Η αυλή των θραυσμάτων και της μνήμης!

23 Ιανουαρίου 2019

Μαρμάρινο θωράκιο

Άλλη μια έκθεση στον τόσο αξιόλογο χώρο της Zivasart Gallery, φτάνει στο τέλος της.

Αυτή η έκθεση, με τίτλο Η αυλή των θραυσμάτων και της μνήμης, είχε κάτι το ξεχωριστό.

Πανοραμικό

Τα έργα του Γιώργου Γκέλμπεση απεικονίζουν πανοραμικά

Παλαιός χρόνος

ή σε λεπτομέρειες,

Νεοκλασσικές σπείρες

τον πλούτο των θραυσμάτων της,

Αντιθέσεις

κατά κύριο λόγο, νεοκλασικής αρχιτεκτονικής της Αθήνας,

Από ψηλά

που βρίσκονται στη «μάντρα» της οικογένειας Ζήβα και που σύντομα ο Δήμος Χαλανδρίου θα αξιοποιήσει, μετατρέποντάς την σε ένα μουσειακό περίπατο

Εκτός των θραυσμάτων, σε δύο πίνακες απεικονίζονται δύο έργα του Νίκου Ζήβα

από την ενότητα "Αποσπάσματα Μνήμης"

(https://disaki.blogspot.com/2017/11/blog-post_29.html)

Αντιθετικός διάλογος

Αντιγράφω δύο κείμενα από τον κατάλογο της έκθεσης.

Σφαιρικός χρόνος

Η αυλή των θραυσμάτων και της μνήμης

Του Νίκου Ζήβα

Η Zivasart Gallery παρουσιάζει την έκθεση ζωγραφικής του Γιώργου Γκέλμπεση με τίτλο «Η αυλή των θραυσμάτων και της μνήμης». Πρόκειται για μια δουλειά όπου τόσο το καθαρά εικαστικό μέρος όσο και ο τίτλος έχουν ιδιαίτερη σημασία: Αφ’ ενός ο τρόπος που αποδίδει την πραγματικότητα ο Γιώργος Γκέλμπεσης, αναφέρεται σε έναν φωτορεαλισμό με τάσεις πριμιτιβισμού και σουρρεαλιστικές εκφάνσεις. Αφ’ ετέρου η επιλογή του θέματος, δηλαδή το να αναπαραστήσει τις διάφορες γωνίες ή τα πανοραμικά πλάνα του χώρου της ιστορικής συλλογής αρχιτεκτονικών θραυσμάτων και μελών του Κωνσταντίνου Ζήβα με αξιοθαύμαστο τρόπο, καθιστά σημαντικό το εγχείρημα, διότι αυτός ακριβως ο χώρος θα μετατραπεί σε έναν μουσειακό περίπατο με την συμβολή του Δημου Χαλανδρίου και έτσι οι πίνακες του Γκέλμπεση μετατρέπονται σε ντοκουμέντα για ένα χώρο τοπόσημο που θα αλλάξει μορφή.

Μαρμαρωμένη μνήμη

Σπαράγματα και λάφυρα της Αθήνας

Του Νίκου Βατόπουλου

«Οι Κόρες των Αθηνών» περιφέρονταν κάποτε σε ανοικτό φορτηγάκι στην Πατριάρχου Ιωακείμ και στην Κριεζώτου. Θυμάμαι ακόμη τα δημοσιεύματα στην «Καθημερινή» από τη δεκαετία του 1970 που μιλούσαν με μια αποστασιοποιημένη δραματικότητα αλλά και μια δόση νοσταλγίας για τα θραύσματα και τους θυρεούς των κατεδαφισμένων νεοκλασικών σπιτιών της Αθήνας.

Ο φύλακας

Σφίγγες, γλάστρες, ακροκέραμα, Καρυάτιδες, φουρούσια, διακοσμητικά πλακίδια, υπέρθυρα, ρόπτρα, γείσα και κίονες, λείψανα μιας ορισμένης αστικής ευρυθμίας και αρμονίας, ενός ορισμένου ύφους αθηναϊκότητας... Ολα αυτά που σήμερα θα ήταν αδιανόητο να αποσπάσεις από ένα κτίριο που στέκει ακόμη γερό, ήταν καθημερινότητα για αρκετές δεκαετίες, μετά τον πόλεμο. 

Αλλά και πριν, ήδη από το 1900 τα πρώτα αρχοντικά της Αθήνας του Οθωνα είχαν αρχίσει να αντικαθίστανται με ρυθμούς που έγιναν εντατικοί στη δεκαετία του '30, όπως μαρτυρούν και οι φωτογραφίες από την κατεδάφιση του Μεγάρου Αμβροσίου Ράλλη στην οδό Δραγατσανίου, πρώην Αγγλική Πρεσβεία.

Φουρούσια

Ομως, η ιστορία των σπαραγμάτων από τον πήλινο ως επί το πλείστον αλλά και μαρμάρινο διάκοσμο των αθηναϊκών σπιτιών ενδύεται και με αύρα δραματικότητας, καθώς η ίδια η ιδέα των κατεδαφίσεων προκαλεί συνειρμούς που ανάγονται στον πυρήνα της ρομαντικής έλξης των ερειπίων και του αστικού ίχνους.

Η θεατρικότητα, δραματική και αφοπλιστική, που γεννούσε το θέαμα των νεοκλασικών σπιτιών την εποχή των μαζικών κατεδαφίσεων (κυρίως την εικοσαετία 1955-1975) ήταν μία παράμετρος της αθηναϊκής εμπειρίας, καταγεγραμμένης πλέον στο θυμικό χιλιάδων Αθηναίων.

Πήλινο στόμιο

Τα πήλινα σπαράγματα των νεοκλασικών σπιτιών πωλούνταν μαζικά από τη δεκαετία του '60 όταν πλέον είχε γίνει μόδα η ένταξη στοιχείων «παραδοσιακής» αισθητικής σε αστικά και μοντέρνα σπίτια όπως και σε κήπους των προαστίων. Τα υλικά κατεδαφίσεων ήταν προς πώληση ανέκαθεν αλλά σταδιακά με την ανάδυση της νέας Αθήνας υπήρχε η ανάγκη, η επιθυμία αλλά και η κοινωνική τάση για επανάχρηση διακοσμητικών θραυσμάτων, συχνά με τρόπο επιφανειακό, ρηχό και αμήχανο.

1924

Η ιστορία της «μάντρας» με τα λάφυρα των νεοκλασικών σπιτιών πέρασε και αυτή στις σελίδες του μεγάλου βιβλίου της Αθήνας. Η θέα των μεγάλων υπαίθριων εκτάσεων στα βόρεια της Αθήνας, με τις πήλινες Καρυάτιδες και τα μαρμάρινα τζάκια, είναι πλέον και αυτή καταχωρισμένη ως μνήμη θερμή όσο και τραυματική. Αναπόφευκτα φέρει σήματα και σημάνσεις της νεότερης αθηναϊκής ιστορίας. Μιλάει για τους κύκλους του χρόνου αλλά και για την ιστορία του αστικού γούστου.

Κίονας

Η έκθεση με έργα του Γιώργου Γκέλμπεση με θέμα τη μάντρα του Νίκου Ζήβα είναι από μόνη της ένας βραχίονας μνήμης που εντάσσεται στην ψυχική αλλά και στην εικαστική ιστορία της Αθήνας. Αναδεικνύει τη μύχια και άρρητη διαδρομή μιας εικονογραφίας αλλά και θραυσμάτων ενός υλικού πολιτισμού που τροφοδότησε για πολλά χρόνια την ίδια την ιδέα της Αθήνας.

Επιτύμβιο

Άλλη μια σπουδαία έκθεση. Άλλη μια ένεση πολιτισμού στην τόσο μίζερη εποχή μας. Φυσικά δεν περιμέναμε κάτι λιγότερο από τη Zivasart Gallery. Καλή συνέχεια!

Οι υπόλοιποι πίνακες:

Επίκρανο

Πιθάρια Ι

Πιθάρια ΙI

Συσσώρευση αξιών

Πέτρινη πύλη

Το υπέρθυρο

Κεραμεικό

Ξύλινο αλογάκι

Κρήνη

Προτομή

Γιώργος Αντ. Γκέλμπεσης

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Σπούδασε ζωγραφική με δάσκαλο τον Αντώνη Απέργη (1982-1984). Αποφοίτησε από τη σχολή γραφιστών του ΤΕΙ Αθήνας, όπου έκανε σχέδιο και χρώμα κοντά στον Πέτρο Ζουμπουλάκη (1985-1986) και ζωγραφική στο εργαστήρι του Άλκη Γκίνη (1988-1991). Πήρε μέρος σε τρεις ομαδικές εκθέσεις, το 1990 στην γκαλερί «Πλάκα» και το 2017 στο Πνευματικό κέντρο του Δήμου Αιγάλω και στο Πολεμικό Μουσείο, καθώς και σε τρεις ατομικές εκθέσεις, το 1992 στην Αίθουσα Μπουζιάνη στο Σύνταγμα και το 2017 στην Αίθουσα τέχνης «Χρυσόθεμις» και το 2018 στην Αίθουσα τέχνης «Zivasart Gallery». Σήμερα ως εκδότης εκπροσωπεί τις Εκδόσεις των Φίλων, τις Εκδόσεις της Ευθύνης και τις Εκδόσεις Κοράλλι, με πολυάριθμα λογοτεχνικά βιβλία και Πανεπιστημιακά συγγράμματα. Εκδίδει επίσης δύο λογοτεχνικά περιοδικά το Κοράλλι και τη Νέα Ευθύνη, κι ένα φιλολογικού ενδιαφέροντος την Φιλολογική.