Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2017

Στην Αγία Σοφία και τον Βόσπορο!

(συνέχεια από Ταξίμ και Μπλε Τζαμί!)


Η πόλη που την είπαν «Πόλη»!
2013-Ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη, 4ο μέρος


26 Μαρτίου 2013


Η τέταρτη μέρα του ταξιδιού μας στην Πόλη ήταν αφιερωμένη στην Αγία Σοφία και τον Ιππόδρομο, αλλά είχε και μια βόλτα στον Βόσπορο με το καραβάκι για μια ξεκούραστη απόλαυση διαφορετικών εικόνων.


Αγία Σοφία
Τι να πεις και τι να γράψεις γι αυτό το αριστούργημα, που να μην έχει ειπωθεί ή γραφτεί; Το έργο που ο κτήτορας του, ο Ιουστινιανός, όταν το είδε τελειωμένο, ανέκραξε ανερυθρίαστα: «Νενίκηκά σε Σολομών» (ή όπως θα έλεγε κάποιος σήμερα: «φάε τη σκόνη μου Σολομώντα»); Το μνημείο του 6ου αι, που από την κατασκευή του και μετά τίποτα δεν θα είναι ίδιο στην παγκόσμια αρχιτεκτονική;

Το 1987, στο πρώτο μου ταξίδι στην Πόλη, πήγα φυσικά να επισκεφτώ τον Ναό της «Αγίας του Θεού Σοφίας», όπως είναι το πλήρες όνομα του. Εξωτερικά σε υποβάλει ο όγκος. Όταν όμως περνάς στο εσωτερικό είναι πολλά αυτά, που θα σε συγκλονίσουν. Πρώτα ό όγκος και πάλι, που σε κάνει να νιώθεις πολύ μικρός. Μετά είναι οι κίονες με τα υπέροχα μαρμάρινα κιονόκρανα τους. Και φυσικά ο μοναδικός ψηφιδωτός διάκοσμος, ανεικονικός της περιόδου της εικονομαχίας, με σταυρούς σε χρυσό φόντο και τις λίγες, αλλά υπέροχες εικόνες που έχουν σωθεί, από τον 9ο αι, την περίοδο μετά την εικονομαχία. Στην όλη εικόνα βάλε και τις οθωμανικές προσθήκες ή αλλαγές, όπως ο μεγάλος τρούλος, που θυμίζει τζαμί. Αν και σε καθηλώνει το θέαμα, είναι τόσο λίγα αυτά που έχουν σωθεί από την περίοδο της μεγάλης της δόξας, που είναι σχεδόν αδύνατον να φανταστείς, πως πραγματικά θα ήταν τα χρόνια εκείνα. Τον 15ο αι, σαν οι Οθωμανοί πήραν την Πόλη, μετέτρεψαν τον ναό σε τέμενος. Από την Οθωμανική περίοδο είναι οι μιναρέδες, οι κρήνες και οι τάφοι των σουλτάνων.

Για κει ξεκινήσαμε την τέταρτη μέρα του ταξιδιού μας. Με ένα ταξί φτάσαμε στην Κρήνη του Αχμέτ. Αφήσαμε το Τοπ Καπί για άλλη μέρα, γιατί είναι το μνημείο που είναι κλειστό τις Τρίτες και όχι τις Δευτέρες. Κινηθήκαμε στο πλάι του νότιου τοίχου της Αγίας Σοφίας και φτάσαμε στα πρώτα κτίσματα του συμπλέγματος.
Εκεί είναι τα μαυσωλεία, που φιλοξενούν τους τάφους 5 σουλτάνων (οι 2 στο Βαπτιστήριο του 6ου αι), των συζύγων και των παιδιών τους. Είναι το κομμάτι από το σύμπλεγμα της Αγιασοφιάς (όπως τη λένε οι Τούρκοι), που δεν είχαμε επισκεφτεί 26 χρόνια πριν.
Αν και αρκετά διακοσμημένα σα τζαμιά, περίμενα κάτι το πιο μεγαλοπρεπές. Ίσως ήταν το γεγονός πως οι τάφοι, αυτοί καθ’ εαυτοί, σε αντίθεση με το κτίσμα, είναι εξαιρετικά λιτοί.
Ένα πράσινο ύφασμα καλύπτει τις σαρκοφάγους
και μόνο στην κορυφή αυτής του κάθε σουλτάνου
ή των πριγκίπων, ένα μαρμάρινο «σαρίκι» διαφορετικό ανά αξίωμα, δηλώνει ποιος νεκρός κείτεται εκεί. Φυσικά υπάρχει και μια επιγραφή στην παλιά οθωμανική γραφή (τύπου αραβικής), αλλά ποιος, εκτός των ειδικών, είναι σε θέση να τη διαβάσει;
Μετά τα μαυσωλεία, σειρά είχε η Αγιασοφιά. Τεράστια η ουρά στα εκδοτήρια και λαός στο εσωτερικό της. «Συγνώμη να περάσω» κυριολεκτικά!!
Στον εσωνάρθηκα είδαμε τα πρώτα ψηφιδωτά, κυρίως της εικονομαχίας.
Σε ένα σημείο ψηλά δεσπόζει αυτό της Ένθρονης Θεοτόκου με το βρέφος και τους αυτοκράτορες Κωνσταντίνο και Ιουστινιανό εκατέρωθεν της, να της προσφέρουν την πόλη και τον ναό αντίστοιχα. Περάσαμε την αυτοκρατορική πύλη και μπήκαμε στον κυρίως ναό. Αν και ένα μέρος είναι κλειστό λόγω έργων, μπαίνεις και νοιώθεις μυρμήγκι!!
Τι μέγεθος, τι αριστούργημα!!!!
Πάνωθέ σου ο τρούλος. Κυριαρχεί σε ολόκληρο το κτίσμα, έξω και μέσα και είναι διακοσμημένος με εδάφια από το Κοράνι.
Απέναντι από την είσοδο είναι η κόγχη του ιερού με το ψηφιδωτό της Παναγίας Βρεφοκρατούσας στην αψίδα. Εκεί οι Οθωμανοί είχαν τοποθετήσει το μιχράμπ, την κόγχη, που δείχνει την κατεύθυνση προς τη Μέκκα. Αλλά με τόσο κόσμο που να το δεις!!
Δεξιά του είναι το μινμπάρ, ο άμβωνας
και λίγο πιο μπροστά το περίτεχνο δάπεδο του Χοροστασίου. Εκεί υποθέτουν πως έστεκε ο θρόνος του Βυζαντινού αυτοκράτορα. Φυσικά υπάρχουν πολλά ακόμα να δεις αλλά……..
Στο ύψος του γυναικωνίτη, κρέμονται γύρω-γύρω, οκτώ κυκλικά, ξύλινα τύμπανα με το όνομα του Αλλάχ, του Προφήτη Μωάμεθ, κάποιων Χαλίφηδων και Μαρτύρων του Ισλάμ. Τοποθετήθηκαν στα μέσα του 19ου αι. από τους Ιταλοελβετούς αρχιτέκτονες, αδελφούς Φοσάτι, που ανέλαβαν τότε, τη συντήρηση του Ναού (Τέμενος εκείνη την εποχή).
Για να αποφύγουμε κάπως το πλήθος και να δούμε λίγο πιο πανοραμικά το υπέροχο μνημείο,
ανεβήκαμε στον γυναικωνίτη.
Από εκεί έχεις πανοραμική εικόνα του κτίσματος και βλέπεις λεπτομέρειες,
όπως το μιχράμπ, έστω και από μακριά. Φαίνεται, εκτός της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας, 
το ψηφιδωτό του Αρχάγγελου Γαβριήλ, και αυτό στην αψίδα
και τα ψηφιδωτά των εξαπτέρυγων Σεραφείμ, στα τέσσερα τρίγωνα κάτω από τον τρούλο. Έχεις όμως κυρίως την ευκαιρία να δεις μερικά από τα αριστουργήματα της τέχνης, που υπάρχουν ακόμα και δίνουν, μια μικρή μόνο εικόνα, του μεγαλείου που θα είχε ο ναός στις δόξες του.
Σε αυτό λοιπόν το επίπεδο,
βλέπεις από κοντά, τα υπέροχα σκαλιστά, μαρμάρινα κιονόκρανα
και τη διακόσμηση στις αψίδες, που τα συνδέουν, και στην οροφή.
Εντυπωσιακή είναι και η μαρμάρινη πύλη, στο νότιο μέρος του γυναικωνίτη, με το ακόμα πιο εντυπωσιακό όνομα: «Πύλη της Κολάσεως και του Παραδείσου» Φυσικά εδώ είναι κάποια από τα ωραιότερα ψηφιδωτά όλου του Χριστιανικού κόσμου. Αυτά είναι
«Η Δέηση» με τον Ιησού ανάμεσα στη Θεοτόκο και τον Πρόδρομο,
αυτό της Βρεφοκρατούσας Θεοτόκου ανάμεσα στον αυτοκράτορα Ιωάννη Β΄ Κομνηνό και την αυτοκράτειρα Ειρήνη
και αυτό με τον ένθρονο Ιησού ανάμεσα στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Μονομάχο και την αυτοκράτειρα Ζωή.
Τελευταίες εικόνες από τον γυναικωνίτη, πριν φύγουμε από την Αγία Σοφία, ήταν αυτές του Μπλε Τζαμιού μέσα από τα παράθυρα (!!!!)

Βγήκαμε στην πλατεία ανάμεσα στα δύο μνημεία και μπροστά από το Μπλε Τζαμί, τη ματιά μας (και το φακό της μηχανής μου)
τράβηξε ο μικρός «Οθωμανός Πρίγκιπας», που περήφανος μέσα στην απαστράπτουσα στολή του, γιόρταζε μαζί με τους δικούς του την περιτομή του.
Όλος ο χώρος γύρω μοσχοβολάει από τα πολλά λουλούδια, κυρίως τουλίπες και ζουμπούλια.
Στο χώρο δίπλα στο τζαμί, σύμφωνα με τον οδηγό μου, είναι το Μουσείο των Χαλιών. Το ψάξαμε, αλλά μάθαμε πως δεν υπάρχει πια. Κρίμα!
Από εκεί  πήγαμε στην Πλατεία των αλόγων (At Meydani), που βρίσκεται δίπλα στο Μπλε Τζαμί, προς τα Β.Α. Η πλατεία αυτή βρίσκεται στη θέση του Βυζαντινού Ιππόδρομου.

Ιππόδρομος
Το γιγάντιο στάδιο, που βρισκόταν στην καρδιά της Βυζαντινής Πόλης και λέγεται πως χωρούσε 100.000 άτομα. Εδώ γίνονταν κάθε είδους αγώνες, αλλά και συγκεντρώσεις. Είναι γνωστό για ένα ιστορικό γεγονός, που έλαβε χώρα εκεί το 532, η «Στάση του Νίκα» και τη σφαγή 30.000 ανθρώπων, που ακολούθησε, από το στρατηγό Βελισσάριο και το μισθοφορικό του στρατό.
Σήμερα λίγα έχουν απομείνει, που να το θυμίζουν.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος έφερε έναν οβελίσκο, από το Λούξορ της Αρχαίας Αιγύπτου (1500π.Χ.).
Η βάση του, του 4ουμ.Χ. αι. απεικονίζει τον Θεοδόσιο να παρακολουθεί διάφορες εκδηλώσεις.
Ο Κωνσταντίνος έφερε ακόμα μία στήλη (των όφεων) από τους Δελφούς (479π.Χ.). Άλλη μία στήλη, που υπήρχε κάποτε με 4 χάλκινα άλογα, λεηλατήθηκε από του Ενετούς στη διάρκεια της 4ης σταυροφορίας και τα άλογα κοσμούν σήμερα την πρόσοψη του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Υπάρχει ακόμα ένας οβελίσκος, άγνωστης χρονολογίας, που ονομάζεται «Στήλη του Κωνσταντίου του Πορφυρογέννητου» ή «Χάλκινη στήλη», γιατί πιστεύεται πως κάποτε καλύπτονταν από χάλκινες πλάκες.
Στην απέναντι, από το Μπλε Τζαμί, πλευρά της πλατείας, είναι το Μουσείο Τουρκικής και Ισλαμικής Τέχνης, δυστυχώς κλειστό για συντήρηση. Είπαμε, η εποχή έχει τα καλά, αλλά και τα κακά της.
Από τον Ιππόδρομο κατηφορίσαμε,
περάσαμε έξω από την Υψηλή Πύλη και φτάσαμε στο λιμάνι Εμίνονου
για να πάρουμε το καραβάκι για μια όμορφη και ξεκούραστη κρουαζιέρα στον χιλιοτραγουδισμένο Βόσπορο.

Μες του Βοσπόρου τα στενά….
Βόσπορος, το Μπουγάζι της Πόλης. Το θαλάσσιο στενό που ενώνει δύο θάλασσες και χωρίζει δύο ηπείρους. Από τη μια η Ασιατική πλευρά και από την άλλη η Ευρωπαϊκή. Στα βόρεια η Μαύρη θάλασσα και στα νότια η θάλασσα του Μαρμαρά. Και εκεί στα νότια, απ’ τη μια και την άλλη η πόλη των πόλεων!
Από τα χρόνια του Βυζαντίου, τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, οι κάτοικοι της Πόλης καταφεύγανε στα παράλια του Βόσπορου, για λίγη δροσιά.
Οι πλούσιοι έφτιαξαν μέγαρα και αρχοντικά. Ήρθαν οι Τούρκοι και κάνανε κι αυτοί το ίδιο.
Φτιάξανε παλάτια μεγαλόπρεπα,
φτιάξανε τζαμιά περίτεχνα
και φτιάξανε γιαλιά, τα υπέροχα σπίτια-εξοχικά με τις μεγάλες τζαμαρίες, για να θαυμάζουνε το πέρα δώθε των πλεούμενων και να χορταίνουν δροσιά. Φτιάξανε πολλά και όμορφα γιαλιά. Κυρίως στην Ασιατική πλευρά.
Ήρθαν τα χρόνια μας και φτιάξανε δύο μεγαλοπρεπείς κρεμαστές γέφυρες, να κάθονται οι Τούρκοι μποτιλιαρισμένοι μέσα στα αυτοκίνητά τους και να θαυμάζουν το μπουγάζι αφ’ υψηλού.
Ξεφύτρωσαν και ξενοδοχεία και φαγάδικα, αλλά και μπαρ, για να διασκεδάζει η νεολαία της Πόλης.
Κάποια από τα χωριά επέζησαν και οι ψαροταβέρνες τους προσφέρουν γεύσεις, μυρωδιές και εικόνες, χρόνων αλλοτινών.
Οι Οθωμανοί, πριν ακόμα καταλάβουν την Πόλη, έφτιαξαν στο στενότερο σημείο δύο αντικριστά κάστρα. Αυτό της Ασίας το 1396 και αυτό της Ευρώπης, το 1452.

Μπήκαμε στο πλοίο και κάτσαμε μέσα μέχρι να ξεκινήσουμε.
Πάνω στο τραπέζι είχε μία καρτέλα με τις φωτογραφίες των 12 σημαντικότερων κτισμάτων και κατασκευών, που θα βλέπαμε στη διάρκεια του μικρού μας ταξιδιού στο νότιο μισό περίπου του στενού. Από το λιμάνι Εμίνονου μέχρι τα δύο κάστρα. Βέβαια δεν ήταν μόνο αυτά που έδειχνε στην καρτέλα, που είδαμε. Πολλά ακόμα όμορφα κτίρια,
κυρίως τα γιαλιά στην Ασιατική πλευρά,
κάποια μέγαρα και κάποια τζαμιά.
Τα κτίσματα και οι κατασκευές, που καταγράφονται στην καρτέλα είναι:
Γέφυρα του Γαλατά
Πυργος του Γαλατά
Τζαμί
και Ανάκτορο Ντολμαμπαχτσέ
Παλάτι Ciragan
Τζαμί του Ortakoy (μπανταρισμένο για συντήρηση)
Γέφυρα του Βόσπορου
Rumeli Hisare (το κάστρο στην Ευρωπαϊκή πλευρά)
Γέφυρα Fatih Sultan Mehmet. Εκεί στρίψαμε και πιάσαμε την Ασιατική πλευρά
Στρατιωτική σχολή Kuleli
Ανάκτορο Beylerbeyi
το νησάκι με τον Πύργο του Λεάνδρου (Kiz Kulesi)
Με όλες αυτές τις όμορφες εικόνες το ταξιδάκι μας στο Βόσπορο έφτασε στο τέλος του, όχι στο Εμίνονου, αλλά μέσα στον Κεράτιο κόλπο.
Μια βόλτα στην αγορά των Μπαχαρικών για ψώνια και μετά στο τούνελ. Ανεβήκαμε στην Istlikal,
κάναμε  ακόμα λίγα ψώνια,
χαζέψαμε τους πλανόδιους μουσικούς και πήγαμε για φαΐ.
Σε ένα στενό, ο σπουδαίος Τουρκος φωτογράφος Ara Güler έχει φτιάξει ένα πολύ ατμοσφαιρικό καφέ, το Kafe Ara, που όμως σερβίρει και πολύ καλό φαγητό.
Ο χώρος παντού ένα γύρω «φωνάζει» το όνομα του δημιουργού του, με τις υπέροχες φωτογραφίες του διάσημου Τούρκου φωτογράφου,
αλλά και το πορτρέτο του.
Απολαύσαμε ένα υπέροχο δείπνο,
που τελείωσε με αρωματικό τούρκικο καφέ και λουκουμάκι.
Η Μαριάννα μας άφησε για να κάνει μια βόλτα μόνη της 
και εμείς περπατήσαμε και πάλι μέχρι το τούνελ, ενώ είχε αρχίσει να βρέχει. Με βροχή φτάσαμε στο ξενοδοχείο και η Μαριάννα λίγο μετά από μας.
Έτσι όμορφα τελείωσε και αυτή η μέρα. Iyi Akşamlar! Καλή σου νύχτα Πόλη των πόλεων!


(φωτογραφίες δικές μου και της Μαριάννας)

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας!





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...