Θεσσαλονίκη, πέντε μέρες, έτσι χωρίς πρόγραμμα! 5

(συνέχεια από Θεσσαλονίκη, πέντε μέρες, έτσι χωρίς πρόγραμμα! 4)

21 Οκτωβρίου 2019

Ξημέρωσε η Δευτέρα, η τελευταία μέρα στη Σαλονίκη. Η πτήση μας ήταν το βράδυ και είχαμε κανονίσει με το ξενοδοχείο να μείνουμε μέχρι το απόγευμα. Οι βαλίτσες ήταν σχεδόν έτοιμες και εμείς, αφού φάγαμε ένα γερό πρωινό, ήμασταν έτοιμοι για βόλτες στην πόλη, έτσι, χωρίς πρόγραμμα, όπως κάναμε και τις προηγούμενες μέρες.

Αυτή τη φορά ακολουθήσαμε την Φιλίππου, παράλληλη, προς τα βόρεια, της Εγνατίας. Περάσαμε από τη Ρωμαϊκή Αγορά και σε λίγο είδαμε την Αχειροποίητο.

Παναγία η Αχειροποίητος.

Παλαιοχριστιανική Βασιλική του 5^ου αι, σώζεται στην ίδια μορφή που κατασκευάστηκε, μοναδική περίπτωση σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Η «Αχειροποίητος» λατρευτική εικόνα της Θεοτόκου Δεομένης, της έδωσε το προσωνύμιο.

Στο εσωτερικό της σώζονται ψηφιδωτά του 5^ου αι στα εσωρράχια των τοξοστοιχιών, δηλ τις καμάρες ανάμεσα στις κολώνες

και τμήματα τοιχογραφιών του 13^ου αι.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα επάλληλα στρώματα μωσαϊκών από τα αρχαία λουτρά (βαλανεία), που υπήρχαν στη θέση που χτίστηκε ο ναός και έχουν γεωμετρικά σχέδια.

Ήταν η πρώτη εκκλησία που μετατράπηκε σε τζαμί, μετά την πτώση της πόλης, το 1430 και παρέμεινε τέτοιο μέχρι την απελευθέρωση το 1912, σχεδόν πέντε αιώνες.

Βγήκαμε στην Εγνατία και συνεχίσαμε μέχρι την Καμάρα

και από εκεί στη Ροτόντα.

Επιτέλους θα μπαίναμε να δούμε ψηφιδωτά του μνημείου

αλλά και αντίγραφα φερμένα από τη Ραβέννα της Ιταλίας.

Πάνε σχεδόν 20 χρόνια απ’ όταν είδα στην Αθήνα μια έκθεση με πιστά αντίγραφα των ψηφιδωτών της Ραβέννας. Κυριολεκτικά συγκλονίστηκα. Έκανα «τάμα» να πάω στη Ραβέννα να δω τα αυθεντικά. Και αυτό έγινε μερικά χρόνια μετά (https://disaki.blogspot.com/2010/11/blog-post_66.html). Ήταν μια ανεπανάληπτη εμπειρία.

Όταν διάβασα πως θα έφερναν πάλι αντίγραφα στη Θεσσαλονίκη, θυμήθηκα εκείνο το ταξίδι 10 χρόνια πριν και σκέφτηκα πόσο καλά θα ήταν να τα έβλεπα και πάλι. Δεν ήξερα ακόμα για την εξέλιξη στα επαγγελματικά της κόρης μας, που μας έφεραν στη Θεσσαλονίκη.

Μπήκαμε στη Ροτόντα.

Στις περισσότερες κόγχες ένα γύρω ήταν τοποθετημένα τα αντίγραφα της Ραβέννας.

Όταν κοίταζες ψηλά έβλεπες τα αυθεντικά που υπάρχουν στο μνημείο,

ή μάλλον ότι έχει απομείνει απ’ αυτά. Η σύγκριση αναπόφευκτη. Κάτω από τον θόλο μια μικρή έκθεση με φωτογραφίες λεπτομερειών των ψηφιδωτών της Ροτόντας με τις σχετικές πληροφορίες.

Η Ροτόντα ή Άγιος Γεώργιος, χτίστηκε για ναός του Δία ή μαυσωλείο του Γαλέριου, τον 4^ο αι, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε σαν τέτοιο και αργότερα έγινε Χριστιανικός Ναός. Το 1590 μετατράπηκε σε τζαμί και φτιάχτηκε ο μιναρές.

Τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες,

όπως αυτή της Ανάληψης στην κόγχη του Ιερού είναι του 5^ου αι.

Βγήκαμε από τη Ροτόντα, κατεβήκαμε στην Καμάρα και περάσαμε απέναντι. Η Ροτόντα είναι το βορειότερο άκρο του Γαλεριανού συγκροτήματος. Αμέσως νοτιότερα η Αψίδα (καμάρα) και στη συνέχεια το συγκρότημα, που μεγάλο μέρος του βρίσκεται κάτω από τη σύγχρονη πόλη.

Η Αψιδωτή αίθουσα, η βασιλική, το κυρίως ανάκτορο, τα λουτρά κλπ. Όλα αυτά δημιουργήματα του τέλους του 3^ου -αρχών του 4^ου αι.

Μέρος του, που έχει αποκαλυφθεί είναι ορατό γύρω και μέσα

στην πλατεία Ναυαρίνου (http://galeriuspalace.culture.gr/anaskafi/).

Παράλληλα με το συγκρότημα, προς τα ανατολικά ήταν το Ιπποδρόμιο, η σημερινή στενόμακρη πλατεία Ιπποδρομίου

Πριν όμως ξεκινήσουμε να κατηφορίζουμε χαζεύοντας τα ερείπια του Γαλεριανού Συγκροτήματος (δεν μπήκαμε μέσα, μόνο ότι βλέπαμε από πάνω)

πήγαμε να δούμε τον Ναό της Υπαπαντής, του 1841

με το ενδιαφέρον τέμπλο.

Αφού είδαμε τα αρχαία πήγαμε κοντά στην Αγία Σοφία και κάτσαμε να φάμε, μιας και είχε μεσημεριάσει.

Μετά το φαΐ, είπαμε να πάμε να δούμε την Αγία Σοφία. Την τελευταία μέρα στη Θεσσαλονίκη είπαμε να αγιάσουμε!

Απέναντι από τον Βυζαντινό ναό του 7^ου αι

είναι ο Ναός του Αγίου Ιωάννου, που ήταν Βαπτιστήριο (κλειστός όταν πήγαμε). Από πάνω φαίνεται η καταπράσινη αυλή με τα ερείπια παλιότερων κτισμάτων.

Περάσαμε απέναντι και μπήκαμε στην Αγία Σοφία.

Υπέροχα ψηφιδωτά της Ανάληψης του Χριστού

και της Παναγίας των 7^ου και 8^ου αι,

εξαιρετικά κιονόκρανα,

ωραίο τέμπλο

και πολυέλαιοι είναι μερικές από τις εντυπωσιακές «λεπτομέρειες» ενός μοναδικού μνημείου.

Στην πλατεία υπάρχουν μερικές ενδιαφέρουσες γλυπτές συνθέσεις.

Η μία είναι το ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΟΥΝ, του Μανώλη Τζομπανάκη, του 1987, που είχαμε δει και το προηγούμενο βράδυ.

Μπροστά στο κόκκινο σπίτι έχει δημιουργηθεί το ΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ (2014), στα πλαίσια εορτασμού 70 χρόνων (1942-2012) Ελληνοκαναδικής φιλίας. Στο άξονα της Ερμού, πάντα στην πλατεία της Αγίας Σοφίας είναι δύο μνημεία για τον Ποντιακό Ελληνισμό.

Το παλιότερο με τίτλο ΠΡΟΜΑΧΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ, του Ευθύμη Καλεβρά (1979)

και το άλλο της Ελισάβετ Βάλβη (2006), με μια γυναικεία φιγούρα, προσωποποίηση του πόνου και της προσφυγιάς.  

Κάπου εκεί τελείωσε και η μέρα μας στη Θεσσαλονίκη και βέβαια το πενθήμερο ταξίδι μας. Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο, ξεκουραστήκαμε και στις 6 το απόγευμα, με ένα ταξί πήγαμε στο αεροδρόμιο.

Περασμένες 11 το βράδυ φτάσαμε στο σπίτι μας.

Ήταν ένα ταξίδι πολύ «πλούσιο». Πρώτα απ’ όλα είδαμε το παιδί μας, σκοπός άλλωστε αυτού του ταξιδιού. Μετά γνωρίσαμε νέους και συναντήσαμε παλιούς φίλους. Και τέλος είδαμε και μάθαμε πολλά γι αυτή τη σπουδαία πόλη του βορρά. Βέβαια αυτά που είδαμε είναι ένα μικρό μόνο μέρος από αυτά που έχει να μας χαρίσει. Καλά να ήμαστε και είναι σίγουρο πως θα βρεθούμε ξανά και ξανά εκεί να χαρούμε τα κάλλη της.

Εις το επανιδείν!

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας.