Βελιγράδι, η «Λευκή Πόλη» στη σμίξη των ποταμών! Ημέρα 1η

«Από το Λαύριο στην Τιμισοάρα, μια απόφαση δρόμος»

2022-Ταξίδι στη Βόρεια Ελλάδα και τα Βαλκάνια, μέρος 8^ο

(συνέχεια από Δεκέβαλος, ο «βασιλιάς» στον Δούναβη!)

 

20 Οκτωβρίου 2022

Το Βελιγράδι (Београд=Λευκή Πόλη), είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Σερβίας και παλιότερα πρωτεύουσα της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Βρίσκεται στη συμβολή των ποταμών Σάβου και Δούναβη.

Στην περιοχή του Βελιγραδίου τα ευρήματα μαρτυρούν κατοίκηση από την παλαιολιθική εποχή, ενώ από την 7^η χιλιετία π.Χ. εμφανίζονται ο νεολιθικός πολιτισμός του Στάρτσεβο και στη συνέχεια αυτός του Βίντσα.

Στα αρχαία χρόνια περνάνε από εκεί Θράκες, Δάκες, Γαλάτες και Ρωμαίοι. Από εκεί και μετά πέρασαν όλοι οι λαοί που δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή των Βαλκανίων. Υπολογίζεται πως η πόλη καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε 44 φορές (!!!!!).

Η παλιά πόλη αναπτύσσεται στη δεξιά πλευρά του Σάβου, ενώ η νέα στην αριστερή. Βασικός πυρήνας της παλιάς πόλης είναι το φρούριο και το πάρκο Καλεμέγκνταν, που βρίσκεται μέσα και γύρω του.

Το ξενοδοχείο μας ήταν στην παλιά πόλη, που σημαίνει πως τα περισσότερα αξιοθέατα προσεγγίζονται με τα πόδια.

Το πρωί βγήκα να πάρω κάτι για να φάμε πρωινό.

Δίπλα μας είναι και ένα μνημείο. Μια βρύση με ένα σκοτωμένο αγόρι στην κορυφή του. Η Κρήνη Τσούκουρ (Чукур чесма/Čukur česma) είναι ένα μνημείο που χτίστηκε για να τιμήσει το περιστατικό της Κρήνης Τσούκουρ στις 15 Ιουνίου 1862, ξεκινώντας με τον θάνατο ενός αγοριού -του Σάβο Πέτκοβιτς- και εξελισσόμενο σε σύγκρουση μεταξύ Σερβίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (η Σερβία βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία εκείνη την εποχή). Το γλυπτό είναι έργο του 1931, του γλύπτη Συμεών Ροξάντιτς.

Μετά το πρωινό ξεκινήσαμε για την πρώτη μας επίσκεψη. Γύρω στο 1χμ βορειοδυτικά φτάσαμε στο πάρκο Καλεμέγκνταν.

Λίγο πριν μπούμε στο φρούριο έχει ένα πολύ ωραίο καφέ. Εκεί κάτσαμε για καφέ.

Μετά τον καφέ προχωρήσαμε προς την εξωτερική πύλη Σταμπόλ (Стамбол капија/Stambol kapija) του φρουρίου. Ήταν η κύρια πύλη του Βελιγραδίου στο δρόμο Τσάριγραντ προς την Κωνσταντινούπολη (Τσάριγκραντ η Βασιλεύουσα και Στάμπολ η Κωνσταντινούπολη στα Σέρβικα).

Αμέσως μετά στα δεξιά είναι ένα γήπεδο μπάσκετ και το Μνημείο στους ιδρυτές του Σερβικού μπάσκετ, του 2018,

ενώ στα αριστερά είναι το όμορφο κτίριο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. Εδώ να πούμε πως το φρούριο έχει διαδοχικά τείχη και βέβαια πύλες. Ανάμεσα υπήρχαν τάφροι.

Στο χώρο μετά το μουσείο υπάρχει ένα «Τζουράσικ παρκ», μια έκθεση με δεινόσαυρους, πανηγύρι για τα πιτσιρίκια και όσους αισθάνονται έτσι.

Ακολουθεί η εσωτερική πύλη Σταμπόλ

και στην τάφρο που ακολουθεί είναι μια έκθεση σαν πολεμικό μουσείο με σύγχρονο οπλισμό και άρματα μάχης.

Ακολουθεί ο πύργος Σαχάτ (Sahat kula) ή πύργος του ρολογιού, στη βάση του οποίου υπάρχει άλλη μια πύλη και μπαίνουμε πια στο εσωτερικό του φρουρίου,

στο οποίο μας υποδέχεται ένα κανόνι. Κάναμε βόλτες προς διάφορες κατευθύνσεις και είδαμε πολλά και υπέροχα.

Μπροστά μας βλέπουμε μια κατασκευή με θόλο. Είναι ο Τουρμπές (μνημείο-τάφος) του Silahdar Damat Ali Pasha (1667-1716), που κατασκευάστηκε το 1784. Ο Damat Ali Pasha ήταν Μεγάλος Βεζύρης και επικεφαλής του Οθωμανικού στρατού, που νίκησε του Ενετούς και ανακατέλαβε την Πελοπόννησο το 1715. Μετά από αυτή τη νίκη ο στρατός κινήθηκε προς τα βόρεια, εναντίον των Αυστριακών από τους οποίους νικήθηκε στη μάχη του Πετροβαραντίν στο Νόβι Σαντ το 1716, στην οποία σκοτώθηκε ο Damat Ali Pasha.

Προχωρήσαμε προς τα Β.Δ. όπου είναι η Πύλη Defterdar στο εσωτερικό τείχος.

Δίπλα της είναι η εντυπωσιακή βρύση του Μεχμέτ Σοκόλοβιτς Πασά, καθώς και αρκετά ερείπια από το εσωτερικό τείχος.

Περνώντας την πύλη βλέπει κανείς την υπέροχη θέα με τη ζεύξη των δύο ποταμών και δεξιά και χαμηλά, κοντά στο ποτάμι, ένα πύργο.

Είναι ο Πύργος Νεμπόισα (Кула Небојша), κατάλοιπο της μεσαιωνικής οχύρωσης που στα χρόνια των Οθωμανών και Αυστριακών χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή. Σε αυτόν το 1798, στραγγαλίστηκε ο Ρήγας Φεραίος και οι σύντροφοί του και ρίχτηκαν στο Δούναβη.

Πολύ κοντά είναι ένα πλάτωμα, στο οποίο δεσπόζει το μνημείο για την νίκη κατά των Οθωμανών και την ανεξαρτησία της Σερβίας Πομπέντνικ (Победник «Ο Νικητής»), έργο του Ivan Meštrović (1883–1962), που βρίσκεται πάνω σε κίονα δωρικού ρυθμού, έργο του αρχιτέκτονα Πέταρ Μπαγιάλοβιτς.

Δίπλα στο μνημείο είναι η μπρούτζινη μακέτα του κάστρου, όπως ήταν στα χρόνια του Δεσπότη Στέφαν Λαζαρέβιτς, έργο του Κόλια Μιλούνοβιτς, του 1995,

ενώ στο γύρω χώρο βλέπει κανείς ερείπια της Ρωμαϊκής εποχής και τμήματα οχυρώσεων και άμυνας όλων των εποχών.

Στη Ν.Α. μεριά του πλατώματος είναι ένα πολύ όμορφο και εντυπωσιακό κτίριο, το οποίο στεγάζει το Ινστιτούτο Προστασίας Πολιτιστικών Μνημείων.

Γυρίσαμε προς τον πύργο του ρολογιού και πήγαμε να δούμε από κοντά τον τουρμπέ του Silahdar Damat Ali Pasha.

Κλειστός μεν αλλά επιτρέπει από τα παράθυρα να δει κανείς μέσα τον τάφο του Πασά.

Στραφήκαμε προς τη βόρεια πλευρά του φρουρίου.

Ένα ιδιαίτερο, μοντέρνο άγαλμα τράβηξε την προσοχή μας. Είναι το άγαλμα του Δεσπότη Στέφανου Λαζάρεβιτς, έργο του Nebojsa Mitric, του 1982.

Ο Στέφανος Λαζάρεβιτς (Стефан Лазаревић) (1377-1427), ήταν ο πρώτος Δεσπότης του Δεσποτάτου της Σερβίας και στην εποχή του, θεωρήθηκε ένας από τους καλύτερους ιππότες και στρατηγούς της, ενώ τα λογοτεχνικά του έργα τον καθιστούν ένα από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Σερβίας στο Μεσαίωνα.

Πίσω από το άγαλμα στέκει ο πύργος του Δεσπότη (Деспотова кула) και δίπλα του η ομώνυμη πύλη. Είναι η βορειοανατολική πύλη στο εσωτερικό τείχος και η η μόνη που διατηρεί την αρχική, μεσαιωνική της μορφή. Τα δύο αυτά μνημεία είναι από τα ελάχιστα κατάλοιπα της μεσαιωνικής οχύρωσης, φτιαγμένα στα πρώτα 30 χρόνια του 15ου αι, στα χρόνια του Λαζάρεβιτς. Ήταν η κύρια πύλη εισόδου στην πόλη της εποχής. Σήμερα ο πύργος είναι αστεροσκοπείο, έδρα της Αστρονομικής Εταιρείας Ruđer Bošković (Астрономско друштво Руђер Бошковић).

Περνώντας την πύλη είδαμε πως ο πύργος από αυτή τη μεριά είναι κυκλικός. Μια ξύλινη γέφυρα οδηγεί, πάνω από την τάφρο, στην επόμενη πύλη, την πύλη Ζιντάν (Зиндан капија).

Η μεσαία νοτιοανατολική πύλη, προς την κατεύθυνση του Δούναβη, ανάμεσα σε δύο ημικυκλικούς πύργους, χτίστηκε στα μέσα του 15ου αιώνα για να ενισχύσει την άμυνα της Ανατολικής Πύλης (του Δεσπότη). 

Μια ακόμα ξύλινη γέφυρα οδηγεί έξω από τα τείχη σε καλντερίμια μα μικρά κτίρια και την εκκλησία της Ρούζιτσα (Црква Ружица-«Εκκλησία του Μικρού Τριαντάφυλλου»), που κατασκευάστηκε αρχικά στις αρχές του 15ου αι, ανακαινίσθηκε το 1869 και μετά την ολοκληρωτική καταστροφή της στον Α΄Π.Π., ανακατασκευάστηκε το 1925. Είναι αφιερωμένη στη γέννηση της Θεοτόκου και είναι χτισμένη δίπλα στην πηγή της Αγίας Πέτκας.

Ξαναμπήκαμε στο φρούρειο και ακολουθώντας αντίστροφη πορεία βγήκαμε από αυτό. 

Κοντά στο φρούριο πήγαμε να δούμε τον πεζόδρομο Kneza Mihaila.

Η οδός Knez Mihailova ή Kneza Mihaila (Кнез Михаилова улица ή Улица кнеза Михаила) είναι η κύρια πεζοδρομημένη και εμπορική ζώνη στο Βελιγράδι και προστατεύεται από το νόμο ως ένα από τα παλαιότερα και πιο πολύτιμα αξιοθέατα της πόλης. Πήρε το όνομά του από τον Πρίγκηπα της Σερβίας Mihailo Obrenovic III,

και διαθέτει μια σειρά από κτίρια και αρχοντικά που χτίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1870.

Σήμερα στον πεζοδρομημένο δρόμο και τις γύρω καθέτους, έχει πολλά εστιατόρια και καφέ,

ενδιαφέροντα γκράφιτι (περισσότερα για τα γκράφιτι που είδα στην πόλη στο Τοιχογραφίες-Γκράφιτι στο Βελιγράδι!) ,

υπαίθρια βιβλιοπωλεία

και υπαίθριους ζωγράφους, όπως αυτόν που διαλαλεί παντού τα φιλελληνικά του αισθήματα.

Κάπου εκεί κάτσαμε να φάμε, μιας και ή ώρα ήταν προχωρημένη και φάγαμε πολύ καλά. Στην επιστροφή πήραμε στο χέρι ένα παγωτό και κάτσαμε να πιούμε και ένα καφέ.

Εκεί κοντά είναι ένα όμορφο πάρκο

το Ακαδημαϊκό πάρκο (Академски парк) ή Φοιτητικό Πάρκο (Студентски парк), που περιβάλλεται από ένα πολυσύχναστο δρόμο ,

αλλά και πολύ ωραία κτίρια, όπως το υπέροχο Κτίριο του Καπετάν Μίσα (Капетан Мишино здање), του 1863, που σήμερα στεγάζει την Πρυτανεία του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου και κάποια από τα τμήματα της Φιλοσοφικής σχολής.

Γυρίσαμε στο δωμάτιο για λίγη ξεκούραση. Πήραμε τηλέφωνο τους φίλους μας και κανονίσαμε να βρεθούμε. Πηγαίνοντας στο ραντεβού μας περάσαμε από ένα τζαμί.

Είναι το Τζαμί Μπαϊρακλί (Бајракли џамија) του 1575, το μόνο ενεργό τζαμί της πόλης. Γύρω υπάρχουν κτίρια που σχετίζονται με αυτό, ίσως κάποιος μεντρεσές (ιεροδιδασκαλείο) για παράδειγμα. Παραδόξως ήταν ανοικτό και μπήκα.

Μονόχωρο, σχετικά μικρό και λιτό.

Συναντήσαμε τους φίλους μας και πήγαμε κάπου για φαγητό. Εκεί έκλεισε όμορφα η μέρα μας.

Καλή συνέχεια!

(το ταξίδι συνεχίζεται )

θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας