Τεγέα, τα ίχνη της σπουδαίας Αρκαδικής πόλης!

 14 Δεκεμβρίου 2023

 

 

Μέσιασε ο Δεκέμβρης, καλή μέρα ήτανε, πάμε εκδρομούλα λοιπόν. Που όμως;

Πάει καιρός που σκεφτόμουνα το Αρχαιολογικό Μουσείο της Τεγέας, έξω από την Τρίπολη, για το οποίο είχα διαβάσει πολύ καλά λόγια. Πάμε λοιπόν να το δούμε και αυτό και τα αρχαία που είναι στην ίδια περιοχή. Έτσι κι αλλιώς η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη με τον αυτοκινητόδρομο. 

Φύγαμε γύρω στις 11 και μετά από 170χμ περίπου

και κάτι λιγότερο από 2 ώρες, σταματήσαμε μπροστά στο Μουσείο,

αφού είχαμε κάνει και μια μικρή στάση στο διπλανό χωριό, την Κερασίτσα, το χωριό που γεννήθηκε ο Γρηγόρης Λαμπράκης, για να φωτογραφίσουμε την Πλατεία Ειρήνης «Γρηγόρης Λαμπράκης» με το μνημείο για τον μεγάλο αυτό αγωνιστή. 

Η Τεγέα ήταν πόλη της αρχαίας Αρκαδίας, που ιδρύθηκε από τον Τεγεάτη, γιο του Λυκάονα και εγγονό του Πελασγού και ήταν από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Αρκαδίας, έδρα των τελευταίων μυθικών Αρκάδων βασιλιάδων.

Τεγεάτες είχαν πάρει μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία, στον τρωικό πόλεμο, στην μάχη των Πλαταιών, στους Περσικούς πολέμους, και στον Πελοποννησιακό πόλεμο στο πλευρό των Σπαρτιατών.

Καταστράφηκε από τους Γότθους το 395 μ.χ. και σταδιακά ερήμωσε. (περισσότερα εδώ)

Το χωριό που βρίσκονται τα αρχαιολογικά κατάλοιπα και το μουσείο της αρχαίας Τεγέας σήμερα ονομάζεται Αλέα.

Το κτίριο του μουσείο χτίστηκε σε οικόπεδο που δώρισε στη γεννέτηρα του Πιαλί (το παλιό όνομα του χωριού) ο Μητροπολίτης Νείλος (1836-1916 περισσότερα εδώ) στις αρχές του 20^ου αι. Πέρασε κάποιες περιπέτειες (απόπειρα διάρρηξης, διάρρηξη και κλοπή) και περίπου πριν 10 χρόνια τα ευρήματα επανεκτέθηκαν με σύγχρονο μουσειακό τρόπο, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο ένα κόσμημα, όχι μόνο για την Αρκαδία.

Μπαίνοντας στο μουσείο ήρθαμε «μούρη με μούρη» με το μαρμάρινο Γοργόνειο του 600 π.Χ., το κεφάλι της Μέδουσας, που σύμφωνα με το μύθο, όταν το κοίταζες πέτρωνες. Εμείς ευτυχώς τη γλυτώσαμε (!!!).

 

Στην ιστοσελίδα του μουσείου διαβάζουμε σχετικά με την έκθεση, που αναπτύσσεται σε τέσσερεις αίθουσες και την αυλή:

Το εκθεσιακό πρόγραμμα αφηγείται την ιστορία της γέννησης και εξέλιξης της ισχυρότερης πόλης της αρχαίας Αρκαδίας, της Τεγέας. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα ιερά της και δη το ιερό της Αθηνάς Αλέας, ένα από τα πιο φημισμένα πελοποννησιακά ιερά.

Αίθουσα 1

Παρουσιάζονται εκθέματα που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς μέχρι και τους αρχαϊκούς χρόνους. Η αφήγηση ξεκινά από τις σημαντικές προϊστορικές θέσεις της Νεολιθικής Εποχής και της Εποχής του Χάλκου

και συνεχίζεται με τα σημαντικά αγροτικά ιερά της Τεγεάτιδος, τα οποία διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία δημιουργίας της Τεγέας.

Η ανάπτυξη μνημειακών αρχιτεκτονικών μορφών (δωρικά αρχιτεκτονικά στοιχεία - τεγεατικά επίκρανα) συνδέεται άρρηκτα με την δημιουργία ενός ισχυρού κέντρου εξουσίας και την οριστική συγκρότηση της πόλης.

Αίθουσα 2

Παρουσιάζεται μία ιδιαίτερη κατηγορία μνημείων, των αρκαδικών Ερμών.

Οι αρκαδικοί Ερμαί, αφιερώματα ιδιωτών σε ιερά, αποτελούν αφαιρετικές απεικονίσεις θεών ή θεοτήτων. Επιχωριάζουν στην Τεγέα.

Αίθουσα 3

Ιστορείται η εξέλιξη της πόλεως από τους κλασικούς μέχρι και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους.

Παρουσιάζονται διάφορες πτυχές της ζωής της πόλεως. Η αφήγηση ξεκινά με την οικονομία (εκχρηματισμός, μέτρα και σταθμά, εμπόριο),

(Τον εμπορικό χαρακτήρα της αγοράς της Αρχαίας Τεγέας διαφωτίζει, μεταξύ άλλων, ένα λίθινο σήκωμα.

Πρόκειται για μαρμάρινη κατασκευή. Φέρει επτά ακέραιες και δύο κατά το ήμισυ διατηρημένες κοιλότητες διαφορετικής χωρητικότητας, τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι έμποροι για τη μέτρηση του όγκου γεωργικών προϊόντων (σπόροι δημητριακών, λάδι, κρασί κ.α.). Στη συνέχεια, τα προϊόντα πλήρωναν κατάλληλα αγγεία προς πώληση.

Το σήκωμα θεωρείται πρόδρομος τύπος ζυγαριάς και έχει βρεθεί σε αρκετές αγορές αρχαίων πόλεων)

συνεχίζεται με τις λατρείες, 

τους αθλητικούς αγώνες 

και ολοκληρώνεται 

με το “Επέκεινα”, 

το θάνατο.

Αίθουσα 4

Η αφήγηση κορυφώνεται.

Παρουσιάζεται το μεγάλο ιερό της Τεγέας, το ιερό της Αθηνάς Αλέας.

Γύρω από αυτό συγκροτήθηκε η πόλη της Τεγέας.

Εξιστορείται η εξέλιξή του από τους γεωμετρικούς

μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους:

Γέννηση - Μνημειοποίηση

και Αναμόρφωσή του

τον 4ο αι. π.Χ.

από τον αρχιτέκτονα και γλύπτη Σκόπα.

Υπαίθρια έκθεση

Αναπτύσσεται στον αύλειο χώρο του Μουσείου και χωρίζεται σε δύο ενότητες: Στην ενότητα “Δημοσίος Βίος” παρουσιάζονται επιλεγμένες επιγραφές, σχετικές με τη δημόσια ζωή στην Τεγέα, ενώ στην ενότητα “Το Επέκεινα” ενεπίγραφες επιτύμβιες στήλες. Η υπαίθρια έκθεση καλύπτει μία χρονική περίοδο από τους Ύστερους Αρχαϊκούς - Πρώιμους Κλασικούς μέχρι και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους.

Βγήκαμε από το μουσείο και περπατήσαμε τα λίγα μέτρα μέχρι τα ερείπια του Ιερού της Αθηνάς Αλέας, ο οποίος είναι περιφραγμένος και έτσι αρκεστήκαμε σε ότι μπορούσαμε να δούμε απ’ έξω.

Το Ιερό χτίστηκε από τον Παριανό γλύπτη και αρχιτέκτονα Σκόπα τον 4^ο αι π.Χ. Οι ανασκαφές δείχνουν πως στην ίδια θέση προϋπήρχε μυκηναϊκό ιερό που είχε καταστραφεί. Ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος ναός της Πελοποννήσου στην αρχαιότητα, μετά το ναό του Δία στην Ολυμπία.

Απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο είναι ο Ναός του Αγ. Νικολάου του 1858.

Ανάμεσα στο μουσείο και τον αρχαιολογικό χώρο είναι μια μικρή πλατεία στην οποία είναι δύο κτίρια, δωρεές και αυτά του Μητροπολίτη Νείλου, Το Πνευματικό Κέντρο και το Σχολείο.

Τη μέρα της επίσκεψής μας σε όλη αυτή την περιοχή του χωριού γίνονταν έργα και η πρόσβαση γενικά δεν ήταν πολύ εύκολη.

Γυρίσαμε στο αυτοκίνητο και κινούμενοι για περίπου 1500μ προς τα βορειοανατολικά φτάσαμε στο Πάρκο του Τεγεατικού Συνδέσμου,

Το τεράστιο και καταπράσινο πάρκο δημιουργήθηκε στα τέλη του 19^ου αι στο χώρο που εκτινόταν η αρχαία πόλη. Δύο κτίρια κυριαρχούν στον χώρο. Ο ναός της Παλιάς Επισκοπής και το κτίριο του συνδέσμου.

Ο ναός, χτισμένος πάνω στο κοίλο του Ελληνιστικού θεάτρου, τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου, τον Άγιο Σπυρίδωνα και τη Ζωοδόχο Πηγή.

Ο αρχικός ναός χτίστηκε γύρω στα 1000μ.Χ. Πόλεμοι, σεισμοί και άλλες καταστροφές στο διάβα των αιώνων, τον ερείπωσαν τελείως.

Στα 1888 ο Τεγεατικός Σύνδεσμος ανέθεσε στον διάσημο αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ την αποκατάσταση του. Στην κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν αρχαία και βυζαντινά αρχιτεκτονικά μέρη, που φαίνονται ακόμα και σήμερα στους τοίχους του. Στα μέσα της δεκαετίας του 1930 ο γνωστός Λαρισαίος Ζωγράφος και Αγιογράφος Αγήνωρ Αστεριάδης ανέλαβε την αγιογράφηση.

Το όμορφο πέτρινο κτίριο του συνδέσμου, στέγαζε παλιότερα την Οικοκυρική Σχολή, ενώ από το 1966 στο 2^ο όροφο, στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο.

Μέσα στο πάρκο υπάρχουν χώροι για πικνίκ, παιδότοποι, αλλά και πολλά γλυπτά, όπως προτομές και μνημεία, μεταξύ των οποίων

το μνημείο των πεσόντων 1912-1922

και αυτό της Τεγεάτισσας Μάνας, έργο της Λαρισαίας γλύπτριας Βασιλικής Γρουσοπούλου-Μαρκούση, του 2001-2002.

Μετά από μια σύντομη βόλτα στο πάρκο μπήκαμε στο αυτοκίνητο για να γυρίσουμε στο σπίτι μας. Αλλά για επιστροφή διαλέξαμε άλλο δρόμο. Τον «Κωλοσούρτη». 

«Κωλοσούρτης», παρωνύμιο της παλαιάς εθνικής οδού Άργους-Τρίπολης, του δρόμου του Αχλαδόκαμπου, λόγω των πολλών απότομων στροφών. Ήταν παλιά η μεγαλύτερη οδική καρμανιόλα της Ελλάδας. Στην αρχική του σχεδίαση περιλάμβανε όλα τα καλούδια: ήταν πολύ στενός, είχε στροφές 180 μοιρών κολλητά στον γκρεμό με ανάποδη κλίση και γλιστερό οδόστρωμα.

Σήμερα όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Μετά την παράδοση της νέας εθνικής οδού Κορίνθου-Τρίπολης στην κυκλοφορία, όλες οι νταλίκες και τα περισσότερα αυτοκίνητα πηγαίνουν από κει και ο δρόμος του Αχλαδόκαμπου έχει πια ελάχιστη κίνηση. Επιπλέον, ξανασχεδιάστηκε από την αρχή, διαπλατύνθηκε, απέκτησε μπάρες, σήμανση, σωστές κλίσεις στις στροφές, και το σπουδαιότερο, ένα απίθανο αντιολισθητικό οδόστρωμα. (Περισσότερα εδώ)

Αν και δεν ήταν ο παραπάνω δρόμος ο προορισμός εκείνης της μέρας, είπαμε, μιας και δεν τον είχαμε κάνει ποτέ, να τον συνδυάσουμε με την επίσκεψη στην Τεγέα και με ψαράκι στους Μύλους της Αργολίδας, πριν πάρουμε το δρόμο της επιστροφής για το σπίτι μας. Και έτσι έγινε. 

 

Φεύγοντας από την Τεγέα, στην άκρη του χωριού, αλλά και λίγο πριν βγούμε στην παλαιά εθνική Άργους-Τρίπολης, είδαμε δύο ερειπωμένους μύλους, εικόνες πολύ εντυπωσιακές.

Μπήκαμε στον «Κωλοσούρτη», που πραγματικά δεν είχε καθόλου κίνηση, μιας και ελάχιστα αυτοκίνητα μας προσπέρασαν ή έρχονταν από απέναντι και αφού περάσαμε το χωριό Αγιωργίτικα, είδαμε ένα μικρό ξωκλήσι

και μια επιγραφή που έδειχνε δεξιά το λόφο και έλεγε «Παναγία Μουχλιώτισσα». Σταμάτησα να δω περί τίνος πρόκειται.

Στο ξωκλήσι (περισσότερο εικονοστάσι θάλεγα) έχει απέξω μια ενημερωτική επιγραφή.

Ο λόφος στα δεξιά του δρόμου με τα σκόρπια ερείπια εδώ και εκεί ήταν το «Μουχλί», ισχυρή Βυζαντινή πόλη φρούριο, που έζησε και άκμασε για πάνω από 150 χρόνια (1296-1460) και καταστράφηκε μετά την κατάκτησή του από τους Τούρκους.

Ξανά στο αυτοκίνητο, περάσαμε από τον Αχλαδόκαμπο και μετά άρχισαν οι φουρκέτες.

Σε λίγο φάνηκε το Αργολικός κόλπος και αφού κατεβήκαμε στον κάμπο μπήκαμε στους Μύλους.

Όμορφο χωριό, απέναντι από το Ναύπλιο με τον αρχαιολογικό χώρο της Λέρνας (ναι, εδώ σκότωσε ο Ηρακλής τη Λερναία Ύδρα), που όμως τέτοια ώρα ήταν κλειστός και στο λιμάνι κάτσαμε για νοστιμότατο ψαράκι. Ένα καφέ στο χέρι και αργά το απόγευμα φτάσαμε στο σπίτι.

Υπέροχη μέρα και ακόμα πιο ωραία η εκδρομή σε ένα τόπο σχετικά κοντινό με τους σύγχρονους χωματόδρομους. Οι εικόνες και οι γνώσεις που μαζέψαμε πολλές και εντυπωσιακές. Αλλά έτσι είναι. Ο τόπος μας έχει πολλά να δώσει. Αρκεί να έχεις νου και καρδιά ανοιχτά για να τα απολαύσεις.

Και σε άλλα με υγεία!

Η εκδρομή μας

 

 θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας