18 Μαΐου 2012
Στα Βλαχοχώρια!
Ήταν το καλοκαίρι του 1986 όταν ανεβήκαμε στην Πτολεμαΐδα να βαφτίσουμε τη μονάκριβη κόρη των καλύτερων φίλων μας. Την άλλη μέρα της βάφτισης, πήγαμε μια ωραία εκδρομή σε ένα μοναστήρι έξω από το χωριό Κλεισούρα της Καστοριάς. Πολύ «με είχε αρέσει» ο τόπος και το μοναστήρι.
Η Σοφούλα είναι σήμερα ολόκληρη γυναίκα και εμείς ξεκινάμε από την Καστοριά να πάμε στην Κλεισούρα να δούμε και πάλι εκείνο το μοναστήρι, να θυμηθούμε εκείνες τις μέρες.
Τρεις μέρες πριν είχαμε έρθει από τα νότια. Την προηγούμενη μέρα είχαμε ταξιδέψει βόρεια και σήμερα θα πηγαίναμε ανατολικά (στην πραγματικότητα λίγο βορειοανατολικά)!
Η Κλεισούρα είναι από τα μεγάλα βλαχοχώρια της περιοχής. Υπήρξε μεγάλο εμπορικό κέντρο κατά την Τουρκοκρατία,
γεγονός που φαίνεται από τα σπουδαία πέτρινα κτίρια, προηγούμενων αιώνων που σώζονται μέχρι σήμερα.
2 χιλιόμετρα από το χωριό βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας του 15ου αι. Είναι αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου.
Φτάσαμε στην πλατεία του χωριού όπου βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Νικολάου. Έξω από τον ναό υπάρχει πινακίδα που λέει πως το υψόμετρο εκεί είναι 1275 μέτρα. Ο ναός είναι μεγάλος και ήταν ανοικτός. Μπήκα μέσα, έβγαλα μερικές φωτογραφίες και ξανά στο δρόμο για τα μοναστήρι.
Είναι μεγάλο και έχει φρουριακό χαρακτήρα.
Αμέσως μετά την είσοδο υπάρχει ένα τεράστιο βαρέλι. Ο χώρος μεταξύ των κτιρίων και του καθολικού είναι πολύ μικρός. Στην πραγματικότητα είναι μια αυλή-διάδρομος.
Το καθολικό είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 17ου αι. και έχει ένα υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο Όσο ήμασταν μέσα στο ναό εμφανίστηκε μια νεαρή μοναχή. Μας είπε μερικά πράγματα για το μοναστήρι, την ευχαριστήσαμε και φύγαμε.
Σειρά είχε το άλλο βλαχοχώρι, το Λέχοβο. Ιδρύθηκε στις αρχές του 17ου αι. και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά. Η πλατεία βρίσκεται σε υψόμετρο 917 μέτρα, σύμφωνα με σχετική πινακίδα. Αναπτύχθηκε στα χρόνια του Αλή Πασά όταν κατέφτασαν εκεί κατατρεγμένοι από την Ήπειρο και τη Βόρεια Ήπειρο. Προπύργιο του Μακεδονικού Αγώνα και της Εθνικής Αντίστασης πυρπολήθηκε το 1943.
Από κάτω της τρέχουν κρύο νερό τέσσερεις μπρούτζινες βρύσες. Γενικά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον χωριό με ωραία πέτρινα κτίρια. Κάναμε μια βόλτα και συνεχίσαμε.
Η περιοχή των λιμνών!
Υπάρχει άραγε άλλος νομός με τόσες λίμνες όσες έχει ο νομός της Φλώρινας; Μάλλον όχι. Η Ροδόπη που έχει επίσης πολλές, είναι οι περισσότερες λιμνοθάλασσες. Έτσι η Φλώρινα κρατά τα σκήπτρα του νερού. Έξι τον αριθμό οι λίμνες της. Από μεγάλες, όπως οι Πρέσπες, μέχρι μικρούλες, όπως η Ζάζαρη. Μαζί με τη γειτόνισσά της τη Χειμαδίτιδα αλλά και τις άλλες δύο, Πετρών και Βεγορίτιδα που είναι λίγα χιλιόμετρα βορειοανατολικά κυριαρχούν σε μια περιοχή που το νερό έπαιξε και παίζει τον πρώτο ρόλο. Το βλέπεις στη βλάστηση και στα πουλιά, αλλά και στα εύφορα εδάφη, γύρω και ανάμεσά τους.
Στη Ζάζαρη λοιπόν κατευθυνθήκαμε φεύγοντας από το Λέχοβο. Αφήσαμε αριστερά μας το χωριό Ασπρόγεια, δεξιά τα χωριά Σκλήθρο και Αγραπιδιές και στη διασταύρωση στο χωριό Αετός κάναμε δεξιά. Σε λίγο φάνηκε η φουρτουνιασμένη λίμνη. Η μέρα δεν είχε βροχή όπως η προηγούμενη, αλλά είχε αρκετό αέρα.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μας χαρίσει «φουρτουνιασμένες» εικόνες. Εικόνες που σπάνια μας τυχαίνουν. Μπήκαμε στο Λιμνοχώρι και ψάχνοντας βρήκαμε ένα πολύ ωραίο καφέ πάνω στο νερό. Εκεί και κάτσαμε απολαμβάνοντας τη θέα.
Οι πάπιες και οι χήνες είχαν βγει στη στεριά και κόβανε βόλτες, λίγα πουλιά μπορούσες να δεις πάνω στο νερό να ανεβοκατεβαίνουν μαζί του,
απέναντι, από τη μια μεριά ένα όμορφο πέτρινο σπίτι δίπλα στο νερό, να ζηλεύεις τον ιδιοκτήτη του και από την άλλη,,
πάνω σε ένα μικρό ύψωμα, ένα εκκλησάκι ανάμεσα σε μια συστάδα δέντρων. Τι ειδυλλιακές εικόνες!! Σαν πίνακας της εποχής του ρομαντισμού! Μόνο που εδώ είναι η πραγματικότητα. Απολαύσαμε καφέ μετά θέας και βγήκα για μια βόλτα και φωτογραφίες. Ο αέρας ξύριζε. Κάποιοι ντόπιοι στο καφέ λέγανε πως στο Νυμφαίο (επόμενο προορισμό μας) η θερμοκρασία ήταν κάτω από 6 βαθμούς (!!). Που πάμε ρε!!
Απτόητοι από τα «νέα», πήραμε το δρόμο προς Νυμφαίο. Στη διασταύρωση του Αετού περάσαμε απέναντι, διασχίσαμε το χωριό και πιάσαμε τον ανήφορο. Στροφές πολλές και αρκετά μεγάλη η κλίση αλλά σε κάθε στροφή η θέα προς τις δύο λίμνες όλο και πιο εντυπωσιακή!
Όλο και πιο ψηλά, όλο και πιο όμορφες εικόνες! Βέβαια υπάρχει και μια άσχημη πινελιά σ’ αυτόν τον πίνακα. Τα τεράστια φουγάρα του εργοστασίου της ΔΕΗ της Πτολεμαΐδας στο βάθος.
Το πέρασμα της αρκούδας!
Σε όλες μας τις εκδρομές αυτές τις μέρες είχαμε δει στο δρόμο τις προειδοποιητικές πινακίδες για το πέρασμα των ελαφιών και από κάτω συμπληρωμένες με αυτές του WWF για το πέρασμα της αρκούδας. Τα μέρη που κινούμασταν είναι από τα λίγα στη χώρα μας που ζει το υπέροχο αυτό θηλαστικό, που τόσα έχει υποφέρει από τον μόνο του εχθρό. Τον άνθρωπο. Η πιο συνηθισμένη κακομεταχείριση ήταν το «μπαλέτο». Πόσες φορές στα παιδικά μου χρόνια δεν είχα δει τσιγγάνους αρκουδιάρηδες να βαρούν το ντέφι και το άμοιρο το ζωντανό, με το χαλκά στη μύτη να κάνει πως «κάνει η Βουγιουκλάκη, πως κάνει ο Βέγγος». Γύρναγαν τις γειτονιές και δώστου σώου. Η «μαρίδα» ένα γύρω ξεκαρδιζόμασταν με τα καμώματα του ζωντανού αδιαφορώντας για την ταλαιπωρία του. Ώσπου κάποιοι πιο ευαίσθητοι συνάνθρωποί μας κινητοποιήθηκαν και σιγά-σιγά πέτυχαν την απαγόρευση του «ευγενούς» αυτού θεάματος. Φυσικά άργησε πολύ να εξαφανιστεί η εικόνα του αρκουδιάρη. Εν τω μεταξύ μπήκε θέμα τι γίνεται με τα ζώα που «έχαναν τη δουλειά τους». Πρόκειται για αρκούδες που μεγάλωσαν στην αιχμαλωσία και είναι ανίκανες για επιβίωση, αλλά και να τη διδάξουν στα μικρά που θα γεννήσουν. Έτσι η μόνη λύση που έμοιαζε να είναι η καλύτερη ήταν η στείρωση και το να περάσουν τη ζωή που τους μένει σε περιφραγμένο, φυλασσόμενο χώρο, αλλά σε συνθήκες που να προσομοιάζουν, όσο αυτό γίνεται, στις φυσικές. Έτσι το Ελληνικό τμήμα του διεθνούς οργανισμού WWF, σε συνεργασία με διάφορους φορείς έφτιαξε ένα χώρο έξω από το Νυμφαίο της Φλώρινας, γι αυτό το σκοπό. Το όνομα του προγράμματος και του χώρου ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ.
Ένα δάσος με οξιές, έκτασης περίπου 100 στρεμμάτων, το φιλοξενεί. Το πρόγραμμα έχει φέρει σπουδαία αποτελέσματα στην κατεύθυνση του σκοπού του αλλά και πολλά έσοδα στο χωριό. Μεγάλος αριθμός σχολείων από όλη την Ελλάδα και ακόμα μεγαλύτερος επισκεπτών, Ελλήνων και Ξένων καταφθάνουν εδώ 10 μήνες το χρόνο για να επισκεφθούν τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ. Και φυσικά τρώνε και ψωνίζουν από το χωριό πριν αναχωρήσουν. Κάποιοι διανυχτερεύουν κιόλας. Τους χειμωνιάτικους μήνες που οι αρκούδες κοιμούνται στο χωριό γίνεται τα Σαββατοκύριακα το αδιαχώρητο. Η ομορφιά του τόπου, το χιόνι και η Εγνατία έκαναν το Νυμφαίο μια από τις «συνοικίες» της Θεσσαλονίκης!! Αυτά προς γνώση και συμμόρφωση κάποιων τοπικών κοινοτήτων που δεν μπορούν να δουν (ή μάλλον κάποιοι επιτήδειοι δεν τους αφήνουν να δουν) το μακροπρόθεσμο όφελος από κάποιες παρόμοιες πρωτοβουλίες.
Το Νυμφαίο τώρα είναι άλλο ένα βλαχοχώρι στις πλαγιές του όρους Βίτσι, στα 1346 μέτρα υψόμετρο, γνωστό από τον 14ο αι. Το βλάχικό του όνομα Νέβεσκα. Από τον 17ο ως και τον 19ο αι. υπήρξε σπουδαίο κέντρο Αργυροχρυσοχοΐας. Μέχρι πριν 2-3 δεκαετίες, το χωριό είχε σχεδόν ερημώσει. Η πρωτοβουλία και κινητοποίηση κάποιων τέκνων του άρχισε να φέρνει αποτελέσματα. Σιγά-σιγά, με ίδιους πόρους στην αρχή αλλά και κάποιες επιδοτήσεις στη συνέχεια αναστηλώθηκαν τα μισογκρεμισμένα κτίρια, πλακοστρώθηκαν οι δρόμοι, λαμαρίνα κάλυψε τις στέγες έτσι ώστε το χιόνι να φεύγει εύκολα και να μην γίνεται επικίνδυνο και προέκυψε ένας οικισμός πρότυπο αναστήλωσης και συντήρησης. Φυσικά κρίθηκε διατηρητέος και πλέον πορεύεται έτσι σαν ένα από τα ομορφότερα χωριά της Ελλάδας. Χωριό που θυμίζει άλλες χώρες, όπως η Ελβετία. Μόνο που ίσως έφτασαν στην υπερβολή. Μου θύμισε λίγο σκηνικό για ταινία εποχής. Είχα την αίσθηση ότι δεν έχει κατοίκους και ότι κάποια στιγμή το βράδυ θα το κλειδώνουν και θα φεύγουν. Μόνη δραστηριότητα (τουλάχιστον αυτή που φαίνεται) είναι η εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Του χωριού και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.
Στην είσοδο του χωριού μας «υποδέχτηκαν» υπέροχα άλογα που έβοσκα σε δυο τρία χωράφια. Αφήσαμε το αυτοκίνητο στην πλατεία της αγοράς και κάτσαμε για φαΐ.
Έκανα κάμποσες βόλτες στο χωριό, να το δω και να το φωτογραφήσω,
πήγα στο υπέροχο κτίριο της Νικείου Σχολής, που σήμερα χρησιμοποιείται για συνεδριακούς σκοπούς, αλλά στεγάζεται εκεί και το κέντρο πληροφόρησης του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ και περπάτησα το περίπου 1 χιλιομέτρου υπέροχο πλακόστρωτο μέχρι την είσοδο του καταφυγίου της Αρκούδας. Μέσα σε πυκνό δάσος είναι ανεπανάληπτη εμπειρία!! Δυστυχώς δεν προλάβαμε την τελευταία ξενάγηση. Τι λέγαμε για τη λίστα με τα χρέη; Άλλο ένα!!
Ένα καφέ παρέα με πελεκάνους!
Απογευματάκι πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Στην Κλεισούρα πήραμε ένα δρόμο για να πάμε για καφέ στη Βλάστη αλλά αυτός κατέληγε σε δασικό χωματόδρομο με αρκετή λάσπη και δεν είχα καμιά όρεξη για περιπέτειες. Έτσι βγήκαμε και πάλι στον κεντρικό για Καστοριά. Όταν φτάσαμε κοντά στη λίμνη, στρίψαμε δεξιά προς Μαύροβο ή Μαυροχώρι. Δεν είδαμε κάτι να μας αρέσει και συνεχίσαμε για την Πολυκάρπη. Εκεί κάτσαμε σε ένα καφέ στην άκρη της λίμνης, απέναντι ακριβώς από την πόλη της Καστοριάς.
Μπροστά μας βολτάρανε αρκετοί Πελεκάνοι, σε παρέες ή κατά μόνας. Ο καφές σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν μπορούσε παρά να είναι υπέροχος και η ώρα που κάτσαμε άκρως χαλαρωτική και γεμάτη όμορφες εικόνες του απογεύματος που πήγαινε προς το τέλος του. Ήταν σούρουπο σαν γυρίσαμε στο ξενοδοχείο να ξεκουραστούμε λίγο.
Το βράδυ βγήκαμε για φαΐ στο Ντολτσό. Το φαΐ ήταν υπέροχο, πολύ και αρκετά καυτερό. Είπα πως δεν θα ξημερωθώ εκείνο το βράδυ. Τελικά η πολύ ομορφιά πέφτει βαριά καμιά φορά!!
Περισσότερες φωτογραφίες: https://picasaweb.google.com/107507909249596776992/WMacedonia152052012
Το κομμάτι του βίντεο που αφορά την τέταρτη μέρα:
Μέρος 3ο
Το ταξίδι μας συνεχίζεται: Δυτική Μακεδονία. Δ΄ Δρόμοι του Εμφυλίου-Επιστροφή!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου