-Πολωνία; Πάλι; Κολιάτσου – Παγκράτι το έχεις κάνει!
Αυτή ήταν η συνηθισμένη αντίδραση γνωστών και φίλων όταν τους είπα ότι θα πάω στη Πολωνία. Τρεις φορές μέσα σε τρία χρόνια καταντά σχεδόν ύποπτο. Φαίνεται όμως ότι τα πάντα συνωμοτούσαν για να επισκεφτώ ξανά και ξανά τη χώρα που για μένα υπήρξε «έρωτας με την πρώτη ματιά». Έρωτας που αφορά τόσο τη χώρα αλλά ακόμα περισσότερο τους ανθρώπους. Τρεις φορές λοιπόν κυρίως στο νότο της χώρας και σε διαφορετικές εποχές.
17-25 Σεπτεμβρίου 2005
ΜΕΡΟΣ Α΄- ΚΡΑΚΟΒΙΑΉταν μέσα Σεπτεμβρίου του 2005 όταν με απευθείας πτήση της κρατικής εταιρείας της Πολωνίας LOT έφτανα στη Βαρσοβία χαράματα και από εκεί με δεύτερη εσωτερική πτήση στην Κρακοβία. Βροχερό το πρωινό και αφού άφησα τη βαλίτσα στο ξενοδοχείο, για να γλιτώσω τη βροχή αποφάσισα η πρώτη μου επίσκεψη να είναι στα αλατωρυχεία της Wieliszka.
50 μέτρα από το ξενοδοχείο που ήταν στην αρχή της περιοχής Kazimierz, πολύ κοντά στο λόφο και κάστρο Wawel, ήταν η στάση απ’όπου μικρά λεωφορεία σε παίρνουν και μετά από περίπου 20 λεπτά σε αφήνουν έξω από την είσοδο των αλατωρυχείων. 15 χιλιόμετρα χωρίζουν τη μικρή αυτή πόλη από το κέντρο της Κρακοβίας. Τα αρχαία αυτά αλατωρυχεία προμήθευαν με τον πλούτο τους τους βασιλιάδες και τους τοπικούς άρχοντες της Πολωνίας και συνεχίζουν εν μέρει να λειτουργούν μέχρι και σήμερα (με άλλο τρόπο και τεχνική εξαγωγής του αλατιού). Η σπουδαιότητα του μνημείου έκαναν την UNESCO να το περιλάβει στη λίστα με τα Μνημεία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς από το 1978.
Στην είσοδο είχε πολύ μεγάλη ουρά. Παρότι δεν ήταν πια καλοκαίρι ο κόσμος πολύς. Η είσοδος γίνεται υποχρεωτικά μέσω κάποιου γκρουπ και με οδηγό-ξεναγό. Το επόμενο αγγλόφωνο γκρουπ θα έφευγε σε 1 ώρα και επειδή δεν χαρακτηρίζομαι από υπομονή έβγαλα το εισιτήριό μου, πλήρωσα το αντίτιμο της άδειας για φωτογραφίες και έχοντας διαβάσει ορισμένα πράγματα από τον οδηγό μου αποφάσισα να ακολουθήσω ένα γκρουπ Πολωνών. Φυσικά και δεν καταλάβαινα τίποτα. Αλλά, από τη μια το μνημείο μπορούσα να το δω και να καταλάβω αρκετά, έστω και χωρίς να ξέρω τη γλώσσα και από την άλλη μου δόθηκε η ευκαιρία να παρατηρήσω τους Πολωνούς σε μια διαδικασία οικεία σε μένα μιας και συχνά συνοδεύω μαθητές μου σε επισκέψεις, και να κάνω συγκρίσεις.
Η είσοδος στο μνημείο γίνεται από μια ξύλινη σκάλα που όπως λένε έχει πάνω από 400 σκαλιά (!!). Στο τέλος της τα γόνατά μου το επιβεβαίωσαν αλλά, παρ’ όλες τις διαμαρτυρίες τους δεν μπόρεσαν να με κάνουν να «κιοτέψω». Αρχίσαμε πια να κινούμαστε σε στοές σκαμμένες σε συμπαγή βράχο από….. αλάτι (!). Σκούρος, γκρίζος και σκληρός, αλλά αλάτι. Από τη στοά που βρισκόμασταν ξεκινούσαν άλλες στοές, κλειστές και σκοτεινές, προς τις διάφορες περιοχές των ορυχείων. Σε διάφορα σημεία έχουν φτιάξει συνθέσεις με κούκλες που δείχνουν τις διαδικασίες εξόρυξης και επεξεργασίας του αλατιού. Μια μινιατούρα ενός ολόκληρου χωριού της περιοχής, ένα σύστημα με ξύλινα μαγκάνια με τα οποία ανέβαζαν το ορυκτό, ένα άλλο με τεράστια ξύλινα βαρούλκα, αλλά και τροχούς για τη μεταφορά του, ένα σύστημα με αγωγούς που μετέφερε το διαλυμένο σε νερό αλάτι και άλλα πολλά έδιναν την εικόνα του τι γινόταν στα έγκατα της γης πριν από κάποιους αιώνες αλλά και μέχρι σχετικά πρόσφατα. Στη διάρκεια της ιστορίας τους σκαλίστηκαν στα τοιχώματα διάφορα γλυπτά. Και να που άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα. Μια πόρτα, ένα ολόκληρο μικρό παρεκκλήσι, ένα σώου (κάτι σαν «ήχος και φως») με μια γυναικεία φιγούρα, που όπως διάβασα αργότερα επρόκειτο για μια πριγκίπισσα και ένα άλλο με νάνους (κάτι σα τη Χιονάτη). Ακόμα έχουν σκαλίσει ολόκληρα αγάλματα σε φυσικό ή και πολύ μεγαλύτερο μέγεθος.
Το εντυπωσιακό άγαλμα του Κοπέρνικου
ή τη θεόρατη προτομή του βασιλιά Καζιμίρ του Μεγάλου
Ένας ολόκληρος ναός, το «Παρεκκλήσιο του Ευλογημένου Kinga» με διαστάσεις 54μ. μήκος επί 17μ. πλάτος και 12μ. ύψος σκαλισμένο εξ ολοκλήρου σε συμπαγή βράχο αλατιού. 32 ολόκληρα χρόνια (1895-1927) και 20.000 τόνοι ορυκτού αλατιού από το ορυχείο χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του. Και είναι τα πάντα από αλάτι. Οι τοίχοι, το πάτωμα, τα γλυπτά και τα αγάλματα, μέχρι και οι «κρύσταλλοι» των πολυελαίων!!
Στους τοίχους μεγάλες ανάγλυφες εικόνες όπως αυτή του Μυστικού Δείπνου. Και το Ιερό, και τα αγάλματα της Παναγίας και των Αγίων και σκηνές από τη Βίβλο και και και!!
Και βέβαια το πανταχού παρόν άγαλμα του Πάπα Ιωάννη Παύλου του Β’ .Άλλη τρέλα πάλι αυτή των Πολωνών με τον Πάπα τους. Άπαπα πια . Έλεος!!
Έξω στον καθαρό αέρα. Η βροχή είχε σταματήσει και εγώ πήρα το λεωφορείο και γραμμή για το ξενοδοχείο. Ένα ντουζ και λίγη χαλάρωση για να έρθω κάπως «στα ίσα» μου και απόγευμα πια ξεκινώ την πρώτη μου βόλτα για να γνωρίσω την πόλη.
Ξεκίνησα λοιπόν από την περιοχή γύρω από το ξενοδοχείο. Την πρώην εβραϊκή συνοικία Kazimierz με το έντονο χρώμα των παλαιών κατοίκων της. Από το 1335 που την ίδρυσε ο βασιλιάς Kazimir ο Μέγας μέχρι το 1820 αποτελούσε ανεξάρτητη πόλη. Από τον 15ο αι. οι Εβραίοι της Κρακοβίας αναγκάστηκαν να μετακομίσουν σε ένα μικρό περιτοιχισμένο τμήμα του Kazimierz, το οποίο έγινε καταφύγιο κυνηγημένων εβραίων από όλη την Ευρώπη στη διάρκεια των επόμενων αιώνων. Η πλειοψηφία των 65.000 εβραίων (30% του συνολικού πληθυσμού) της Κρακοβίας έμεναν εκεί με την έναρξη του Β’ Π.Π. Η πλειοψηφία τους κλείστηκε σε γκέτο και στη συνέχεια εξοντώθηκε από τους ναζί. Πολλά στοιχεία μπορεί να δει κανείς στην ταινία «Η λίστα του Σίντλερ».
Εγώ την πρώτη αυτή μέρα του ταξιδιού μου περιορίστηκα στο πρώτο κομμάτι της περιοχής που είναι κοντά στον ποταμό Βιστούλα, αφήνοντας το κυρίως εβραϊκό κομμάτι για την άλλη μέρα. Περπάτησα στα δρομάκια δίπλα στο ποτάμι, έβγαλα πολλές φωτογραφίες και ξεκίνησα για την παλιά πόλη της Κρακοβίας.
Η Κρακοβία χάρη σε ένα έξυπνο ελιγμό του Σοβιετικού Κόκκινου Στρατού κατά την επέλασή του στα τέλη το Β’ Π.Π., γλίτωσε από την καταστροφή που σχεδιάζανε οι ναζί και έτσι σήμερα αποτελεί ένα αυθεντικό Μεσαιωνικό διαμάντι και όχι αντίγραφο.
Αν δει κανείς το χάρτη της παλιάς πόλης θυμίζει κάπως ανθρώπινο αυτί (!). Το νότιο μέρος είναι ο λόφος Wawel με το βασιλικό παλάτι-κάστρο. Το περίγραμμα της παλιάς πόλης σχηματίζεται από δρόμους που ακολουθούν το παλιό περιτοίχισμα της πόλης, λίγα ίχνη του οποίου υπάρχουν στη βόρεια πλευρά. Ανάμεσα στους περιφερειακούς δρόμους και την κυρίως παλιά πόλη υπάρχουν μεγάλα πάρκα. Άλλοι μεγάλοι και μικροί δρόμοι διασταυρώνονται με αυτούς και εισχωρώντας στην παλιά πόλη σχηματίζουν ένα πλέγμα οριζόντιων και κάθετων δρόμων και πολύ καλογραμμένα τετράγωνα. Καρδιά της παλιάς πόλης η κεντρική της πλατεία. Η Rynek Glowny που είναι η μεγαλύτερη μεσαιωνική πλατεία της Ευρώπης! Μήκος 1200μ.και πλάτος 800μ. (!!!).
Σχεδόν στη μέση ένα διώροφο κτίριο, η Αναγεννησιακή Αίθουσα των Ιματίων του 16ου αι. με το ισόγειο γεμάτο μαγαζιά με χειροτεχνήματα και τουριστικά είδη και τον πρώτο όροφο να αποτελεί την Γκαλερί της Πολωνικής Ζωγραφικής του 19ου αι. Μέσα και γύρω από την πλατεία υπάρχουν πολλά σπουδαία μνημεία όπως ο Πύργος του Δημαρχείου του 15ου αι. στα δυτικά, η εκκλησία του Αγ. Αδαλβέρδου στα νοτιοδυτικά, το Ιστορικό Μουσείο στα βορειοδυτικά, το νεοκλασικό κτίριο του Εθνικού Θεάτρου πίσω από την εκκλησία προς τα ανατολικά κ.ά. Το «διαμάντι» όμως της πλατείας και ίσως όλης της πόλης είναι ο Ναός της Παναγίας (Kosciol Mariacki) του 14ου αι. στη βορειοανατολική γωνιά της πλατείας. Δύο άνισοι τεράστιοι πύργοι-κωδωνοστάσια στην πρόσοψη του ναού αποτελούν το σήμα κατατεθέν της πόλης. Από τον ψηλότερο κάθε ώρα ακούγεται ο ήχος μιας hejnat (σάλπιγγας). Η μελωδία που ακούγεται είναι πάντα η ίδια και κόβεται απότομα. Αποτελείται από πέντε νότες και ήταν το σήμα κινδύνου κατά τον Μεσαίωνα. Σύμφωνα με τον θρύλο το βέλος ενός Τάταρου τοξότη διαπέρασε το λαιμό του σαλπιγκτή κατά τη διάρκεια εισβολής των Τατάρων στην περιοχή το 13ο αι. και έτσι κόπηκε απότομα η μελωδία.
Από την βορειοανατολική άκρη της πλατείας ξεκινά η Ul Florianska που καταλήγει στην εντυπωσιακή πύλη του 14ου αι. Florian, τη μοναδική που έχει μείνει από τις οκτώ αρχικές πύλες. Αριστερά προς τα δυτικά έχει μείνει ένα μικρό μέρος των τειχών και στη βάση του καλλιτέχνες εκθέτουν και πουλάνε τα έργα τους. Περνώντας την πύλη απέναντι είναι ο εντυπωσιακός προμαχώνας Barbican του 1498. Φτιαγμένος από κόκκινα τούβλα χρησιμοποιείται σήμερα για εκθέσεις.
Έφτασα στην παλιά πόλη περνώντας από μικρούς και μεγάλους δρόμους με όμορφα κτίρια, άλλοτε απλά, άλλοτε εντυπωσιακά, μεγάλα ή μικρά.. Δρόμοι με περισσότερη ή λιγότερη κίνηση με αυτοκίνητα, τραμ ή ποδήλατα. Πολλά ποδήλατα.
Στη μικρή πλατεία Maly Rynek πίσω από την εκκλησία της Παναγίας μια ομάδα νεαρών έκανε ακροβατικά με τα skateboards τους σε μια μεγάλη πίστα που είχε στηθεί εκεί. Ήταν πράγματι εντυπωσιακό το θέαμα. Βγήκα στην πλατεία και χρειάστηκα κάποια δευτερόλεπτα μέχρι να συνειδητοποιήσω την έκτασή της. Το κτίριο της Αίθουσας των Ιματίων στη μέση εμποδίζει τη ματιά να νοιώσει το μέγεθος της πλατείας. Ένα μεγάλο μέρος ήταν περιφραγμένο και γίνονταν ανασκαφές. Έτσι άργησα κάπως να καταλάβω τι ακριβώς έβλεπα. Προχωρώντας όμως άρχισε να ξεδιπλώνεται μπροστά μου με τα εστιατόρια και τα καφέ γύρω-γύρω,
τις πολλές άμαξες (με ένα ή δύο άλογα) που έκαναν βόλτα τους τουρίστες και τον πολύ κόσμο που κυριολεκτικά γέμιζε την πλατεία. Πολλοί καλλιτέχνες παρουσίαζαν την τέχνη τους. Μίμοι, ζωντανά αγάλματα, μουσικοί παραδοσιακής, τζαζ ή κλασσικής μουσικής όλοι πολύ υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου.
Έχοντας περάσει δίπλα από την εκκλησία της Παναγίας δεν είχα μπορέσει να συλλάβω της εικόνα της, πράγμα που έγινε όταν έφτασα περίπου στο μέσο της πλατείας και γύρισα προς το μέρος
της.
Εντυπωσιακότατη!!!! Κυριολεκτικά δεσπόζει όχι μόνο στην πλατεία αλλά και σε ολόκληρη της πόλη. Έκατσα για ένα καφέ στη νότια πλευρά και συνέχισα να κοιτώ και να φωτογραφίζω τις θαυμάσιες εικόνες που περνούσαν μπροστά από τα μάτια μου. Είχε κιόλας σουρουπώσει και αποφάσισα να περπατήσω λίγο προς το Barbican και να γυρίσω για ύπνο. Τα φώτα που άναβαν σιγά-σιγά έκαναν τα πάντα γύρω μου να μοιάζουν παραμυθένια.
Πέρασα την Florian, έφτασα στο Barbican, έβγαλα πολλές φωτογραφίες και γυρίζοντας στην πλατεία πήρα την Ul Grodzka προς τα νότια. Πέρασα από την εκκλησία των Αγ. Πέτρου και Παύλου με τα αγάλματα των δώδεκα αποστόλων απέξω που είναι η πρώτη μπαρόκ εκκλησία της Πολωνίας και την εκκλησία του Αγ. Ανδρέα του 11ου αι. δίπλα της. Είναι το μοναδικό κτίριο που έμεινε άθικτο από την επίθεση των Τατάρων το 1241 μΧ. Ο δρόμος αυτός τελειώνει κάτω από το λόφο Wawel. Έφτασα στο ξενοδοχείο με το σώμα κυριολεκτικά κομμάτια αλλά το νου γεμάτο πανέμορφες, μοναδικές εικόνες και αμέσως έπεσα για ένα βαθύ, χωρίς όνειρα, ύπνο.
Η δεύτερη μέρα στην Κρακοβία ξεκίνησε με ένα πλούσιο πρωινό στη γεμάτη έργα τέχνης και αντικείμενα εβραϊκού πολιτισμού αίθουσα πρωινού. Ένας μεγάλος πίνακας στον τοίχο έδειχνε την περιοχή του Kazimierz όπως ήταν πριν από πολλά χρόνια.
Η μέρα καθαρή και ηλιόλουστη είχε κατ’ αρχήν στο πρόγραμμα Wawel.
Ο λόφος Wawel στα νότια της παλιάς πόλης βρίσκεται ακριβώς εκεί που ο ποταμός Βιστούλας κάνει μια μεγάλη καμπή. Εδώ σύμφωνα με τους θρύλους ο πρίγκιπας Κρακ ίδρυσε την πόλη τον 7ο αι. αφού πρώτα νίκησε το δράκο που λυμαινόταν την περιοχή. Το 1038 η πόλη έγινε η πρωτεύουσα του βασιλείου της δυναστείας Πιαστ, που από το κάστρο Wawel κυβερνούσε το βασίλειο της Πολωνίας μέχρι το 1596 που η πρωτεύουσα μετακινήθηκε στη Βαρσοβία. Και μετά όμως το 1596 οι βασιλείς της Πολωνίας στέφονταν εκεί και θάβονταν αυτοί και οι οικογένειές τους στα υπόγεια του Καθεδρικού της Wawel. Το κάστρο λοιπόν και ο Καθεδρικός αποτελούν σύμβολα και φύλακες της ιστορίας του Πολωνικού έθνους.
Υπάρχουν δύο είσοδοι για το κάστρο.
Εγώ ανηφόρισα για την είσοδο που βρίσκεται απέναντι από την Ul Kanonicza. Ο τοίχος στα αριστερά ανεβαίνοντας είναι γεμάτος ονόματα. Μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει κάποια μεγάλων και διάσημων τέκνων της χώρας. Από πάνω ακριβώς είναι ο Καθεδρικός. Περνώντας την είσοδο και αφού πληρώσεις εισιτήριο έχοντας κανονίσει τι θέλεις να δεις (διαφορετικές ώρες επισκέψεων και διαφορετικό εισιτήριο για κάθε αξιοθέατο) στα αριστερά είναι η είσοδος του Καθεδρικού, που για να μπεις μέσα χρειάζεσαι ξεχωριστό εισιτήριο.
Ο ναός του 14ου αι. είναι μεγαλοπρεπέστατος με τοιχογραφίες, ταπισερί και τάφους βασιλιάδων με μεγαλοπρεπή ανάγλυφα μαρμάρινα καλύμματα. Η πλειοψηφία των τάφων (100 συνολικά βασιλέων και βασιλισσών) είναι στην υπόγεια κρύπτη του ναού.
Στη νότια πλευρά του ναού είναι το παρεκκλήσι του Sigmund του 1539 με τους χρυσούς τρούλους. Στον πύργο του κωδωνοστασίου βρίσκεται η μεγαλύτερη καμπάνα της χώρας που ζυγίζει 11 τόνους! Με το εισιτήριο της περιήγησης ακολουθείς τα σημάδια μέσα το ναό, στη συνέχεια στο κωδωνοστάσιο και τέλος στην κρύπτη. Μετά από όλα αυτά βγαίνεις στην αυλή του κάστρου. Φυσικά στην αυλή φτάνεις και χωρίς να χρειαστεί καν να μπεις στο ναό.
Μεγάλος επίπεδος χώρος στο κέντρο του οποίου υπάρχουν ερείπια από την αρχαία φάση του λόφου.
Γύρω όμορφα κτίρια. Ο Καθεδρικός, το Παλάτι και άλλα που σήμερα στεγάζουν μουσεία, καταστήματα και εστιατόρια. Δίπλα στον Καθεδρικό μια πύλη οδηγεί στην αυλή του παλατιού.
Γύρω το κτίριο φιλοξενεί κατά πτέρυγες διάφορα τμήματα όπως οι βασιλικές αίθουσες και τα ιδιαίτερα βασιλικά διαμερίσματα. Στις περισσότερες αίθουσες κρέμονταν στους τοίχους μεγάλες ταπισερί και μικροί ή μεγάλοι πίνακες, όπως ο τεράστιος με τη ναυμαχία της Ναυπάκτου (!!). Εντυπωσιακές είναι η αίθουσα του θρόνου, η μεγάλη αίθουσα του χορού με τις ταπισερι που αφηγούνται την ιστορία του Νώε και η αίθουσα με τα ανάγλυφα κεφάλια σε φατνώματα της οροφής.
Νομίζω όμως ότι από τις πιο ωραίες εικόνες είναι αυτές που βλέπει από τα παράθυρα των αιθουσών ή των κλιμακοστασίων. Η παλιά πόλη σε όλο της το μεγαλείο.
Δίπλα στο παλάτι επισκέφτηκα το «Χαμένο Wawel». Πρόκειται για έκθεση όπου ακολουθώντας ένα «μονοπάτι» βλέπεις αρχαιότητες που βρέθηκαν στο λόφο. Αρκετά ενδιαφέρουσα.
Ξανά στην αυλή και πηγαίνοντας προς τα νότια περνάς ανάμεσα από δύο κτίρια και βγαίνεις σε μια μικρότερη αυλή.
Από κάτω ο Βιστούλας σε όλο του το μεγαλείο, πλατύς και ήρεμος κυλά προς τα βόρεια της χώρας. Στις όχθες του υπάρχουν κάποια πλωτά εστιατόρια. Αριστερά μια γέφυρα με πολύ κίνηση και στο βάθος η νέα πόλη της Κρακοβίας. Στη βάση του κάστρου ένα όμορφο πάρκο και ένας ωραίος πεζόδρομος ανάμεσά στο πάρκο και το ποτάμι. Από εκεί που ήμουν ένα ασανσέρ σε κατεβάζει στη σπηλιά του δράκου. Μια σπηλαιώδης διαδρομή μερικών δεκάδων μέτρων σε βγάζει στο πάρκο στη ρίζα του κάστρου.
Στην έξοδο ένα γλυπτό που παριστά ένα δράκο πάνω σε ένα βράχο και που κάθε λίγο βγάζει φλόγες από το στόμα του. Το σώου αναπαριστά προφανώς το θρύλο για την ίδρυση της πόλης. Άλλωστε μικρούς, χαριτωμένους δράκους σε όλα τα σχέδια, χρώματα και μεγέθη θα βρει κανείς σε όλα τα καταστήματα με τουριστικά και διακοσμητικά είδη σε όλη την πόλη.
Ακολούθησα την όχθη του ποταμού προς τα ανατολικά,
είδα ένα πολύ όμορφο γλυπτό φιλοζωικού χαρακτήρα και χώθηκα στο Kazimierz γι άλλη μια φορά.
Πρώτα πήγα στο πάρα πολύ ενδιαφέρον μεγάλο Εθνογραφικό Μουσείο που στεγάζεται στο παλιό δημαρχείο στην πλατεία Wolnica.
Η ζωή προηγούμενων εποχών και τα έθιμα της περιοχής ζωντανεύουν στις αίθουσες του κτιρίου. Πολλά και ενδιαφέροντα έργα λαϊκής τέχνης γεμίζουν τους χώρους κάνοντας το μουσείο αυτό να είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα του είδους του που έχω δει. Απ’ έξω ακουγόταν παραδοσιακή μουσική. Στην πλατεία γινόταν ένα φεστιβάλ (Malopolski festiwal) για την επαρχία στην οποία ανήκει και η Κρακοβία. Γύρω-γύρω στην πλατεία κιόσκια πούλαγαν φαΐ, κρασί, μπύρα αλλά και αντικείμενα λαϊκής τέχνης, την ίδια ώρα που σε μια μεγάλη εξέδρα ένα συγκρότημα από την περιοχή του Zakopane έπαιζε και χόρευε παραδοσιακούς χορούς των χωρικών και των ξυλοκόπων των βουνών Tatra.
Βγήκα από το μουσείο και απόλαυσα για κάμποση ώρα τους χορούς. Το φεστιβάλ είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον γιατί ήταν κυρίως για τους ντόπιους και δεν ήταν καθόλου τουριστικό.
Περνώντας έξω από την εκκλησία της Θείας Κοινωνίας ακολούθησα το δρόμο Jozefa και έφτασα στο Εβραϊκό μουσείο στην πλατεία Szeroka. Η πλατεία έχει πολύ πράσινο και γύρω καφέ και εστιατόρια με εβραϊκά ονόματα αλλά και επιγραφές στα εβραϊκά. Στο πάνω μέρος βρίσκεται η Συναγωγή και το κοιμητήριο Remuh. Έκατσα στη σκιά των δέντρων για μια ανάσα χαζεύοντας την πλατεία και τη λίγη σχετικά κίνηση γύρω μου.
Όμορφη εικόνα οι άμαξες που περνούσαν με τα πέταλα των αλόγων να ακούγονται στο πλακόστρωτο. Μέσα από τα γραφικά στενά της συνοικίας έφτασα στη συναγωγή Tempel που λειτουργεί σήμερα.
Μπήκα μέσα και πραγματικά εντυπωσιάστηκα (πρώτη φορά έμπαινα σε συναγωγή) από τα χρυσοποίκιλτα ξύλινα ανάγλυφα παντού γύρω και τα πολύ όμορφα βιτρό με εβραϊκά σύμβολα και παραστάσεις.
Σε λίγο βγήκα και πάλι στον περιφερειακό τη παλιάς πόλης, πέρασα το πάρκο και έφτασα στην πλατεία Rynek Glowny. Οι εικόνες διαφορετικές από την προηγούμενη καθώς τα πάντα λούζονταν στο φως του ήλιου.
Πρώτη μου επίσκεψη στο Ναό της Παναγίας. Έχει δύο εισόδους. Από την κεντρική μπορείς να μπεις χωρίς να πληρώσεις αλλά μπορείς να πας μέχρι ένα σημείο και έτσι βλέπεις τα ξυλόγλυπτα αριστουργήματα από μακριά. Από την πλαϊνή, απ’ όπου μπήκα κι εγώ , πληρώνεις και φτάνεις μέχρι το ιερό (ξεχωριστό αντίτιμο για να βγάλεις φωτογραφίες).
Όλο το εσωτερικό του ναού είναι καλυμμένο με τοιχογραφίες (κυρίως διακοσμητικά μοτίβα), ξυλόγλυπτα και εικόνες. Απείρου κάλους, κατά τη γνώμη μου, αν και πολλοί θεωρούν «βαριά» μια τέτοια διακόσμηση. Το αριστούργημα βέβαια είναι η τεράστια, ξυλόγλυπτη Αγία Τράπεζα, έργο του Γερμανού Wit Stwosz από τη Νυρεμβέργη. Θεωρείται το σπουδαιότερο δείγμα γοτθικής γλυπτικής σε ολόκληρη την Πολωνία. Και πράγματι πρόκειται για ένα ανεπανάληπτο αριστούργημα. Σκηνές από τις γραφές σκαλισμένες στο ξύλο και χρωματισμένες μοιάζουν σα ζωντανές. Κάθεσαι στους πάγκους και θαυμάζεις το αριστούργημα αυτό με ανοικτό το στόμα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Τα στασίδια δεξιά κι αριστερά έχουν παρόμοια αριστουργηματικά ανάγλυφα. Πάνω από μισή ώρα έκατσα θαυμάζοντας και φωτογραφίζοντας όλες αυτές τις όμορφες εικόνες. Με γεμάτη καρδιά και νου βγήκα στο φως του ήλιου. Άλλη μια βόλτα στην πλατεία και αφού ψώνισα μερικά δωράκια για φίλους και γνωστούς περπάτησα κατά μήκος τη Florianska,
πέρασα την πύλη Florian και έφτασα στο Barbican που όμως ήταν κλειστό. Γύρισα στην πλατεία και επειδή η ώρα που είχα ραντεβού με τους Πολωνούς συναδέλφους που θα με έπαιρναν για να πάμε στο Rychwald πλησίαζε άρχισα να κατηφορίζω. Στην πλατεία Wszystkich Swietych με τους δύο ναούς του 13ου αι., των Δομινικανών στα ανατολικά και των Φραγκισκανών στα δυτικά, μπήκα να δω τον δεύτερο που είναι λιτός με υπέροχα βιτρό. Συνέχισα στην Ul Grodzka, πέρασα
από την εκκλησία των Αγ. Πέτρου και Παύλου
και μπήκα να δω τη διπλανή Ρωμανική εκκλησία του Αγ. Ανδρέα. με τον εντυπωσιακό άμβωνα. Έφτασα στο ξενοδοχείο, πήρα τα πράγματά μου και με ένα ταξί γύρισα στο Ναό της Παναγίας όπου ήταν το ραντεβού μου. Περίμενα αρκετά μέχρι να έρθει η Kasia να με πάρει. Είχε πάρει από το αεροδρόμιο και την αγγλίδα συνάδελφο και όλοι μαζί ξεκινήσαμε. Περάσαμε από το σπίτι μιας άλλης συναδέλφου για ένα τσάι και αργά το βράδυ φτάσαμε στο χωριό,
στον ξενώνα των Φραγκισκανών στον οποίο θα μέναμε τις επόμενες πέντε μέρες για μια συνάντηση με συναδέλφους μου από πέντε χώρες στα πλαίσια ενός Ευρωπαϊκού προγράμματος.
ΜΕΡΟΣ Β΄- ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ZYWIEC
Το χωριό Rychwald βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Πολωνίας, πολύ κοντά στα σύνορα με την Τσεχία και τη Σλοβακία. Η περιοχή διαφέρει από την υπόλοιπη χώρα γιατί είναι απλωμένη σε λόφους που είναι οι δυτικές απολήξεις της οροσειράς Τάτρα που με τη σειρά τους είναι μέρος της οροσειράς των Καρπαθίων. Περιοχή γεμάτη δάση με ελάφια και σκίουρους να βγαίνουν πολλές φορές στα χωριά. Τα σπίτια των χωριών είναι όμορφα, φτιαγμένα κυρίως από ξύλο, γεμάτα λουλούδια και περιτριγυρισμένα από κήπους. Στην περιοχή μια σειρά από φράγματα σε ένα μικρό σχετικά ποτάμι έχουν δημιουργήσει μια σειρά από τεχνητές λίμνες, στις όχθες των οποίων υπάρχουν γραφικά χωριά και μικρές πόλεις. Η σημαντικότερη είναι το Zywiec. Πόλη σχετικά μικρή αλλά πολύ γνωστή σ’ όλη την Πολωνία μιας κι εκεί παράγεται η πιο γνωστή μπύρα της χώρας.
Στο περιθώριο των εργασιών μας κάναμε μερικές επισκέψεις στη γύρω περιοχή, επισκέψεις που εκτός των εντυπώσεων γι αυτήν μας έδωσε την ευκαιρία να γνωριστούμε μεταξύ μας και με τους ντόπιους όσο γίνεται καλύτερα. Το στερεότυπο των ψυχρών, «κλειστών» Βορειοευρωπαίων κατέρρευσε στην περίπτωση των Πολωνών. Άνθρωποι καλλιεργημένοι, ευγενικοί και κυρίως «ζωντανοί» και φιλόξενοι.
Μια μπύρα σε μια καταπληκτική ξύλινη μπυραρία, ένας καφές σ’ ένα καφέ του Zywiec, η ζεστή φιλοξενία του Δημάρχου του Gilowice
αλλά κυρίως ένα βραδάκι σ’ ένα ξέφωτο του δάσους γύρω από τη φωτιά ψήνοντας λουκάνικα και τραγουδώντας μας έφερε πολύ κοντά και ανακαλύψαμε ότι έχουμε πολλά κοινά και ίσως καμία ουσιαστική διαφορά. Ακόμα και το πρόβλημα της γλώσσας δεν στάθηκε ικανό να εμποδίσει την επικοινωνία μας.
Η περιοχή έχει αρκετά αξιοθέατα. Ίσως όχι τέτοια που θα την έκαναν «τουριστική» αλλά οπωσδήποτε ενδιαφέροντα.
Στο Zywiec επισκεφθήκαμε το κάστρο με μια ενδιαφέρουσα έκθεση για την ιστορία του τουρισμού στην περιοχή.
Εκεί στεγάζεται και ένα πολύ ενδιαφέρον μουσείο της ομώνυμης τοπικής ζυθοποιίας. Ενδιαφέρον είχε και το τοπικό παζάρι.
Μεταξύ των άλλων πούλαγαν κάθε είδους οικόσιτο ζώο και πολλά ξύλινα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αντικείμενα που σε εμάς έχουν αντικατασταθεί από μεταλλικά ή πλαστικά.
Στο κέντρο της πόλης μια όμορφη εκκλησία με την παράσταση της Σταύρωσης στον εξωτερικό (!!) τοίχο του ιερού είναι πραγματικά κάτι που δεν βλέπεις συχνά.
Στην όχθη της λίμνης έχουν εγκατασταθεί κάποιοι αθλητικοί φορείς που δίνουν τη δυνατότητα σε ντόπιους και ξένους να ασχοληθούν με αθλήματα του νερού.
Στην κορυφή του λόφου Zar ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εγκαταστάσεις του υδροηλεκτρικού εργοστασίου αλλά κυρίως η απρόσκοπτη, ανεπανάληπτη θέα.
Το κορυφαίο όμως αξιοθέατο της περιοχής είναι η εκκλησία στο Gilowice. Εξ’ ολοκλήρου από ξύλο χωρίς καθόλου καρφιά είναι από τις ελάχιστες που έχουν σωθεί στην Πολωνία. Ένα πραγματικό αριστούργημα.
ΜΕΡΟΣ Γ΄- ΚΡΑΚΟΒΙΑ 2
Πέντε μέρες μετά με την Kasia και τον Jerek φτάσαμε στην Katowice.
Αποχαιρέτησα την Kasia και ο Jerek με πήγε μέχρι το σταθμό του τρένου, ρώτησε από πού έφευγε για Κρακοβία και μου έβγαλε το εισιτήριο για το οποίο δε ήθελε με κανένα τρόπο να πάρει τα χρήματα. Αγκαλιές, φιλιά και μια ώρα αργότερα κατέβαινα στο σταθμό της Κρακοβίας, όπου άφησα τα πράγματα και βγήκα για άλλη μια φορά στη γνώριμη και αγαπημένη πόλη. Και πάλι στην πλατεία. Αυτή τη φορά πήγα να δω το Ιστορικό Μουσείο που όμως δεν μου έκανε καμιά εντύπωση σε αντίθεση με το αρχαιολογικό που πήγα μετά και το οποίο με ενθουσίασε. Υποδειγματικό!!
Ειδικά οι αίθουσες με τις μινιατούρες που αναπαριστούσαν οικισμούς από την προϊστορία μέχρι την Αναγέννηση.
Γύρισα στην πλατεία και έκατσα για καφέ. Ξαφνικά ακούστηκαν μουσικές και τύμπανα που όλο και δυνάμωναν.
Σε λίγο ένας θίασος, ο θίασος του θεάτρου Γκροτέσκ που γιόρταζε τα 60 του χρόνια, περνούσε από μπροστά μου με τους ηθοποιούς να φορούν αστεία κοστούμια και μάσκες αστείων τύπων αλλά και ζώων και να συνοδεύονται από ομάδες μουσικών με κρουστά. Κρατούσαν και δύο τεράστια μπαλόνια σε σχήμα δράκου (στην Κρακοβία ήμουνα!). Αφού έκαναν τον κύκλο της πλατείας αποχώρησαν αφήνοντας πίσω τους αστείες εικόνες.
Η ώρα όμως πέρασε και από το σταθμό με ένα ταξί έφτασα στο αεροδρόμιο. Λίγες ώρες αργότερα με ένα άλλο ταξί έφτανα στο ξενοδοχείο μου στην πρωτεύουσα της χώρας, τη Βαρσοβία.
ΜΕΡΟΣ Δ΄- ΒΑΡΣΟΒΙΑ
Πρωί-πρωί μόλις είχε αρχίσει να σερβίρεται το πρωινό, ήμουν εκεί. Πήρα δυνάμεις και ξεκίνησα να γνωρίσω την πρωτεύουσα της χώρας. Πέρασα από το Armi Ludowej, το πάρκο Ujazdowski και ακολουθώντας την Aleje Ujazdowskie, δρόμο με όμορφα παλιά κτίρια και πάρκα, κατευθύνθηκα προς το κέντρο και την παλιά πόλη με κατεύθυνση Β-ΒΔ κατά μήκος της Βασιλικής Οδού (Trakt Krolewski, δηλ. τους τρεις συνεχόμενους δρόμους Aleje Ujazdowskie, Nowy Swiat και Krakowskie Przedmiescie) που έχει μήκος περίπου 4χμ. και εκτείνεται από την πλατεία του κάστρου μέχρι το παλάτι Lazienki, τη βασιλική θερινή κατοικία.
Στην πλατεία Τριών Σταυρών (Plac Trzech Krzyzy) βρίσκεται ο κυκλικός ναός του Αγ. Αλεξάνδρου του 19ου αι., φτιαγμένος με πρότυπο το Πάνθεον στη Ρώμη. Από εδώ ο δρόμος αλλάζοντας ελαφρά κατεύθυνση προς τα ΒΔ αλλάζει όνομα και λέγεται πια Nowy Swiat (Νέος Δρόμος). Τα όμορφα κτίρια συνεχίζονται. Γενικά η Βαρσοβία, με εξαίρεση την παλιά πόλη, έχει φαρδιές λεωφόρους με μεγάλα πεζοδρόμια και πολύ πράσινο σε αυτά. Και φυσικά όμορφα κτίρια. Συνάντησα τον κάθετο κεντρικό δρόμο Al Jerozolimskie, που οδηγεί δυτικά στο σιδηροδρομικό σταθμό και συνέχισα. Το κομμάτι της Nowy Swiat από εδώ μέχρι να μετονομαστεί σε Krakowskie Przedmiescie έχει στις δύο πλευρές μικρότερα και γραφικά κτίρια που όμως η συγκυρία τόθελε να μην μπορέσω να τα δω και να τα απολαύσω όσο θα ήθελα.
Αιτία μια μεγάλη έκθεση μοτοσυκλέτας σε όλο το μήκος του δρόμου που δεν επέτρεπε την άνετη κίνηση και την απρόσκοπτη οπτική απόλαυση του δρόμου. Συνέχισα τον ίδιο δρόμο που σε λίγο αλλάζει όνομα σε Krakowskie Przedmiescie.
Σε ένα τριγωνικό άνοιγμα στα δεξιά του δρόμου δεσπόζει το άγαλμα του Νικόλαου Κοπέρνικου, του μεγάλου αυτού Πολωνού επιστήμονα. Αμέσως μετά είναι το κτίριο του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας. Στρίβοντας εκεί αριστερά έφτασα σε ένα υπέροχο πάρκο.
Τους Σαξονικούς Κήπους. Ώρα για λίγη ξεκούραση.
Στην ανατολική πλευρά των κήπων υπάρχει ένα κτίσμα (ή μάλλον ότι έχει απομείνει απ’ αυτό). Είναι ότι επέζησε από το πρώην Βασιλικό Σαξονικό Παλάτι. Εκεί σήμερα είναι το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Πολύ κοντά στο πάρκο είναι το Εθνογραφικό Μουσείο, το οποίο και επισκέφθηκα.
Ενδιαφέρον αν και παλιομοδίτικο ως προς τον τρόπο έκθεσης. Γύρισα στην Krakowskie Przedmiescie περνώντας μπροστά από το επιβλητικό μνημείο του Στρατάρχη Πιλσούντσκι. Απέναντι είναι η μπαρόκ εκκλησία των Καλογραιών του Ασπασμού. Στο εσωτερικό της πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ροκοκό άμβωνας του 1760 σε σχήμα πλοίου. Λίγο μετά βρίσκονται δύο εντυπωσιακά κτίρια με χρυσοποίκιλτα κάγκελα, το ένα απέναντι από το άλλο. Το Παλάτι Potockich στα δυτικά που στεγάζει σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού
και το Παλάτι Radziwill με τα 4 λιοντάρια και τον έφιππο ανδριάντα του Πρίγκιπα Γιόζεφ Πονιατόφσκι στα ανατολικά που είναι σήμερα το Προεδρικό Μέγαρο. Δίπλα του είναι η εκκλησία των Καρμελιτών και το μνημείο του ρομαντικού Πολωνού ποιητή Άνταμ Μίκιεβιτς. Εκεί που η Βασιλική Οδός τελειώνει (ή αρχίζει, ανάλογα από πού ξεκινάς) βρίσκεται μια από τις ομορφότερες μπαρόκ εκκλησίες της πόλης.
Η εκκλησία της Αγ. Άννας. Την ώρα που μπήκα γινόταν ένας γάμος και χάζεψα λίγο το μυστήριο.
Έφτασα πια στην πλατεία του Κάστρου και την Παλιά Πόλη (Stare Miasto). Από το 1980 είναι στη λίστα της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Η παλιά πόλη της Βαρσοβίας στο τέλος του Β΄Π.Π. ήταν ένας σωρός από μπάζα. Το 90% των κτιρίων είχε ισοπεδωθεί (!!). Από το 1949 ως το 1963 ξαναχτίστηκε ακριβώς όπως ήταν τον 17ο και 18ο αι. Έτσι σήμερα, παρ’ όλο που στην πραγματικότητα είναι ένα αντίγραφο, τίποτα δεν μοιάζει να είναι νεώτερο των 200 ετών! Η αναστήλωση ήταν τόσο πειστική που έκανε την UNESCO να την περιλάβει στη γνωστή λίστα της.
Η Plac Zamkowy (πλατεία του κάστρου) αποτελεί ουσιαστικά την είσοδο στην παλιά πόλη. Τον 19ο αι. τα τείχη κατεδαφίστηκαν και η πλατεία πήρε τη σημερινή της μορφή.
Σήμερα έχουν αναστηλωθεί κάποια απομεινάρια των οχυρωμάτων, κυρίως η γοτθική γέφυρα του 14ου αι. στα δυτικά.
Στο κέντρο της στέκει το μνημείο του Ζιγκμουντ Γ΄ Βάζα (Kolumna Zygmounta III Wazy) του βασιλιά που μετέφερε την πρωτεύουσα από την Κρακοβία στη Βαρσοβία. Το άγαλμα του βασιλιά με το σπαθί στο ένα χέρι και το σταυρό στο άλλο στέκεται στην κορυφή μιας στήλης ύψους 22 μέτρων.
Στην ανατολική πλευρά της πλατείας είναι το Βασιλικό Κάστρο με ιστορία που ξεκινά τον 14ο αι. Το 1944 οι ναζί το ανατίναξαν. Από το 1971 ως το 1984 το κάστρο ανακατασκευάστηκε ακριβώς όπως ήταν. Σήμερα το κτίριο αυτό ποτελεί ορόσημο για την παλιά πόλη όσο και για ολόκληρη τη Βαρσοβία.
Από τη βόρεια πλευρά της πλατείας ξεκινά η κύρια αρτηρία της παλιάς πόλης,
η ul Swietojanska. Στο δρόμο αυτό βρίσκεται η παλιότερη εκκλησία της πόλης, ο Καθεδρικός του Αγ. Ιωάννη του 15ου αι. Δίπλα της η εκκλησία των Ιησουιτών και λίγο μετά
η κεντρική Πλατεία της Παλιάς Πόλης (Rynek Starego Miasta), μια από τις πιο όμορφες πλατείες που έχω δει. Δεν ξέρω γιατί αλλά από φωτογραφίες που είχα δει είχε σχηματιστεί στο μυαλό μου η εντύπωση ότι η πλατεία αυτή είναι τεράστια. Κάθε άλλο! Σχετικά μικρή με κτίρια γύρω-γύρω διαφορετικών αρχιτεκτονικών ρυθμών,
χρωμάτων και διακοσμήσεων, που σήμερα είναι εστιατόρια, καφέ και γκαλερί ή μουσεία, όπως το Ιστορικό μουσείο στα βόρειά της. Στο κέντρο της πλατείας, στο σημείο που υπήρχε ένα Δημαρχείο που κατεδαφίστηκε το 1817,
βρίσκεται το άγαλμα της Γοργόνας (Syrena) του 1855, που είναι το σύμβολο της Βαρσοβίας.
Στην πλατεία και τα γύρω στενά πέρασε ένα δίωρο θαυμάζοντας, απολαμβάνοντας και φωτογραφίζοντας. Ο δρόμος βόρεια της πλατείας (συνέχεια της ul Swietojanska) είναι η ul Nowomiejka που καταλήγει στο Barbakan.
Πρόκειται για γοτθικό ημικυκλικό χτίσμα από κόκκινα τούβλα πάνω σε μια γέφυρα της τάφρου, τμήμα και ενίσχυση του μεσαιωνικού οχυρού. Πήγα μέχρι εκεί, το περιεργάστηκα και γύρισα πίσω στην πλατεία.
Εκεί ένα γκρουπ μουσικών (οι περισσότεροι μιας κάποιας ηλικίας) με καρό σακάκια και τραγιάσκες έπαιζαν αυτό το μοναδικό είδος Πολωνικής τζαζ, τη γεμάτη χιούμορ. Είναι μια μουσική που πρωτάκουσα από ένα LP που έφερε κάποιος φίλος από Πολωνία 30 χρόνια πριν και που τη λάτρεψα από το πρώτο άκουσμα. Πραγματικά με ενθουσίασαν με το ταλέντο τους, το χιούμορ και το μπρίο τους. Έκατσα πάνω από μισή ώρα και τους απολάμβανα. Αγόρασα και ένα CD τους. Ένα από τα καλύτερα ενθύμια από αυτό το ταξίδι μου. Πίσω από τον Καθεδρικό υπάρχει μια μικρή τριγωνική πλατεία, η Kanonia που μέχρι τον 19ο αι. χρησίμευε ως νεκροταφείο της εκκλησίας. Η στοά στο νότιο άκρο της πρόσφερε σε αλλοτινούς καιρούς απευθείας πρόσβαση από το Κάστρο στον Καθεδρικό.
Μια άλλη στοά όμως προσφέρει πρόσβαση στην ul Brzozowa και στη μικρή πλατεία που σχηματίζεται στο τέλος της.
Από εκεί ο Βιστούλας φαίνεται ακριβώς από κάτω και η θέα προς το ποτάμι και τη σύγχρονη πόλη είναι απρόσκοπτη.
Αυτή ακριβώς η θέα αποτελεί πρώτης τάξεως φόντο για φωτογραφήσεις.
Το νιόπαντρο ζεύγος που είχα δει να παντρεύεται στην εκκλησία της Αγ. Άννας νωρίτερα έβγαζε τώρα φωτογραφίες ντυμένο ακόμα με τα ρούχα του γάμου. Οι αφίσες των πολιτικών δίπλα τους δεν τους πτοούσαν (την άλλη μέρα, Κυριακή είχαν εθνικές εκλογές. Δεν είχα δει την παραμικρή προεκλογική δραστηριότητα εκτός από μερικές αφίσες. Ούτε καν στην τηλεόραση!).
Παίρνοντας τον δρόμο προς τα βόρεια και στρίβοντας αριστερά στην οδό Mostowa, βγήκα στην οδό Freta και πό εκεί στη Νέα Πόλη (Nowe Miasto).
Νέα! Μόνο νέα δεν είναι. Ιδρύθηκε στα τέλη του 14ου αι. Απλά είναι νεώτερη από την παλιά. Είχε προνόμια δουκάτου και έτσι δική της διοίκηση. Οι κάτοικοί της ήταν άνθρωποι χαμηλότερης κοινωνικής τάξης γι αυτό και τα κτίρια είναι πιο μικρά, πιο απλά αλλά ωστόσο όμορφα. Δεν διέθετε οχυρή προστασία αλλά διαθέτει πλατεία (Rynek Nowego Miasta). Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν να υπάρχουν δύο ανεξάρτητες πόλεις σε απόσταση 500μ (!!!). Ακολουθώντας τη Freta από το Barbakan συνάντησα αριστερά την εκκλησία του Αγ. Πνεύματος και δεξιά του Αγ. Υακίνθου. Στο Νο 16 του δρόμου είναι το Μουσείο της Μαρί Κιουρί, στο σπίτι που γεννήθηκε το 1867 η γυναίκα που ανακάλυψε το Ράδιο και το Πολώνιο και πήρε δύο φορές το Νόμπελ (1903-Φυσικής και 1911-Χημείας).Λίγο μετά στα δεξιά είναι η πλατεία. Είχε κι αυτή δημαρχείο που κατεδαφίστηκε στις αρχές του 19ου αι. και στη θέση του υπάρχει ένα μαντεμένιο πηγάδι.
Στην ανατολική πλευρά της πλατείας υπάρχει η μπαρόκ εκκλησία των Καλογραιών και της Θείας Μετάληψης, έργο του Τίλμαν Βαν Γκάμερεν.
Εκεί στην πιο ήσυχη και ήρεμη πλατεία της Νέας Πόλης έκατσα και απόλαυσα μια κρύα μπύρα με μεζέ τις όμορφες εικόνες γύρω μου. Και τα χάρηκα πολύ και τα δύο. Μετά τη δροσερή μπυρίτσα
πίσω στο Barbakan και από τα γύρω στενά ξανά στην πλατεία της παλιάς πόλης. Έκατσα λίγο ακόμα να απολαύσω το γκρουπ των «παππούδων» που συνέχιζαν απτόητοι να χαρίζουν υπέροχες στιγμές σε ντόπιου και ξένους. Και πάλι στην ul Brzozowa απ’ όπου παίρνοντας ένα μονοπάτι στην απότομη πλαγιά κατέβηκα στη λεωφόρο που βρίσκεται στην όχθη του Βιστούλα. Πήρα ένα λεωφορείο μέχρι τη γέφυρα K.S.Poniatowskiego και από εκεί διασχίζοντας ένα πολύ όμορφο πάρκο
με ένα εντυπωσιακό μνημείο έφτασα στο ξενοδοχείο για έναν υπνάκο. Δύο ώρες αργότερα και λίγο πριν το σούρουπο ήμουν ξανά στις όχθες του ποταμού χαζεύοντας το ποτάμι, την απέναντι όχθη με τα κτίρια της σύγχρονης πόλης
και κάποιους που ψάρευαν. Ανέβηκα στη γέφυρα να δω την πόλη την ώρα που έδυε ο ήλιος.
Όλα βάφτηκαν πορτοκαλιά στην αρχή και σιγά-σιγά σκοτείνιασαν μέχρι που άρχισαν να ανάβουν τα φώτα δίνοντας έτσι μιαν άλλη εικόνα της πόλης. Έχοντας φτάσει σχεδόν στα όριά μου από την κούραση γύρισα και αφού κράτησα κάποιες σημειώσεις από την πολύ πλούσια μέρα μου, έκανα μερικά σχέδια για την άλλη, που ήταν και η τελευταία και έπεσα ξερός για ύπνο. Dobranoc! Καληνύχτα σας!!
Την τελευταία μέρα στην Πολωνία σηκώθηκα νωρίς, ξεκούραστος, έτοιμος για νέες ανακαλύψεις. Από μικρότερους δρόμους και μέσα από πάρκα έφτασα στην Jerozolimskie και στρίβοντας αριστερά και στην Marszalkowska δεξιά έφτασα στο περίφημο Μέγαρο πολιτισμού κι Επιστημών.
Εδώ να κάνω μια παρένθεση. Την προηγούμενη μέρα, απέναντι από την εκκλησία του Αγ. Αλεξάνδρου είχα δει μια ζωγραφισμένη αγελάδα. Πίστεψα ότι απλά πρόκειται για ένα μοντέρνο γλυπτό. Ενδιαφέρον μεν αλλά τίποτα το ιδιαίτερο.
Την τελευταία μέρα και γύρω από το Μέγαρο Πολιτισμού και Επιστημών είδα τουλάχιστον άλλες έξι και μέχρι το απόγευμα πάνω από δέκα συνολικά. Από όσο μπόρεσα να καταλάβω από τη μικρή πινακίδα που είχε κάθε μια στη βάση της επρόκειτο για κάποιο project. Που να φανταστώ τότε ότι ένα χρόνο μετά θα γέμιζε και η Αθήνα με τις περίφημες ζωγραφισμένες αγελάδες και θα μαθαίναμε για το project που γέμισε με δαύτες τόσες και τόσες πόλεις!!
Τέλος της παρένθεσης και πίσω στο Μέγαρο. Ακόμα και σήμερα προκαλεί διάφορα συναισθήματα. Θαυμασμό, αποτροπιασμό, απέχθεια, λατρεία αλλά όχι αδιαφορία. Ο όγκος του είναι τέτοιος που είναι αδύνατο να περάσει απαρατήρητο ή να αφήσει αδιάφορο κανένα.
Είναι το ψηλότερο κτίριο της Πολωνίας και φαίνεται από παντού μέσα στην πόλη. Ήταν δώρο του Στάλιν στις αρχές της δεκαετίας του 1950 όμοιο με τα αντίστοιχα της Μόσχας.
Συνέχισα προς τους Σαξονικούς κήπους και έτυχα στην αλλαγή φρουρά στον Άγνωστο Στρατιώτη. Από εκεί κινήθηκα βόρεια προς την περιοχή που είναι δυτικά της παλιάς πόλης και έχει μερικά από τα σπουδαία μνημεία της ιστορίας της χώρας. Πλατεία Teatralny, που όπως λέει και το όνομά της
στα νότια έχει το νεοκλασικό τεράστιο Μέγα Θέατρο
και στα βόρεια το επίσης νεοκλασικό παλάτι Jablonowski.
Η περιοχή είναι γεμάτη νεοκλασικά παλάτια. Το παλάτι του Αρχιεπισκόπου στην οδό Sehatorska και άλλα επτά (!) στην οδό Miodova. Στη διασταύρωσή της με την οδό Dluga βρίσκεται ο ναός του Πολωνικού Στρατού του 17ου αι. Μέσα έχει πολλά λάβαρα, πινακίδες με ονόματα και ιστορικά γεγονότα
και ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό, πολύ μοντέρνο εσταυρωμένο.
Απέναντι από την εκκλησία βρίσκεται το μνημείο της Εξέγερσης της Βαρσοβίας (Pomnik Powstania Warszawskiego). Ένα υποβλητικό μνημείο, φόρος τιμής σε μια από τις πιο ηρωικές και δραματικές πράξεις της Ευρωπαϊκής ιστορίας στη διάρκεια του Β΄Π.Π. (1944) Με τη σειρά μου απότισα σιωπηλό φόρο τιμής σε όλους αυτούς τους απλούς αλλά ηρωικούς ανθρώπους και στην πράξη τους!
Συνεχίζοντας στην οδό Dluga έφτασα στη Freta κοντά στο Berbakan.
Έκανα βόλτα στην παλιά τάφρο και τα υπολείμματα των οχυρώσεων.
Πολύ εντυπωσιακό και υποβλητικό το άγαλμα του μικρού παιδιού με το κράνος και το όπλο, φόρος τιμής στα παιδιά που έπαιξαν ουσιαστικό ρόλο στην αντίσταση κατά των ναζί.
Στον τοίχο ενός γωνιακού κτιρίου ένα όμορφο μοντέρνο ρολόι χτύπαγε τις ώρες με κινήσεις ουρανίων σωμάτων. Στην πλατεία του κάστρου έκανα διάφορα ψώνια από τους πάγκους των μικροπωλητών και έκατσα για ένα καφέ. Εκεί παρακολούθησα ένα πολύ «θορυβώδες» χάπενινγκ. Ήταν η τελευταία μέρα της έκθεσης μοτοσικλέτας και ξαφνικά εκατοντάδες μηχανές κάθε τύπου και κυβισμού άρχισαν να μπαίνουν στην πλατεία, έκαναν το γύρω του μνημείου του Ζίγκμουντ και σταματούσαν χωρίς να σβήσουν μηχανές. Και άλλες, και άλλες ώσπου η πλατεία γέμισε ασφυκτικά από μοτοσικλέτες, φοβερό θόρυβο και πολύ καυσαέριο!! Δεν χώραγε πια ούτε πατίνι. Ευτυχώς αυτό δεν κράτησε και άρχισε σύντομα η αποχώρηση. Ευτυχώς γιατί η κατάσταση είχε αρχίσει να γίνεται αφόρητη. Με τα πόδια έφτασα μέσω της Βασιλικής Οδού στο Εθνικό Μουσείο, δίπλα στα πρώην γραφεία του Πολωνικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Το μουσείο είναι εντυπωσιακό τόσο ως προς την εξωτερική εμφάνιση όσο και ως προς τα εκθέματα.
Μου άρεσαν ιδιαίτερα τα τμήματα της Μεσαιωνικής τέχνης με τα υπέροχα ξυλόγλυπτα και τους πίνακες και αυτό με τα διακοσμητικά αντικείμενα από την Πολωνία αλλά και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Με ένα λεωφορείο έφτασα στο πάρκο Lazienki. Μπαίνοντας είναι το μοναδικό μνημείο ενός καλλιτέχνη που έχει ταυτιστεί με τη χώρα του. ΣΟΠΕΝ!
Όταν ο καιρός το επιτρέπει τα απογεύματα της Κυριακής, μεγάλοι Πολωνοί πιανίστες δίνουν δωρεάν συναυλίες σε αυτό το χώρο. Το πιάνο τοποθετείται δίπλα στο μνημείο και ο κόσμος, που έρχεται καλοντυμένος, κάθεται στα παγκάκια ή και στο γρασίδι. Και εκείνη τη μέρα είχε πολύ κόσμο. Για άλλη μια φορά θαύμασα όχι μόνο την καλλιέργεια των Πολωνών αλλά και την αγωγή τους. Η συναυλία άρχισε και δεν ακουγόταν κιχ! Πραγματική μυσταγωγία.
Παρ’ όλο που ήμασταν μέσα σε ένα πάρκο, ακόμα και τα παιδιά έπαιζαν «σιωπηλά»! Έκατσα κάμποσο, απόλαυσα θεϊκές νότες αλλά ο χρόνος μου ήταν λιγοστός πια. Συνέχισα τη βόλτα μου στο τεράστιο πάρκο.
Πολύ όμορφα και ενδιαφέροντα ιστορικά κτίρια όπως η δεξαμενή, το θερμοκήπιο πορτοκαλιών, το παλάτι του νησιού, το παλάτι Μισλεβίτσε, το μουσείο κυνηγιού
και το εντυπωσιακό αμφιθέατρο που η σκηνή του είναι μέσα στη λίμνη, είναι μερικά απ’ αυτά.
Σουρούπωσε εν των μεταξύ. Γύρισα στο ξενοδοχείο και με ένα ταξί πήγα στο αεροδρόμιο. Τις πρώτες πρωινές ώρες έφτανα στο Ελ. Βενιζέλος πολύ κουρασμένος αλλά γεμάτος από ένα ανεπανάληπτο ταξίδι!
Περισσότερες φωτογραφίες: https://picasaweb.google.com/dimosf1956/POLAND172592005Part1
και https://picasaweb.google.com/dimosf1956/POLAND172592005Part2
Ένα μικρό βίντεο από τη συναυλία
Και μερικές πληροφορίες από το 1ο και το 2ο ταξίδι:
Την πρώτη φορά (Σεπτέμβριος 2005) πήγα στην Πολωνία μόνος μου. Πήγα με την κρατική LOT Βαρσοβία και μετά Κρακοβία. Σχετικά ακριβά εισιτήρια που έκλεισα μέσω πρακτορείου. Δεν ξέρω αν τότε πετούσε καμιά χαμηλού κόστους στην Πολωνία. Ξενοδοχεία βρήκα μόνος μου από internet χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία ως προς τις τιμές θα έλεγα.
Τον Ιούνιο του 2007 πήγαμε 8 άτομα και οργανώσαμε ένα γκρουπάκι μέσω ενός πρακτορείου εδώ στην Αθήνα που το έχει μια κυρία από την Πολωνία και υποψιάζομαι ότι και τα άλλα πρακτορεία από αυτήν αγοράζουν τα πακέτα τους. Πετάξαμε στη Βαρσοβία με την http://www.norwegian.no/ και από εκεί μετά από μισή μέρα με intercity σε 2.30 ώρες στην Κρακοβία. Εδώ μπορείτε να βρείτε τα δρομολόγια των τρένων και τις τιμές για όλη την Πολωνία. http://rozklad.pkp.pl/bin/query.exe/en Και οι δύο σταθμοί (Βαρσοβία και Κρακοβία) έχουν ασφαλείς χώρους φύλαξης αποσκευών με πολύ χαμηλό κόστος. Από την Κρακοβάι γυρίσαμε με την https://booking2.skyeurope.com/Review.aspx Σήμερα πετάει με χαμηλά ναύλα για Κρακοβία η http://www1.centralwings.com/
Στην Κρακοβία μας περίμενε το mini bus που είχαμε κλείσει και ήταν τις επόμενες μέρες μαζί οδηγός και παρέα μας. Ο Γκρέγκορι (ο οδηγός έχει στην Κρακοβία με τον αδελφό του μια οικογενειακή επιχείρηση με δωμάτια 30 μέτρα από την κεντρική πλατεία και κόστος μικρότερο από 50 ΕΥΡΩ και αυτοκίνητα για να σας οργανώσουν οποιαδήποτε μεταφορά. Μιλά σχετικά καλά αγγλικά αλλά είναι εξαιρετικός στη δουλειά του και φιλικότατος. Το πρακτορείο του Γκρέγκορυ θα το βρείτε στο
http://www.wislna.com . Μπορείτε να του αναφέρετε το όνομά μου. «8 καθηγητές από Ελλάδα τον Ιούνιο του 2007 με επικεφαλής τον Δήμο.» Ελπίζω να μας θυμάται 6 μέρες μαζί ήμασταν.
Διαμονή:
ΚΡΑΚΟΒΙΑ: GUEST ROOMS TOURNET. http://www.nocleg.krakow.pl/. Συμπαθητικά δωμάτια στην αρχή της Εβραϊκής συνοικίας Kazimierz πολύ κοντά στο κάστρο Wawel αλλά και στην παλιά πόλη. Το πρωινό λόγω του ότι δεν έχει αίθουσα το δίνει η ρεσεψιόν σε χάρτινη σακούλα και το απολαμβάνεις στο δωμάτιό σου. (έμεινα τον Ιούνιο του 2007)
Το 2005 έμεινα στο ξενοδοχείο ALEF πολύ κοντά στο παραπάνω. Πιο τσιμπημένες τιμές , συμπαθητικά δωμάτια, lobby και εστιατόριο με πολλές αντίκες αλλά και σύγχρονα έργα τέχνης και καλό μπουφέ πρωινό. http://www.alef.pl/index_e.php
ΒΑΡΣΟΒΙΑ: Όχι και τόσο κεντρικό περίπου στη μέση μεταξύ κέντρου και Lazienki Krolewskie Park Είχα πληρώσει το 2005 για μονόκλινο περίπου 50 ΕΥΡΩ με πρωινό μπουφέ. Προσοχή στα δωμάτια που βλέπουν στο δρόμο ταχείας κυκλοφορίας δίπλα στο ποτάμι. Φοβερός θόρυβος. Στα υπόλοιπα κανένα πρόβλημα http://www.otel.com/hotels/solec_hotel_warsaw.htm
ΑΛΛΟΥ:
Ένα Μοτέλ στα ανατολικά του δρόμου από Κρακοβία προς Ζακοπάνε δίπλα σε μια λίμνη όπου σταματήσαμε για καφέ. Πολύ γραφικό και τιμές γύρω στα 30 ΕΥΡΩ το δίκλινο (Ιούνιος 2007) http://www.czorsztynski.pl/
Στο χωριό Rychwald κοντά στο Zywiec ένα πανέμορφο ξενοδοχείο με κήπους πισίνες και καταπληκτική φύση. Τιμές γύρω στα 50 ΕΥΡΩ το δίκλινο (Ιούνιος 2007)
Στο ίδιο χωριό υπάρχει ένας ξενώνας Φραγκισκανών μοναχών με πάρα πολύ χαμηλές τιμές. Τον Σεπτέμβρη του 2005 έμεινα με τιμή 10 ΕΥΡΩ το άτομο με πρωινό και δείπνο http://www.rychwald.franciszkanie.pl/
Φαγητό: Στην Κρακοβία καταπληκτικό παραδοσιακό εστιατόριο με πολύ ωραίο διάκοσμο, υπέροχο Πολωνικό φαγητό και πολύ καλές τιμές. (αν θυμάμαι καλά μας ήρθε γύρω στα 10 ΕΥΡΩ φαΐ του σκασμού και μπύρες) Από ότι είδα είναι αλυσίδα με εστιατόρια σε αρκετές πόλεις της Πολωνίας. http://www.chlopskiejadlo.pl
Στην κεντρική πλατεία της κάτσαμε για καφέ. Καταπληκτικό ντεκόρ και τιμές προσιτές. http://wierzynek.com.pl/pr/wierzynek_en.html
Καλό και προσιτό στην κεντρική πλατεία της Κρακοβίας και το Sioux Steakhouse.
Στην Βαρσοβία κάτσαμε σε κάποιο στην κεντρική πλατεία. Τίποτα το ενδιαφέρος και γι αυτό δεν το θυμάμαι. Ωραίο φαινόταν αυτό με τη διακόσμηση με λουλούδια και φρούτα παντού.
Και η ιστοσελίδα των αλατωρυχείων της Wieliska http://www.kopalnia.pl1η δημοσίευση: http://www.travelstories.gr/%F4%E1%EE%E9%E4%E9%F9%F4%E9%EA%DD%F2-%E9%F3%F4%EF%F1%DF%E5%F2-%E5%F5%F1%FE%F0%E7/621-5-%EC%DD%F1%E5%F2-%F3%F4%E7-%ED%EF%F4%E9%EF%E4%F5%F4%E9%EA%DE-%F0%EF%EB%F9%ED%DF%E1.html και
http://www.travelstories.gr/%F4%E1%EE%E9%E4%E9%F9%F4%E9%EA%DD%F2-%E9%F3%F4%EF%F1%DF%E5%F2-%E5%F5%F1%FE%F0%E7/9868-%F0%EF%EB%F9%ED%DF%E1-%AB%DD%F1%F9%F4%E1%F2-%EC%E5-%F4%E7%ED-%F0%F1%FE%F4%E7-%EC%E1%F4%E9%DC%BB.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου