Οβιδιάνα!

Θεόδωρος Παπαγιάννης – Αντώνης Μακρυδημήτρης (γλυπτική-ποίηση)

13 Ιανουαρίου 2020

Πέρασαν 3 μήνες από τα εγκαίνια της έκθεσης «Οβιδιάνα»

στην Zivasart Gallery και δεν είχα καταφέρει να πάω να τη δω.

Ήξερα πως είχε παραταθεί, οπότε αποφάσισα να πάω, να δω την έκθεση, να δω και τον Νίκο, που την άλλη μέρα έφευγε για το εξωτερικό, για αρκετό διάστημα.  

Αφορμή γι αυτή την έκθεση ήταν ένα βιβλίο ποίησης του Αντώνη Μακρυδημήτρη και η εικονογράφησή του, από το μεγάλο μας γλύπτη Θεόδωρο Παπαγιάννη. Το βιβλίο με τίτλο ΟΒΙΔΙΑΝΑ.

Εκτίθενται 20 γλυπτά μεσαίου μεγέθους σε μάρμαρο ή πέτρα και 38 μικρά γλυπτά σε τερακότα ή μπρούτζο.

Όσον αφορά τη θεματολογία, χωρίζονται σε 5 ομάδες:

Φιγούρες

Ζευγάρια

Μητρότητα

Πουλιά

Μεταμορφώσεις

Τα μικρού μεγέθους

εντάσσονται κι αυτά

στις παραπάνω ομάδες.

Τα παρακάτω κείμενα από τον κατάλογο της έκθεσης (τα πήρα από τη σελίδα της Gallery στο facebook https://www.facebook.com/ZivasartGallery/) δίνουν αρκετά στοιχεία γι αυτήν.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ – ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΚΡΥΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΟΒΙΔΙΑΝΑ

ΓΛΥΠΤΙΚΗ – ΠΟΙΗΣΗ

Πρόσφατα γλυπτά του Θεόδωρου Παπαγιάννη συναντούν την ποίηση του Αντώνη Μακρυδημήτρη στην Zivasart Gallery. Ο τίτλος της έκθεσης είναι ταυτόσημος με το ποιητικό πόνημα του πανεπιστημιακού δασκάλου Αντώνη Μακρυδημήτρη, που αντλεί την έμπνευσή του από το κλασικό έργο του Οβιδίου «Μεταμορφώσεις». Η αντιστοιχία των στίχων της «Οβιδιάνας» ως προς τους στίχους του Λατίνου ποιητή μεταφέρεται και εναρμονίζεται προς τις γλυπτικές συνθέσεις του εικαστικού μας δασκάλου Θεόδωρου Παπαγιάννη, ο οποίος με περισσή φρεσκάδα αποτυπώνει στην πέτρα και στο μάρμαρο τις «μεταμορφώσεις» της φόρμας και της φύσης των σωμάτων των ανθρώπων, των πουλιών κ.α.

Η Zivasart Gallery επιμελείται και αγκαλιάζει με φροντίδα και ευγνωμοσύνη τούτο το υψηλού επιπέδου πάντρεμα της πέννας και της σμίλης, που σφραγίζεται από την εκτίμηση και την φιλία των δύο σημαντικών καλλιτεχνών μας.

Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων θα απαγγείλει στίχους της «Οβιδιάνας» ο Νίκος Διαμαντής, σκηνοθέτης και ηθοποιός, διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά συνοδευόμενος από μουσικά ιντερλούδια με βιολοντσέλο που θα εκτελέσει ο Δημήτρης Μαγκριώτης, μέλος της κρατικής ορχήστρας Αθηνών, Δρ. Μουσικών Σπουδών Ιονίου Πανεπιστημίου.

 Εγκαίνια Κυριακή 13 Οκτωβρίου στις 7.00 το απόγευμα

Διάρκεια έκθεσης έως 10 Ιανουαρίου 2020

Zivasart Gallery, Παντανάσσης 1 και Λ. Κηφισίας, Μαρούσι Τηλ: 2106830648 Κιν: 6936531703 Με την υποστήριξη των ξενοδοχείων Civitel.

Θόδωρος Παπαγιάννης - Τα παραπεταμένα…

Το δράμα της εποχής είναι πως η διαφήμιση, η κατανάλωση και η κουλτούρα μπορούν να ταυτίζονται. 

 Π. Κονδύλης 

Ο Γάλλος κοινωνιολόγος Νικολά Μπουριώ (Nicolas Bourriaud) ανατρέχοντας στα κείμενα του Φλωμπέρ διατείνεται πως η τέχνη είναι η απόλυτη μορφή ελευθερίας και πως η αλληλεπίδραση μεταξύ των θεατών της, ο συχνά φορτισμένος διάλογος ανάμεσα στο δημιουργό και το κοινό αντιμάχεται τη γενικότερη τάση της κοινωνικής κατάρρευσης. Λέει χαρακτηριστικά: “Με τις υπηρεσίες τους οι καλλιτέχνες θεραπεύουν τις πληγές των κοινωνικών θεσμών... και αυτού του είδους η τέχνη είναι και ουμανιστική και δημοκρατική.” Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερο πρόλογο για την παρούσα έκθεση γλυπτικής του Θόδωρου Παπαγιάννη από το κείμενο του Μπουριώ γιατί νηφάλια καταργεί προκαταλήψεις ή φοβίες που ίσως ισχύουν στη χώρα του ως προς την σύγχρονη τέχνη αλλά που σίγουρα ισχύουν στη δική μας. 

Παρότι συχνά μιλάμε στον τόπο μας για τις εικόνες, την εποχή και τη δυναμική τους, εντούτοις ένας βαθύς, σχεδόν αταβιστικός, φόβος μας καταλαμβάνει όταν βρισκόμαστε εμπρός σε μιαν εντυπωσιακά φτιαγμένη εικόνα, ένα γκράφιτι, μια φωτογραφία ή ένα ογκηρό γλυπτό σε κάποιο δημόσιο χώρο. Αντίθετα οι χύδην τηλεοπτικές εικόνες που εκπέμπονται στον ιδιωτικό μας χώρο ασταμάτητα, ακόμη κι αν δεν μας ευχαριστούν πλήρως πάντως μας χαλαρώνουν, λειτουργούν κατευναστικά και τις θεωρούμε οικείες. Όμως αυτά δεν είναι τέχνη, το αντίθετο. Επειδή η τέχνη και όταν ακόμα είναι εφήμερη, ερωτοτροπεί Με το αιώνιο. Επίσης δεν είναι λίγες οι φορές όπου το απόρριμμα στη τέχνη, το σκουπίδι που πετούν περιφρονητικά οι μικροαστοί, γίνεται πολύτιμο. Μεταμορφώνεται από υλικό κρίσης σε αυθύπαρκτο, αισθητικό γεγονός. Ο Τσαρούχης έλεγε σχετικά πως όλη η μαγεία του θεάτρου κρύβεται στο τρόπο με τον οποίο το πιο ταπεινό πανί φαίνεται στη σκηνή σαν μετάξι κι ο τσίγκος γίνεται το χρυσό στέμμα του Βασιλέα Λήρ.

Στην μεγάλη αυλή του Θόδωρου Παπαγιάννη στη Μεταμόρφωση Αττικής -υπό προϋποθέσεις, μια αληθινή «Αυλή των Θαυμάτων»- και έξω από το ασφυκτικά φορτωμένο εργαστήριό του, βρίσκονταν επί χρόνια κομμάτια μαρμάρων από τμήματα πέτρας, ατελείς συνθέσεις, έργα που ποτέ ολοκληρώθηκαν. Όλο αυτό το υλικό αποφάσισε ο καλλιτέχνης να το δουλέψει εκ νέου και ιδού του αποτέλεσμα. Μια σειρά έργων μεσαίου μεγέθους στα οποία ο Παπαγιάννης βελτιώνει τις κατακτήσεις της προσωπικής του γλώσσας δημιουργώντας μορφές τοτεμικές που ισορροπούν αναμεσά στην αφαιρετική σχηματοποίηση και την δωρική αφήγηση: Κουροτρόφοι, ήρωες, τεράστια πουλιά, μητρότητες, έρωτες που απόκαμαν, συνθέσεις σαν στίχοι από δημοτικό τραγούδι που πέτρωσαν ξαφνικά. Τα «παραπεταμένα» λοιπόν, όπως αναφέρονται στο παλιό τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη, που μεταμορφώνονται μαγικά. Ή, και τα «λερωμένα» σαν το μαντήλι του πασίγνωστου, ηπειρωτικού μοιρολογιού.

Ο Παπαγιάννης, κορυφαίος μύστης της γλυπτικής στη χώρα μας, ξέρει πολύ καλά να συμφιλιώνει το λαϊκό με το λόγιο, το παραδοσιακό με το νεοτερικό, το λυρικό με το επικό και την αφαίρεση με την αναπαράσταση. Η γλυπτική του συνδιαλέγεται τόσο με τον χώρο, όσο και με το χρόνο. Η Ιστορία και ο μύθος παρευρίσκονται σταθερά σε κάθε του σύνθεση, είτε είναι δουλεμένη στη πέτρα, είτε στον πηλό, είτε στο μπρούτζο. Μοιάζει οι σκιές των προγόνων να μάς επιτηρούν αλλά και να μας προστατεύουν από ψηλά. Η τέχνη, παρακολούθημα της ζωής της ίδιας. Πολύ απλά μπορούμε να υποστηρίξουμε πως η τέχνη (οφείλει να) ανανεώνει ή και να καταργεί παλιότερες μορφές έκφρασης που έχουν εξαντλήσει το περιεχόμενό τους, να εφευρίσκει καινούριες και να ονειρεύεται το μέλλον της. Αυτό κι αν είναι αναγκαία και ικανή συνθήκη.

Λέει η Μάσα στις “Τρεις Αδελφές”: εγώ νομίζω ότι ο άνθρωπος έχει χρέος να πιστεύει σε κάτι ή τουλάχιστον να ψάχνει για κάτι που θα πιστέψει αλλιώς η ζωή του είναι άδεια, πολύ άδεια...” Ζούμε σε μιαν θλιβερή περίοδο κρίσης και παρακμής. Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, σού απαγορεύεται ακόμη και να πενθήσεις. Αφού δεν υπάρχει νεκρός. Υπάρχουν μόνο κάποια εκατομμύρια ζόμπι, φαντάσματα, ζωντανόνεκροι που καμώνονται τις ατομικές περιπτώσεις, υποστηρίζουν σπασμωδικά την ανθρώπινη τους υπόσταση αλλά κατ' ουσίαν είναι από καιρό νεκρωμένοι. Προσέξτε, όχι νεκροί...Νε-κρω-μέ-νοι, φυλακισμένοι, σε μιαν μικροαστική απάθεια, σε μιαν ατομική ιδιωτεία. Η τέχνη, πάλι, μπορεί να κάνει τα χιλιάδες αδιέξοδα «εγώ», όχι χωρίς κόπο, «εμείς»; Μπορούμε με έργα τέχνης, με γλυπτά ν΄ αλλάξουμε τον κόσμο; Μπορεί η τέχνη; Μπορεί η γλυπτική; 

Μάνος Στεφανίδης

26/9/2019

Τα μικρά βιογραφικά των δύο καλλιτεχνών, παρμένα από διαφορετικές ιστοσελίδες:

Θόδωρος Παπαγιάννης

Γεννήθηκε το 1942 στο χωριό Ελληνικό του νομού Ιωαννίνων. Από το 1960 μέχρι το 1965 σπούδασε με υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας όπου είχε καθηγητές τους Γιάννη Παππά και Νίκο Κερλή. Την περίοδο 1966-68 πραγματοποίησε μελέτες πάνω στην αρχαιοελληνική και μεσογειακή τέχνη ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών και έπειτα ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της Μεσογείου (Μικρά Ασία, Κύπρος, Κρήτη, Αίγυπτος) και της Ευρώπης. Το 1970 εγκαινίασε την πανεπιστημιακή του πορεία ως βοηθός στο εργαστήριο γλυπτικής του παλιού του δάσκαλου, Γιάννη Παππά στην ΑΣΚΤ. Την ίδια δεκαετία ηγήθηκε ομάδας σπουδαστών της ΑΣΚΤ που επισκέφτηκε τα Ζαγοροχώρια αποτυπώνοντας διάφορα στοιχεία της λαϊκής και παραδοσιακής τέχνης της περιοχής και συμμετείχε στην ίδρυση του Κέντρου Εικαστικών Τεχνών της Αθήνας όπου το 1975 πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση. Ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε διάφορα μέρη της Ελλάδας αλλά και σε χώρες του εξωτερικού.

Το 1981-82, συνέχισε τις σπουδές του στην Ecole des Arts Appliques et des Metiers d' Art στο Παρίσι. Το 1987 εκλέχτηκε αναπληρωτής καθηγητής στην ΑΣΚΤ και το 1991 αναδείχτηκε τακτικός καθηγητής στο Α΄ Εργαστήριο Γλυπτικής στο οποίο σήμερα είναι διευθυντής. Το 1996-1997, με εκπαιδευτική άδεια έξι μηνών, επισκέφθηκε την Αμερική για να μελετήσει εκπαιδευτικά προγράμματα και οργάνωση εργαστηρίων γλυπτικής των Σχολών Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών ανταλλαγών του Προγράμματος Erasmus, συνδιοργανώνει τακτικά Workshops με την Σχολή του Βερολίνου, της Brera και της Bolognia.

Εδώ και μία εικοσαετία πρωτοστατεί στη διοργάνωση Συμποσίων Γλυπτικής σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και της Κύπρου, αφήνοντας μεγάλου μεγέθους γλυπτά, σε δημόσιους χώρους. Τα γλυπτά δημιουργούνται επιτόπου.

Έχει πραγματοποιήσει 45 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πάρα πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μνημειακά γλυπτά του βρίσκονται τοποθετημένα σε ιδιωτικούς χώρους, σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει φιλοτεχνήσει πολλές προτομές και ανδριάντες σημαντικών προσωπικοτήτων, καθώς και πολλά μετάλλια, νομίσματα και μεγάλες γλυπτικές συνθέσεις, τοποθετημένες σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους.

Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία σε διάφορους διαγωνισμούς που συμμετείχε, με τελευταίο το πρώτο βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό για ένα γλυπτό στο Αεροδρόμιο του Σικάγο.

Με το έργο του έχουν ασχοληθεί επανειλημμένα ο ημερήσιος και ο περιοδικός τύπος καθώς και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Είναι σήμερα ομότιμος καθηγητής γλυπτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών.Το 2010 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο τμήμα Πλαστικών Τεχνών. Το 2009 δημιούργησε το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης "Θεόδωρος Παπαγιάννης".

Το 2015 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος.

Το 2017 το 10^ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων τίμησε τον Θεόδωρο Παπαγιάννη δίνοντας το όνομά του στο σχολείο.

Το 2019 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, με το Αργυρό Μετάλλιο (Ανώτατη Διάκριση του Ιδρύματος) στην Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

                                                                      (από τη Wikipedia Θόδωρος Παπαγιάννης)

Ο Αντώνης Μακρυδημήτρης είναι καθηγητής της Διοικητικής Eπιστήμης στο Tμήμα Πολιτικής Eπιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Nομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών. Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Aθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές (LL.M., Ph.D) με υποτροφία εξωτερικού του IKY στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (The London School of Economics and Political Science και University College). Ως υπότροφος του ιδρύματος Fulbright διετέλεσε το 1992 επισκέπτης ερευνητής (research fellow) στα Πανεπιστήμια Princeton των HΠA, Cambridge και Λονδίνου της Aγγλίας. Έχει διατελέσει μέλος επιτροπών εμπειρογνωμόνων για θέματα δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, του Επιστημονικού Συμβουλίου του Διεθνούς Ινστιτούτου Διοικητικών Επιστήμων και της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τη Δημόσια Διοίκηση του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ.. Την περίοδο 2004-2009 υπήρξε Σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα Δημόσιας Διοίκησης. Έχει γράψει μελέτες και άρθρα για ζητήματα διοίκησης και διακυβέρνησης, δημόσιας πολιτικής πολιτικής και διοικητικής ιστορίας, πολιτικής και κοινωνικής θεωρίας.

(από την παρουσίαση του βιβλίου του, ΟΒΙΔΙΑΝΑ, στην ιστοσελίδα του ΙΑΝΟΥ Αντώνης Μακρυδημήτρης)