Στο Σιράζ των ποιητών και των κήπων!

Πέντε Γιουνανί στη χώρα των Φαρσί! 
Ταξίδι στο Ιράν-2^ο Μέρος

(συνέχεια από Στην Τεχεράνη του τσαντόρ και της μαντήλας!)

14-16 Μαρτίου 2015 (23-25 Espand 1393)

Σάββατο 14 Μαρτίου 2015 (Shanbéh 23 Espand 1393)

Στο αεροδρόμιο του Shiraz μας περίμενε ο Abbas, ο ξεναγός μας για το υπόλοιπο του ταξιδιού μας. Γέννημα, θρέμμα του Shiraz με ηλικία κάτι λιγότερο από 40 χρονών, λαλίστατος και «γάτα»!! Μέσα σε όλα και όπως όλοι οι Πέρσες πρόθυμος να βοηθήσει και να λύσει όποιο πρόβλημα παρουσιάζονταν. Έξω από το αεροδρόμιο μας περίμενε ο Samad με το βαν του. Και αυτός θα ήταν μαζί μας για όλο το υπόλοιπο του ταξιδιού μας. Γύρω στα 60, από το Ιρανικό Αζερμπαϊτζάν με πατέρα Κούρδο και μάνα Τουρκάλα (!!!).Λιγομίλητος αυτός αλλά το ίδιο πρόθυμος να βοηθήσει όταν χρειαζόταν.

Φορτώσαμε και μπήκαμε στην πόλη. Το Shiraz, με περισσότερους από 1.500.000 κατοίκους είναι η 5^η μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Η κίνηση στους δρόμους ήταν το ίδιο χαοτική (για να μην πω περισσότερο) με την Τεχεράνη.

Φτάσαμε στο ξενοδοχείο, που έχει το όνομα του μεγάλου Σάχη του 18^ου αι. Karim Khan Zand, και πήγαμε να πάρουμε τα κλειδιά. Ένα γκαρσόνι μας έφερε κρύο νερό αρωματισμένο με γιασεμί (εμένα σε ροδόνερο μου έφερνε). Ήταν ότι έπρεπε αυτό το καλωσόρισμα.

Ανεβήκαμε στα δωμάτια, ξεκουραστήκαμε λίγο και κατεβήκαμε στη ρεσεψιόν. Ακούγαμε μουσική από τον ημιόροφο. Ανέβηκα και έριξα μια ματιά.

Δύο νέα παιδιά έπαιζαν και τραγουδούσαν υπέροχα περσικά τραγούδια. Ο ένας με την κιθάρα του και ό άλλος με το παραδοσιακό όργανο Ταρ. Και όλα αυτά στο τσαγάδικο (Chay-Khaneh) που λειτουργεί εκεί. Φυσικά και κάτσαμε και απολαύσαμε καφέ, τσάι και μουσική. Εκτός από υπέροχα τραγούδια της Περσικής κλασσικής μουσικής παίζουν και τζαζ και ροκ κομμάτια. Σε ένα τους διάλειμμα πιάσαμε μαζί τους κουβέντα. Μας είπαν διάφορα για τη μουσική και τα όργανα της Περσίας και στο τέλος ο ένας από αυτούς έγραψε στο μπλοκάκι μου τα ονόματα σπουδαίων Περσών μουσικών που παίζουν διάφορα όργανα. Φυσικά μου έγραψε και το email του.

https://www.youtube.com/watch?v=xgKQQ0RXcrw

Κάτσαμε πάνω από μια ώρα και ετοιμαστήκαμε για μια βόλτα στο βραδινό Σιράζ.

Βγαίνοντας από το ξενοδοχείο, σε περίπου 150 μέτρα συναντήσαμε τη μεγάλη λεωφόρο Karim Khan Zand.

Διατρέχει όλο το κέντρο της πόλης και έχει από τη μια και την άλλη καταστήματα με όλων των ειδών τα καλούδια.

Ανάμεσα τους και ένα καταπληκτικό κτίριο στο οποίο γίνεται αναπαλαίωση.

Η κίνηση είναι απερίγραπτη μέχρι αργά το βράδυ και μάλλον όσο περνάει η ώρα αυξάνει. Για να περάσουμε απέναντι χρησιμοποιήσαμε την πεζογέφυρα με τις κυλιόμενες σκάλες. Κουρασμένοι και σχετικά πεινασμένοι είπαμε να δοκιμάσουμε καλαμπόκι. Πρόκειται για βρασμένους σπόρους καλαμπόκι που τους ανακατεύουν με τυρί, αλατοπίπερο και θέλεις με καυτερά (πολύ καυτερά όμως) πιπέρια, ανάλογα με το πόσο καυτά μπορεί να αντέξει ο ουρανίσκος σου. Το βάζουν σε ένα πλαστικό ποτήρι και σου το δίνουν μαζί με ένα κουταλάκι και μια χαρτοπετσέτα. Όλα αυτά γύρω στο ένα ΕΥΡΩ. Κάτσαμε σε ένα παγκάκι και απολαύσαμε το καλαμπόκι μας. Καλό ήταν. Για την επιστροφή διαλέξαμε μια πιο κασκαντερική πορεία ανάμεσα στα αυτοκίνητα και τότε είδαμε πως στο πεζοδρόμιο που είχαμε περάσει μια ώρα πριν γινόταν το αδιαχώρητο. Δεκάδες μικροπωλητές είχαν στρώσει κάτω πανιά με την πραμάτεια τους. Ούτε εκατοστό ελεύθερο. Μόνο ένας διάδρομος για τον κόσμο. Εκεί άνθρωποι, μαμάδες με παιδικά καροτσάκια,

εκεί και ένας πωλητής ξηρών καρπών με ένα καρότσι (αυτά της οικοδομής αλλά κάπως μεγαλύτερο) γεμάτο με ξηρούς καρπούς (!!!). Τι εικόνες!

Ο ύπνος ήρθε γρήγορα και ήταν γλυκός σαν τα όμορφα τραγούδια που μας προϋπάντησαν στην πόλη των Ποιητών! Shab be kheir (Καλή νύχτα)!!

Κυριακή 15 Μαρτίου 2015 (Yekshanbéh 24 Espand 1393)

Η μέρα ξημέρωσε λαμπρή και με σχετική ζέστη. Πήραμε πρωινό και στη συνέχεια πήγαμε με τα πόδια μέχρι τα γραφεία του πρακτορείου για να γνωρίσουμε αυτούς με τους οποίους επικοινωνούσαμε τόσο καιρό και να εξοφλήσουμε το ταξίδι.

Το Σιράζ, όπως είπαμε, είναι η 5^η πόλη του Ιράν σε πληθυσμό και έχει μια ιστορία περίπου 4000 χρόνων. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της χώρας και κάτι λιγότερο από 1000 χμ. νότια της Τεχεράνης, σε μια κοιλάδα της οροσειράς του Ζάγκρου, σε υψόμετρο περίπου 1800μ.

Στο πέρασμα του χρόνου είδε στιγμές ακμής και παρακμής και υπήρξε πρωτεύουσα της Περσίας σε διάφορες φάσεις της ιστορίας της, με τελευταία τον 18^ο αι. επί των ημερών του Σάχη Karim Khan Zand.

Στη διάρκεια του μεσαίωνα υπήρξε μεγάλη άνθηση στις τέχνες και τις επιστήμες. Γέννησε και έθρεψε δύο μεγάλους ποιητές, όχι μόνο για την Περσία αλλά και για τον κόσμο όλο. Τον Σααντί (12^ος αι.) και τον Χάφεζ (14^ος αι.). Οι τάφοι τους είναι τόποι προσκυνήματος και όχι απλά τουριστικά αξιοθέατα. Ο Σααντί είναι ο «πατέρας» εκείνου του «Αγάπη μου, αγάπη μου» από τα «Χτυποκάρδια στα θρανία». Οι Ιρανοί πιστεύουν πως μέσα στα ποιήματά του Χάφεζ θα βρουν απαντήσεις σε κάθε αγωνία και ερώτημά τους (φαίνεται πως τόχε το χάρισμα), ερμηνεύοντας το απόσπασμα από το έργο του, που θα διαλέξουν τυχαία, κατά το δοκούν, κάτι σαν την Πυθία ένα πράγμα (!!!). 

Από τον τάφο του Χάφεζ (Aramgah-e Hafez) αρχίσαμε τη γνωριμία μας με την πόλη. Βρίσκεται σε μικρή, σχετικά, απόσταση από το ξενοδοχείο μας, βορειοανατολικά του κέντρου, στο χώρο ενός παλιού νεκροταφείου μέσα σε ένα υπέροχο κήπο.. Απ’ έξω διάφοροι τύποι με ένα κουτί γεμάτο χρωματιστά χαρτάκια και ένα παπαγαλάκι (ζωντανό!!) στο άλλο χέρι μας πλησίασαν. Το παπαγαλάκι διαλέγει ένα χαρτάκι που υποτίθεται πως γράφει κάτι για τα μελλούμενά σου!  Δεν ζητούν χρήματα, αλλά αν θέλεις δεν θα πουν όχι. Φυσικά είναι γραμμένα στα φαρσί και αυτό σημαίνει πως κάποιος πρέπει να στο μεταφράσει. Ένας από την παρέα πήρε, αλλά ο Abbas μας είπε πως θα μας το εξηγήσει στο τέλος μέσα στο βανάκι, για να μη χάνουμε χρόνο και εκεί ξεχάστηκε. Κρίμα γιατί δεν μάθαμε τις μας επιφυλάσσει η τύχει!

Πληρώσαμε και εδώ το εισιτήριο και μπήκαμε.

Κήπος, σκάλες στο βάθος, μια εντυπωσιακή στοά με διπλή κιονοστοιχία και αμέσως μετά μια πλατεία και στη μέση,

σε υπερυψωμένο βάθρο,

κάτω από ένα θόλο που στηρίζεται σε 8 κολώνες ο τάφος.

Είναι φτιαγμένος από λευκό μάρμαρο όλο σκαλισμένο και γύρω έχει χοντρό γυαλί αφήνοντας εκτεθειμένο το πάνω μέρος. Είχε αρκετό κόσμο. Το εντυπωσιακό είναι πως οι Ιρανοί έχουν μια σχέση πολύ ζωντανή με την ποίηση.

Έβλεπες νέες τσαντοροφορεμένες κοπέλες να κάθονται ένα γύρο και να διαβάζουν ή να απαγγέλουν ποιήματα. Άλλοι άφηναν ένα λουλούδι στον τάφο, ακουμπούσαν το χέρι πάνω του και απήγγειλαν κάτι από μέσα τους. Ένα γύρο έβλεπες χείλη να κουνιούνται και πρόσωπα με σεβασμό να «προσεύχονται», όχι σε κάποιο Θεό ή Άγιο, αλλά σε ένα Ποιητή (!!!!). Ακόμα και μικρά παιδία! ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ!!!!

Πραγματικά αισθάνθηκα άβολα που δεν μπορούσα να πάρω κι εγώ μέρος σε αυτή τη διαδικασία και απλά κοίταζα, σαν τουρίστας, χωρίς να μπορώ να μπω πιο βαθειά σε όλο αυτό που έβλεπα.

Στο έδαφος της πλατείας υπάρχουν παλιές ταφόπλακες μιας και ο χώρος χρησιμοποιούνταν παλιότερα σαν νεκροταφείο, αλλά δεν χρησιμοποιείται πια, εκτός κάποιων εξαιρέσεων.  Και αυτές είναι όταν πρόκειται για εξέχουσες προσωπικότητες της πόλης. Βλέπεις λοιπόν γύρω από αυτή την πλατεία σκαλιά που οδηγούν σε άλλους χώρους

με τάφους κάποιων από τα επιφανή τέκνα του Σιράζ,

κάποιοι μέσα σε εντυπωσιακά κτίρια. 

Κάπου εκεί τελείωσε η επίσκεψη στον τάφο του Χάφεζ. Αποφασίσαμε να μην πάμε στο τάφο του Σααντί και να πάμε να δούμε έναν από τους διάσημους κήπους της πόλης. Διαλέξαμε τους Βοτανικούς κήπους Eram (Bagh-e-Eram) ή «Κήπους του Παραδείσου» που βρίσκονται στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. 

Βρίσκονται στα βορειοδυτικά του κέντρου σε μια περιοχή που καταλαβαίνεις αμέσως πως κατοικείται από εύπορους.

Βλέπεις σπίτια που θυμίζουν ανάκτορα αλλοτινών καιρών! Και όμως είναι σύγχρονα! Μπροστά σε ένα από αυτά τα «παλάτια» μας άφησε το βαν.

Οι κήποι Eram δεν είναι γνωστό από πότε υπάρχουν. Ισχυρές, όμως, μαρτυρίες συνηγορούν πως έχουν μια ηλικία περίπου 900 χρόνων, από τα χρόνια των Σελτζούκων.. Από τον 11^ο αι αναφέρονται σε έργα διαφόρων λογίων, ανάμεσά τους και του Χάφεζ,. Άλλαξαν πολλούς ιδιοκτήτες, βασιλιάδες και μη, όπως οι Σάχηδες της δυναστείας των Zand (18^ος αι). Πέρασαν στα χέρια κάποιων από τους αρχηγούς της νομαδική φυλής των Κασκάϊ, από τους οποίους τους αγόρασε ένας από τους σάχηδες της δυναστείας των Qajar

που κατασκεύασε το μέγαρο που υπάρχει πολύ κοντά στην κεντρική είσοδο των κήπων.

Σήμερα οι κήποι ανήκουν στο Πανεπιστήμιο του Σιράζ που τους έχουν μετατρέψει σε Βοτανικούς Κήπους έχοντας φυτέψει φυτά από τα πέρατα του κόσμου. Είναι επισκέψιμοι και λειτουργούν σαν μουσείο (με εισιτήριο βεβαίως).

Πληρώσαμε κι εμείς το εισιτήριό μας και μπήκαμε.

Γίνονταν έργα στα κτίρια και γι αυτό ήταν κλειστά. Οι κήποι όμως ήταν ανοικτοί.

Το υπέροχο κτίριο με την πανέμορφη σκεπαστή βεράντα στον όροφο και την πρόσοψη διακοσμημένη με διάφορες παραστάσεις ψηφιδωτών

έχει μπροστά του μια μικρή τετράπλευρη «λίμνη» από την οποία. ξεκινούν τρεχούμενα νερά προς τους κήπους. Κάναμε βόλτες, θαυμάσαμε, φωτογραφήσαμε και φυσικά φωτογραφηθήκαμε. Είναι εντυπωσιακό πως οι Ιρανοί, που η χώρα τους είναι ερημική σε μεγάλο της μέρος, λατρεύουν τα τρεχούμενα νερά και φτιάχνουν υπέροχους κήπους και πάρκα. Και όχι μόνο τους φτιάχνουν αλλά τους φυλάνε σαν κόρη οφθαλμού! (Απαγορεύεται οποιαδήποτε σύγκριση!!).

Φεύγοντας από τους Κήπους Eram, ο Abbas μας πρότεινε να πάμε για Ξηρούς Καρπούς(!!!). Κανονικά μια τέτοια πρόταση θα ακούγονταν αστεία, και προς στιγμή κοιταχτήκαμε αμήχανα με ένα χαμόγελο που έλεγε: «Πλάκα μας κάνεις;». Αυτός όμως επέμενε και είπαμε να δοκιμάσουμε. Αυτό που είδαμε τελικά ξεπερνούσε κάθε φαντασία και κάθε τι που ξέρουμε. Ένα τεράστιο μαγαζί

με δεκάδες μεγάλα μεταλλικά μπωλ γεμάτα με ξηρούς καρπούς, πολλούς από τους οποίους βλέπαμε για πρώτη φορά. Και αποξηραμένα φρούτα

και γλυκίσματα και …. και …. και …..και τι δεν είχε εκεί μέσα. Και όλα αυτά μπορούσες να τα δοκιμάσεις!! Φυσικά και δοκιμάσαμε πολλά και τα ευχαριστηθήκαμε, αλλά αν αποφασίζαμε να τα δοκιμάζαμε όλα θα φεύγαμε από εκεί μέσα με βαριά δυσπεψία. Μια υπάλληλος μας είχε χρεωθεί, μας εξηγούσε τι ήταν το κάθε τι και έβαζε ότι θέλαμε να αγοράσουμε. Πήραμε λίγα πράγματα, γιατί διαπιστώσαμε πως δεν ήταν και τόσο φτηνά, και φύγαμε έχοντας κόψει την πείνα προς το παρόν. Έτσι προτείναμε πριν το φαΐ να πάμε για ένα καφέ.

Από το τζάμι χαζεύαμε τις εικόνες της πόλης.

Πάρκα, μεγάλα και σκιερά,

τοιχογραφίες (γκράφιτι) στις μάντρες των κτιρίων (μη φανταστεί κανείς γκράφιτι σαν και αυτά που βλέπουμε εμείς. Είναι φανερό πως είναι κατευθυνόμενα μιας και προπαγανδίζουν τα του καθεστώτος). Είδαμε κιόλας μια εικόνα, που στην Τεχεράνη είχα δει μόνο φευγαλέα και που θα βλέπαμε σε όλο το ταξίδι μας, ακόμα και στο μικρότερο χωριό.

Μεγάλα πορτρέτα (φωτογραφίες ή ζωγραφισμένα) νεαρών αντρών, πεσόντων κατά τη διάρκεια του Ιρακινοϊρανικού πολέμου. Είναι οι Μάρτυρες αυτής της χώρας! Είναι ένα θέαμα εντυπωσιακό και συνάμα σε σοκάρει! !

Καταλήξαμε για καφέ σε μια καφετέρια, τελείως δυτικού τύπου. Παραγγείλαμε και περιμέναμε. Μέχρι όμως να έρθουν τα καφεδάκια μας, ας πούμε δυο λόγια για τον ενδυματολογικό κώδικα στη χώρα αυτή. Ο κώδικας αυτός ισχύει υποχρεωτικά και για τους τουρίστες.

Για τους άντρες τα πράγματα είναι σχετικά εύκολα. Φοράνε ότι και σε όλο τον κόσμο. Μόνη υποχρέωση το μακρύ παντελόνι και πάνω τα μανίκια (μακριά ή κοντά αδιάφορο).

Για τις γυναίκες τώρα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, ειδικά το καλοκαίρι. Παντελόνι μακρύ ή μακριά φούστα, μακριές μπλούζες ή πανωφόρια με μακριά μανίκια (απαγορεύονται αυστηρά τα κοντομάνικα) και το κεφάλι καλυμμένο.

Μια συνηθισμένη εικόνα είναι το τσαντόρ. Συνήθως μαύρο, καλύπτει όλο το σώμα αφήνοντας εκτεθειμένο το πρόσωπο και τους καρπούς (είδα όμως γυναίκες να φορούν γάντια αν και δεν είναι υποχρεωτικό). Εναλλακτικά το κεφάλι πρέπει να καλύπτεται από μαντήλα. Με τη μαντήλα τα πράγματα έχουν χαλαρώσει αρκετά, αν συγκρίνω με τις περιγραφές αυτών που πήγαν κάποια χρόνια πριν.

Μπαίνοντας στους Κήπους Eram, έφευγε μια παρέα γυναικών (οι γυναίκες του Σιράζ έχουν τη φήμη των πιο φιλελεύθερων ενώ αντίθετα στις υπόλοιπες πόλεις είδαμε πολύ τσαντόρ). Μπορούσες να δεις όλους τους τρόπους που φορούν τη μαντήλα στο κεφάλι τους. Έτσι θα δει κανείς γυναίκες με μαντήλι φορεμένο σαν τσαντόρ (η κυρία αριστερά) και άλλες που το μαντήλι ακροβατεί στο πίσω μέρος του κεφαλιού, συνήθως πάνω σε έναν κότσο (η κυρία στο κέντρο με το μωβ μαντήλι).

Οι Ιρανές είναι γενικά όμορφες και έχουν πολύ όμορφα μαύρα μάτια! Το ξέρουν και κάνουν ότι μπορούν για να τονίσουν αυτό το χαρακτηριστικό τους. Φτιάχνουν τα φρύδια τους (κοντυλογραμμένα) βάφονται όμορφα και γενικά περιποιούνται το μόνο μέρος του σώματός τους που φαίνεται!

Εν τω μεταξύ ήρθε ο τούρκικος που παράγγειλα. Γενικά πίνω τον καφέ μου σκέτο και πολύ (μα πάρα πολύ) βαρύ! Πρώτη φορά ήπια καφέ "πιλάφι" (!!!!!!!!!!). Το κατακάθι ήταν το μισό φλιτζάνι (!!). Οι υπόλοιποι πήραν εσπρέσο. Κάτσαμε πάνω από μισή ώρα με κουβεντούλα πάνω από τον καφέ και αποφασίσαμε να πάμε για φαΐ μιας και η ώρα είχε περάσει πολύ.

Μπήκαμε και πάλι στο βανάκι μας και πήγαμε σε ένα εστιατόριο. Απ’ έξω δεν φαίνεται πόσο μεγάλο είναι μέσα, μιας και η κύρια αίθουσα είναι ημιυπόγεια.

Μπαίνοντας, αριστερά είναι ένα μεγάλο τραπέζι «υπερπαραγωγή»(!!). Ίσως είναι για την πρωτοχρονιά τους.

Δεξιά υπάρχει ένα χτιστό φουρνάκι και κάποιος έφτιαχνε τα «ψωμιά» που σερβίρουν και τα έψηνε επί τόπου.

Κατεβήκαμε τα λίγα σκαλιά, βρήκαμε ένα τραπέζι και κάτσαμε. Το περιβάλλον είναι αρκετά όμορφο. Με τη βοήθεια του ξεναγού μας παραγγείλαμε.

Σούπα, κεμπάπ, σουβλάκια κοτόπουλο και μια καπνιστή μελιτζανοσαλάτα με καραμελωμένα τηγανιτά κρεμμύδια από πάνω. Για άλλη μια φορά όλα ήταν μπουκιά και συχώριο!! 

Χορτασμένοι μπήκαμε και πάλι στο βανάκι μας για να συνεχίσουμε με κάποια από τα καλούδια της Περσικής αυτής πόλης του νότου. Σε λίγο φτάσαμε στο κέντρο, πολύ κοντά στο ξενοδοχείο μας, για να δούμε τα αξιοθέατα που βρίσκονται εκεί.

Μας άφησε έξω από το κάστρο της πόλης, το Arg-e Karim Khan. Το όνομά του υποδηλώνει τον ιδρυτή του τον Σάχη Karim Khan (βασίλεψε από το 1751 ως το 1779), ιδρυτή της δυναστείας Zand, του 18^ου αι. Ήταν το παλάτι του, μιας και είχε κάνει το Σιράζ πρωτεύουσα του βασιλείου του. Φτιάχτηκε το 1766-67 και ο Σάχης χρησιμοποίησε τους καλύτερους αρχιτέκτονες και τα καλύτερα υλικά της εποχής. Στη διάρκεια της επόμενης δυναστείας των Qajar, ήταν η έδρα του τοπικού κυβερνήτη ενώ στα χρόνια της τελευταίας δυναστείας των Παχλεβί, μετατράπηκε σε φυλακή.

Η εξωτερική διακόσμηση με τούβλα, στο χρώμα της άμμου είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή.

Πάνω από την κεντρική πύλη υπάρχει μια πολύχρωμη απεικόνιση από κεραμικά πλακάκια του ήρωα της Πέρσικης μυθολογίας Rostam, σε ένα από τους άθλους του.

Ο Rostam είναι κάτι σαν τον δικό μας Ηρακλή και τα κατορθώματα του καταγράφηκαν τον 10^ο αι. από τον ποιητή Φερντουσί στο τεραστίων διαστάσεων έπος του, Shahnameh. Το έπος αυτό είναι το εθνικό έπος των Περσών και με του 60.000 (!!) στίχους του είναι το μακρύτερο έπος στον κόσμο που γράφτηκε από έναν ποιητή και περιγράφει την «ιστορία» της Περσίας από την αυγή του κόσμου μέχρι τον ερχομό του Ισλάμ, τον 7^ο αι. Τιμάται και από τις γειτονικές στο Ιράν χώρες, μιας και αφορά κομμάτι της ιστορίας και αυτών των λαών.

Κλείνοντας τη μυθολογικά αυτή παρένθεση να έρθουμε στο κάστρο, στο οποίο μπήκαμε πληρώνοντας και εδώ το σχετικό εισιτήριο. Τα κτίρια βρίσκονται όλα στην περίμετρο

ενώ το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνουν κήποι με αυλάκια για τρεχούμενα νερά (όταν πήγαμε ήταν στεγνά).

Απέναντι από την πύλη είναι το παλάτι του Σάχη.

Έχει δωμάτια το ένα δίπλα στο άλλο, κάποια με ότι έχει απομείνει από όμορφες τοιχογραφίες, εσοχές σαν Μιχράμπ

και εντυπωσιακά βιτρό.

Ακριβώς στη μέση του παλατιού υπάρχει μια μεγάλη σκεπαστή βεράντα με ξύλινες, σκαλιστές κολώνες. Από αυτή τη βεράντα ο Σάχης απολάμβανε τους κήπους και τη δροσιά των νερών. Τα δωμάτια σήμερα είναι τα περισσότερα άδεια.

Σε κάποια γίνονται προσωρινές εκθέσεις και σε ένα υπάρχει μια παράσταση με κούκλες.

Σε αυτήν απεικονίζεται ο Σάχης καθισμένος στο θρόνο του και γύρω του ο Πρωθυπουργός του, διάφοροι υπουργοί, ο γραμματέας του και μπροστά του υποβάλλει σέβη κάποιος δυτικοευρωπαίος. Σύμφωνα με την ιστορία πρόκειται για κάποιον Γάλλο έμπορο που έχει έρθει να κάνει κάποια εμπορική συμφωνία με τον Σάχη. Ακολουθεί ένας διάλογος (όπως μας το αφηγήθηκε ο ξεναγός μας):

Σάχης: Τι θέλετε να μας πουλήσετε;

Έμπορος: Πορσελάνες!

Σάχης: Θέλω να τις δω.

Ο έμπορος του προσφέρει ένα θαυμάσια στολισμένο πορσελάνινο μπωλ που του το γεμίζει με νερό. Ο Σάχης πίνει και το αφήνει να πέσει. Φυσικά γίνεται θρύψαλα.

Σάχης: Πολύ εύθραυστο υλικό. Φέρε ένα από τα δικά μας,

γυρνά και λέει στον υπουργό του. Αμέσως φέρνουν ένα μεταλλικό. Ακολουθεί η ίδια διαδικασία, αλλά φυσικά όταν αυτό πέφτει κάτω μένει άθικτο.

Σάχης: Όπως βλέπετε τα δικά μας είναι καλύτερα. Δεν με ενδιαφέρουν τα εμπορεύματά σας.

Ο Σάχης ήταν «γάτα» και είχε αντιληφθεί πως οι Ευρωπαίοι εκείνου του καιρού είχαν αρχίσει να βάζουν πόδι στα γύρω βασίλεια και αυτό το έκαναν αρχικά μέσω του εμπορίου.

Απέναντι και δεξιά από το παλάτι, στην πλευρά της πύλης (στη γωνία αριστερά της μπαίνοντας) κατεβήκαμε λίγα σκαλιά και βρεθήκαμε στο παλιό Χαμάμ.

Είναι εξαιρετικά εντυπωσιακό με διακόσμηση στους τοίχους, που φαίνεται να είναι φτιαγμένη με την τεχνική του σγκράφιτο με μαύρο και κόκκινο χρώμα. Έχει αρκετούς χώρους,

εντυπωσιακά κιονόκρανα

και γούρνες απ' όπου ανέβλυζε το ζεστό νερό. 

Μερικές εκατοντάδες μέτρα από το κάστρο είναι τα επόμενα αντικείμενα της επίσκεψής μας. Πρώτ’ απ’ όλα το Παζάρι Vakil. Είναι το μεγαλύτερο και κεντρικότερο από τα παζάρια της πόλης.

Φτάσαμε σε ένα άνοιγμα-πλατεία στο οποίο δεσπόζει το Τζαμί vakil.

Είναι πολύ εντυπωσιακή η εικόνα του. Λειτουργεί σα μουσείο και γι αυτό έχει εισιτήριο. Μιας και ήταν αργά και θα βλέπαμε τζαμιά αρκετά στο υπόλοιπο ταξίδι μας αποφασίσαμε να μην μπούμε.

Μια φευγαλέα ματιά μόνο στην αυλή και πάμε δίπλα για να μπούμε στο παζάρι.

Όπως όλα τα μεγάλα παζάρια της ανατολής

είναι ένας δαίδαλος από διαδρόμους,

σκεπαστά δρομάκια

και αυλές.

Αυτές οι αυλές έχουν συνήθως ένα γύρο καταστήματα και αποθηκευτικούς χώρους και δεν είναι τίποτα άλλο από παλιά Καραβανσεράϊ που τώρα έχουν αλλάξει χρήση.

Και αυτό το παζάρι έχει τμήματα με ομοειδή προϊόντα.

Χαλιά,

υφάσματα,

διακοσμητικά και αναμνηστικά,

μπαχαρικά. Εκεί είδα και κάτι που είχα δεν σε ένα βίντεο. Σε μια λεκάνη στρώνουν διαφόρων ειδών και χρωμάτων μπαχαρικά το ένα πάνω από το άλλο. Ο πωλητής βάζει τη μικρή σέσουλα κάθετα και έτσι παίρνει απ’ όλα, δημιουργώντας ένα μίγμα και αφήνοντας τη λεκάνη με τα μπαχαρικά να σχηματίζουν ένα «βουνό-ουράνιο τόξο». Υπέροχη εικόνα!

Ένα ξεχωριστό κομμάτι του παζαριού ήταν αυτό με τα χρυσαφικά. Πάνω από την πόρτα της εισόδου σε αυτό το τμήμα, τα κεραμικά πλακάκια σχηματίζουν ένα φάτνωμα σαν αυτό στις εισόδους των τζαμιών.

Περιπλανηθήκαμε ώρα πολύ σε αυτό το λαβύρινθο. Χαζέψαμε, φωτογραφήσαμε, ψωνίσαμε, φάγαμε ένα πολύ περίεργο παγωτό (έμοιαζε σαν ολόλευκα, χιονάτα μικρά νουντλς με ένα περίεργο άρωμα). Καλό για δοκιμή αλλά ως εκεί. Εκεί δοκιμάσαμε και χυμό καρότου με μια μπάλα βανίλια παγωτό μέσα(!!!). Δεν ήταν κακό.

Μέσα και γύρω από το παζάρι έχει μερικά μικρά τζαμιά, που προφανώς εξυπηρετούν τους εμπόρους και όσους περνούν όλη τη μέρα τους εκεί μέσα.

Συνέχεια του μεγάλου παζαριού υπάρχουν άλλα μικρότερα, που ενώνονται με το μεγάλο, έτσι που να μην είσαι σίγουρος σε ποιο απ’ όλα βρίσκεσαι. Εδώ που τα λέμε, έτσι κι αλλιώς δεν ξέρεις που βρίσκεσαι μέσα σε αυτό το κουβάρι που το λένε παζάρι.

Βγήκαμε από το παζάρι,

περάσαμε έξω από ένα ακόμα τζαμί,

είδαμε ψηλά σε ένα κτίριο το πορτρέτο του Αγιατολάχ Χομεϊνί και μέσα από ένα λαβύρινθο στενών, πήγαμε να επισκεφτούμε το κορυφαίο προσκύνημα της πόλης. 

Το Μαυσωλείο και Τέμενος Shāh-é-Chérāgh (Ο Βασιλιάς του φωτός). Ο ιερός χώρος όπου βρίσκονται οι τάφοι των αδερφών Ahmad and Muhammad, αδελφών του 8^ου Ιμάμη Alī ar-Ridhā (γιου του 7^ου Ιμάμη Mūsā al-Kādhim) που ο τάφος του βρίσκεται στην Ιερή πόλη των Ιρανών Mashhad, στα βορειοανατολικά της χώρας.

Πριν μερικά χρόνια απαγορεύονταν η είσοδος σε αλλόθρησκους. Σήμερα πια όχι. Η είσοδος είναι διαφορετική για άντρες και γυναίκες. Οι γυναίκες πρέπει να φορούν τσαντόρ υποχρεωτικά. Έτσι όσες φορούν μαντήλα, πρέπει να φορέσουν ένα «σεντόνι» (Εμπριμέ πολύχρωμο τσαντόρ σαν ένα σεντόνι που πρέπει να το φορούν κρατώντας το όπως οι Ιρανές, που ξέρουν βέβαια τον τρόπο). Όταν τις είδαμε δεν μπορούσαμε να κρατήσουμε τα γέλια μας. Επίσης μπαίνοντας γίνεται έλεγχος με τα χέρια γύρω από τη μέση και το γοφό. Πρέπει να παραδόσεις οποιαδήποτε τσάντα, συμπεριλαμβανομένης της φωτογραφικής μηχανής. Απαγορεύονται και οι φωτογραφικές μηχανές αλλά επιτρέπεται η φωτογράφηση με κινητά (!!!).Όπως μας είπε ο Abbas όλα αυτά έχουν να κάνουν με το φόβο επιθέσεων από τον ISIS, μιας και έχουν γίνει πολλές επιθέσεις σε τεμένη σε άλλες χώρες. Γι αυτό και η απαγόρευση σε τσάντες σε φωτογραφικές μηχανές, ο έλεγχος γύρω από τη μέση για τυχόν εκρηκτικά κλπ.

Πλησιάζοντας το τέμενος, φάνηκε ένας τρούλος. Είχε αρχίσει να σουρουπώνει και δεν φαινόταν καλά η διακόσμηση του. Περάσαμε χωριστά από τον έλεγχο και μπήκαμε στη μεγάλη αυλή του τεμένους. Εκεί μας πλησίασε μια τσαντοροφορούσα κοπελιά και σε άψογα αγγλικά μας ρώτησε αν θέλαμε (σε ύφος όμως που δεν είμαι και τόσο σίγουρος αν μπορούσαμε να αρνηθούμε) να πάμε σε ένα δωμάτιο για ένα τσάϊ και γλυκά (βουτήματα) και να συζητήσουμε ορισμένα πράγματα. Εκεί μας περίμενε ένας νεαρός γύρω στα 25 που κι αυτός σε εξαιρετικά αγγλικά μας ζήτησε να καθίσουμε. Φέρανε τσάϊ και μπισκότα και άρχισε να μας λέει για το Ισλάμ. Μας είπε λοιπόν για τα δύο βασικά δόγματα και τις διαφορές τους. Πως αυτοί που είναι Σιίτες πιστεύουν πως οι συνεχιστές του Μωάμεθ έπρεπε να είναι αυτοί που κατάγονταν απ’ αυτόν ενώ οι Σουνίτες θεωρούν τους Χαλίφηδες, άσχετους γενεαλογικά με τον Προφήτη, σαν τους νόμιμους διάδοχούς του. Μας μίλησε και για τους 12 Ιμάμηδες, με πρώτο τον Αλή, ανιψιό και γαμπρό του Μωάμεθ και άρα νόμιμο διάδοχό του. Τέλος μας έδωσε και μια μπροσούρα του Θρησκευτικού Ηγέτη της χώρας, του Αλή Χαμενεΐ, η οποία απευθύνεται στους Ευρωπαίους και Βορειοαμερικανούς. Εκεί μιλάει για το Ισλάμ σε μια προσπάθεια να αντικρούσει την Ισλαμοφοβία. Νομίζω πως αυτός είναι κύρια ο λόγος που επιτράπηκε η είσοδος σε αλλόθρησκους σε τέτοιους χώρους.

Φωτογραφία: Δημήτρης Τζ.

Η μεγάλη αυλή του Τεμένους περιβάλλεται από εντυπωσιακά διακοσμημένα κτίρια. Στο κέντρο έχει μια ομάδα με σκεπαστές βρύσες, πίσω της ένα σιντριβάνι και στη συνέχεια το Μαυσωλείο.

Φωτογραφία: Δημήτρης Τζ.

Υπέροχο κτίριο με ένα υπέρκομψο τρούλο με πλούσια διακόσμηση και δύο μιναρέδες στις δύο άκρες. Όταν βγήκαμε από την «κατήχηση» είχαν ανάψει τα φώτα και ένοιωθες πως η μηχανή του χρόνου σε πήρε πίσω στις «1000 και 1 νύχτες»!!. Αν είχα τη μηχανή μαζί ένας Αλλάχ ξέρει πότε θα με ξεκολλάγανε από εκεί μέσα! Ο Δημήτρης είχε τη μηχανή, που είναι πολύ λεπτή, σα κινητό και έχουμε κάποιες εικόνες να θυμόμαστε. Σε όλο το χώρο γύρναγαν οι «πρασινοφτερούδες», κάτι σαν επόπτες-φρουροί. Φόραγαν σακάκι, κορδέλα διαγώνια (αυτή με τη φούντα κάτω σαν αυτή που φοράνε κάποιοι Δήμαρχοι στην Ευρώπη) που κάτι έγραφε και από ένα πράσινο ξεσκονιστήρι-φτερό (!!!). Το θέαμα εκτός από ιδιαίτερα κιτς ήταν και γελοίο. Βέβαια το ύφος τους, των 50 ιμάμηδων δεν άφηνε περιθώρια για γέλια.

Μπήκαμε στο τέμενος, πάλι χωριστά.

Φωτογραφία με το κινητό

Δεν το ξέρω αλλά υποθέτω πως το όνομα του «Ο Βασιλιάς του φωτός» πρέπει να έχει σχέση με τον διάκοσμο.

Φωτογραφία: Δημήτρης Τζ.

Δεν υπάρχει χιλιοστό στους τοίχους που να μην καλύπτεται από καθρεφτάκια.

Φωτογραφία: Δημήτρης Τζ.

Μικρά σαν ψηφίδες δημιουργούν περίτεχνες συνθέσεις που αντανακλούν τα φώτα δημιουργώντας ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό και εκτυφλωτικό αποτέλεσμα.

Φωτογραφία: Δημήτρης Τζ.

Το κουβούκλιο με τον τάφο είναι στη μέση. Το κιγκλίδωμά του εμποδίζει την άμεση επαφή αλλά επιτρέπει την οπτική αλλά και τη ρίψη χαρτονομισμάτων. Όλα γύρω από τον τάφο είναι στο πράσινο. Φυσικά το τέμενος είναι χωρισμένο στα δύο και άντρες και γυναίκες δεν έχουν καμιά οπτική επαφή, βλέποντας ο κάθε ένας το μισό μέρος του μόνο(!!!).

Είχε νυχτώσει για τα καλά σα βγήκαμε στο λαβύρινθο με τους δρόμους και τα δρομάκια. Ήταν όμως λες και ήταν μεσημέρι. Κόσμος πολύς και αυτοκίνητα ένα σωρό. Με το ζόρι σταμάτησε το βανάκι να μας πάρει. Το ξενοδοχείο ήταν κοντά και σε λίγα λεπτά καληνυχτίζαμε ο ένας τον άλλο και ανεβήκαμε στο δωμάτιο. Η κούραση ήταν βαθιά και σε λίγη ώρα τα βλέφαρα βάρυναν και δεν άντεχαν άλλο. Ένας γενειοφόρος τροβαδούρος, καθισμένος σταυροπόδι απάγγελνε στίχους. Shab be kheir, καλή σου νύχτα καλέ μου Χάφεζ!

 

Περισσότερες φωτογραφίες:

https://get.google.com/albumarchive/116213570543368398574/album/AF1QipMk9UGm6SnBj8G1-eA5nQCDKa3FzuuZqkxt-psq

(το ταξίδι συνεχίζεται
3ο μέρος:Ο Κύρος, ο Δαρείος και λοιποί εστεμμένοι!)

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας!

Αναλυτικά το 12ήμερο ταξίδι μας στο Ιράν στις παρακάτω αναρτήσεις:

Εικόνες από το Kadıköy της Πόλης!

Στην Τεχεράνη του τσαντόρ και της μαντήλας!

Στο Σιράζ των ποιητών και των κήπων!

Ο Κύρος, ο Δαρείος και λοιποί εστεμμένοι!

Το πέρασμα του Ζάγκρου!

Στη Γιαζντ των Ζωροαστριστών!

Στο δρόμο για το Εσφαχάν!

Εσφαχάν, το μισό του κόσμου! 1ο!

Iσφαχάν, το μισό του κόσμου! 2ο!

Στο δρόμο της επιστροφής!

«Κινούμενο σχέδιο» της 3ης π.Χ. χιλιετίας!!!

Μοτοσυκλέτες στο Ιράν – Εικόνες άλλου πολιτισμού!