Rabbath Ammon-Φιλαδέλφεια-Αμμάν!

Αμμωνίτες, Ναβαταίοι και Άγιοι Τόποι! -Ταξίδι στην Ιορδανία 2^ο μέρος

(συνέχεια από Από την Αθήνα στο Αμμάν!)

9 Μαρτίου 2019

Κατεβήκαμε νωρίς για πρωινό και στη συνέχεια, στη ρεσεψιόν, συναντήσαμε τον ξεναγό μας τον Ahmad. Γίνανε οι συστάσεις σε άψογα ελληνικά και μπήκαμε στο βανάκι για μια βόλτα στην πόλη και στάση για να επισκεφτούμε την ακρόπολη και το ρωμαϊκό θέατρο.

Το Αμμάν είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη της Ιορδανίας (Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας). Η πόλη είναι νέα και αρκετά άναρχα χτισμένη. Έχει όμως ένα χαρακτηριστικό πολύ ενδιαφέρον. Δεν έχει (γιατί απαγορεύεται) πολύ ψηλά κτίρια και πολυκατοικίες και τα κτίρια έχουν ένα μπεζ χρώμα, χρώμα της άμμου (φυσικά και εδώ υπάρχουν οι «εξαιρέσεις»).

Μόνο στο σύγχρονο τμήμα της θα δει κανείς τα αρχιτεκτονήματα του καιρού μας, κάποιους ουρανοξύστες.

Αν και η πόλη είναι σχετικά νέα, στα ανατολικά της όρια έχει εντοπιστεί ένας προϊστορικός οικισμός, γνωστός σαν Ain Ghazal (πηγή της γαζέλας, 8000-6000π.Χ.). Ήταν δηλ ένας από τους πρώτους οικισμούς στον κόσμο. Αυτό ενισχύεται από τα παλαιολιθικά και νεολιθικά ευρήματα της περιοχής. 

Από τη 2^η χιλιετία π.Χ. είχε αναπτυχθεί το εμπόριο με τις γύρω περιοχές (Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο, Μεσοποταμία κλπ) και αυτό πιστοποιείται από τα κεραμικά που έχουν βρεθεί. Στην εποχή του χαλκού συνεχίζει να κατοικείται και αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, από τον 12^ο αι π.Χ., σαν Rabbath Ammon. Ήταν, στα χρόνια εκείνα, πρωτεύουσα του Βασιλείου των Αμμωνιτών. Δύο αιώνες αργότερα, υπήρξε ρήξη με τους Εβραίους, οι οποίοι,  με βασιλιά τον Δαβίδ, τους νίκησαν και αυτός φόρεσε το στέμμα του βασιλείου τους. 

Η εναλλαγή κατακτητών συνεχίστηκε. Ένας από αυτούς ήταν και ο Αλέξανδρος. Μετά το θάνατός του περιήλθε στην εξουσία των Πτολεμαίων. Ο Πτολεμαίος ο Β΄, ο Φιλάδελφος, την ξανάκτισε και τη μετονόμασε σε Φιλαδέλφεια.

Οι Ναβαταίοι, ο Ηρώδης ο Μέγας, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί και οι Τούρκοι ακολούθησαν και η πόλη σιγά-σιγά παράκμασε και σχεδόν ερημώθηκε. Σε αυτό συνέβαλαν και κάποιοι καταστροφικοί σεισμοί. Στα τέλη του 19^ου αι, οι Τούρκοι εγκατέστησαν εκεί μια ομάδα Κιρκασίων από τον Καύκασο. Το χωριό εκείνο, από την εποχή των Ουμαϊάδων (7^ος αι), λεγόταν Αμμάν, όνομα που διατηρεί μέχρι τις μέρες μας η πόλη.

Στους Αραβοϊσραηλινούς πολέμους του 1948-49 και 1967, το Αμμάν και η Ιορδανία δέχτηκαν πολλούς πρόσφυγες παλαιστίνιους. Πρόσφυγες δέχτηκαν και κατά τη διάρκεια των πολέμων του κόλπου, αλλά και πρόσφατα από τη Συρία. Σήμερα οι πρόσφυγες αποτελούν την πλειοψηφία του Ιορδανικού πληθυσμού και φυσικά και της πρωτεύουσας. Η πόλη είναι σύγχρονη και πολλές πολυεθνικές εταιρείες έχουν ανοίξει σε αυτήν γραφεία, διεκπεραιώνοντας τις δουλειές τους στη Μέση Ανατολή, από εκεί.

Τα βασικά αξιοθέατα είναι η Ακρόπολη και το Ρωμαϊκό θέατρο και Ωδείο δίπλα του,. Από την Ακρόπολη ξεκινήσαμε.

Τα ερείπια που βλέπει κανείς είναι κυρίως Ρωμαϊκά τα πιο παλιά και μουσουλμανικά του 8^ου αι τα νεώτερα.

Μόνο κάποια τμήματα του τείχους, που έχουν διασωθεί, μαρτυρούν την Ελληνιστική φάση της.

Αυτό που κυριαρχεί και φαίνεται και από μακριά, είναι ο Ρωμαϊκός Ναός του Ηρακλή του 2^ου αι μ.Χ.

Περνώντας την είσοδο του Αρχαιολογικού χώρου,

είδαμε στο βάθος τον Ναό του Ηρακλή και μπροστά μας τρεις πλάκες με τα τρία διαφορετικά ονόματα της πόλης και τις ιστορικές περιόδους στις οποίες χρησιμοποιήθηκε το κάθε ένα.

Πήραμε το ανηφορικό δρομάκι, που οδηγεί στην κορυφή του λόφου και τα ερείπια.

Αριστερά μας στο βάθος βλέπαμε την πόλη, που σκαρφαλώνει στον απέναντι λόφο. Γενικά από εκεί πάνω, η θέα προς την πόλη είναι πανοραμική και εξαιρετική.

Στη βάση του λόφου είδαμε το Ρωμαϊκό Θέατρο, που θα επισκεπτόμασταν αργότερα.

Φτάσαμε στο πλάτωμα της κορυφής.

Στα αριστερά μας είναι οι αναστηλωμένοι κίονες του Ναού του Ηρακλή. Χτίστηκε μεταξύ 161 και 166 μ.Χ. και υποθέτουν πως ήταν αφιερωμένος στον Ηρακλή από δύο σπαράγματα που βρήκαν εκεί και βρίσκονται έξω από το Αρχαιολογικό Μουσείο.

Πρόκειται για τον αγκώνα και τα δάκτυλα από ένα γιγαντιαίο άγαλμα, που σύμφωνα με τις διαστάσεις των κομματιών αυτών πρέπει να είχε ύψος 13μ. Ο μύθος για τη δύναμη και τους άθλους του ήρωα, οδήγησε στην εικασία για την «πατρότητα» του ναού.

Συνεχίζοντας, στα δεξιά μας είδαμε τα ερείπια μιας Βυζαντινής εκκλησίας του 550μ.Χ.. Σύμφωνα με την ενημερωτική επιγραφή το κεντρικό κλίτος καλύπτονταν από μωσαϊκό (σήμερα καλυμμένο για λόγους προστασίας), υπήρχε τέμπλο και κάτω από το πάτωμα ένας αριθμός δεξαμενών, που χρησιμοποιήθηκαν και αργότερα από τους μουσουλμάνους. Οι κίονες που χώριζαν τα κλίτη προέρχονταν από το Ναό του Ηρακλή.

Στα βόρεια ήδη βλέπαμε ένα κτίσμα με τρούλο καλυμμένο από μέταλλο. Είναι η εντυπωσιακή στεγασμένη πύλη και αίθουσα υποδοχής του Ανακτόρου των Ουμαϊάδων (Umayyad).

Το σύμπλεγμα του Ανακτόρου των Ουμαϊάδων, κατασκευάστηκε περίπου στα 730μ.Χ., αποτελείται από διάφορες κατασκευές και καλύπτει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της Ακρόπολης.

Πρώτα είδαμε στα δεξιά μια μεγάλη, κυκλική, ανοικτή δεξαμενή για τη συλλογή του βρόχινου νερού. Είναι γνωστή σήμερα σαν “Birka” ή “Sahrij” στα αραβικά. Οι διαστάσεις της είναι εντυπωσιακές. Διάμετρος 17,5μ., το πάχος των τοιχωμάτων έφτανε μέχρι τα 2,5μ και μπορούσε να χωρέσει μέχρι 1370 κυβικά μέτρα νερού. Ήταν σοβαντισμένη με αδιάβροχο σοβά (ίχνη του έχουν σωθεί μέχρι σήμερα) και μια σκάλα κατέβαινε μέχρι τον πάτο της για να την καθαρίζουν. Στο κέντρο της υπήρχε μια κολώνα για τη μέτρηση του ύψους του νερού. Βλέπει κανείς σήμερα, εκτός από τη σκάλα και τις δύο τρύπες κοντά στον πάτο, από όπου έρχονταν το νερό.

Η πύλη με την αίθουσα υποδοχής είναι ένα τετράγωνο κτίριο

με αψιδωτές κόγχες στις πλευρές του, στο εσωτερικό του. Πρέπει να είχε εντυπωσιακή διακόσμηση, μέρος της οποίας έχει σωθεί και κάποια τμήματα της έχουν αναστηλωθεί.

Στο κέντρο καλύπτοντας από ξύλινο τρούλο, που εξωτερικά καλύπτονταν από μολύβι, για λόγους στεγανότητας. Σήμερα ένας σύγχρονος τρούλος (αντίγραφο του αρχαίου) καλύπτει την αίθουσα και είναι αυτός που κάνει το κτίριο να δεσπόζει και να φαίνεται από μακριά σε όλη την Ακρόπολη.

Περάσαμε μέσα από την πύλη και βλέπαμε μπροστά μας το δρόμο με τους κίονες δεξιά και αριστερά,

που οδηγούσε στην αίθουσα του θρόνου και των ακροάσεων. 

Δεξιά και αριστερά του δρόμου αυτού ήταν τα διάφορα κτίσματα του ανακτορικού συμπλέγματος.

Μπήκαμε στην αίθουσα του θρόνου, την είδαμε και βγάλαμε τις φωτογραφίες μας

Είχαμε φτάσει στο βορειότερο άκρο της Ακρόπολης και βγήκαμε από την αίθουσα του θρόνου, για να συνεχίσουμε.

Από τη δυτική πλευρά της Ακρόπολης, κατευθυνθήκαμε νότια για την τελευταία και πιο ενημερωτική επίσκεψη στην Ακρόπολη. Μας περίμενε το Αρχαιολογικό Μουσείο. 

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Αμμάν στεγάζεται σε κτίριο, που έγινε γι αυτό το σκοπό στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Κατασκευάστηκε μέσα στην Ακρόπολη, προκειμένου να στεγάσει τα έργα τέχνης από τις ανασκαφές εκεί, αλλά όχι μόνο. Στεγάζει έργα τέχνης, που εκτείνονται χρονικά από την παλαιολιθική εποχή μέχρι και την εποχή του Ισλάμ και της Τουρκοκρατίας. Τα εκθέματα αυτά προέρχονται από διάφορες αρχαιολογικές θέσεις της χώρας. Όντας όμως μικρό και παλιό, η έκθεση των αντικειμένων είναι πυκνή και με λίγα πληροφοριακά στοιχεία. Είναι σίγουρο πως χρειάζεται μια πιο σύγχρονη μουσειολογική προσέγγιση. Και να σκεφτεί κανείς πως υπήρξε μια αποσυμφόρηση, όταν φτιάχτηκε το σύγχρονο Ιορδανικό Μουσείο (δυστυχώς δεν είχαμε το χρόνο να το επισκεφτούμε) και πήραν κάποια κομμάτια για την έκθεση τους. Όλα αυτά δεν το κάνουν λιγότερο ενδιαφέρον. Είναι ένα μουσείο που έχει αρκετά εκθέματα μοναδικά, που παρόμοιά τους δεν συναντάς εύκολα αλλού. Εδώ θα αναφερθώ μόνο σε μερικά, που μου έκαναν εντύπωση, προσπαθώντας να κρατήσω χρονολογική σειρά.

Μπαίνοντας δεξιά είναι η πρώτη προθήκη με κάποια απολιθώματα, ηλικίας εκατομμυρίων χρόνων. Στη συνέχεια έχει κάποια από τα πιο παλιά ευρήματα.

Ίσως το πιο ενδιαφέρον είναι ένας πήλινος ανθρώπινος κορμός, που θεωρείται το αρχαιότερο ανθρωπόμορφο εύρημα στον κόσμο από την Ιεριχώ της προ-κεραμικής νεολιθικής εποχής (7000-6000π.Χ.).

Της ίδιας περιόδου αλλά από τον Ain Ghazal, στο Αμμάν είναι αφ’ ενός τα τρία προσωπεία

και αφ’ ετέρου οι τρείς κορμοί και ιδιαίτερα αυτός με τα δύο κεφάλια.

Από την Ιεριχώ της νεολιθικής εποχής είναι τα ανθρώπινα κρανία, τα καλυμμένα με πηλό,

ενώ από τη Χαλκολιθική (τέλος νεολιθικής, αρχές εποχής χαλκού) είναι η ταφή του παιδιού από της περιοχή βόρεια της Νεκράς Θάλασσας.

Εντυπωσιάζει η διακόσμηση ταφής από την Ιεριχώ της μέσης εποχής του Χαλκού, φτιαγμένη από οστά.

Από την εποχή του Σιδήρου και από την περιοχή του Αμμάν είναι τα κεραμικά, ανθρωπόμορφα φέρετρα.

Από τον 8^ο-7^ο αι π.Χ. είναι τα τρία αγαλματίδια από ασβεστόλιθο με τα ίχνη χρώματος στα ρούχα τους.

Η Ρωμαϊκή περίοδος της Ιορδανικής ιστορίας αντιπροσωπεύονται από πολλά εκθέματα.

Όπως το κεφάλι της Άρτεμης του 2^ου αι.

Η εποχή του Ισλάμ έχει ένα ικανό αριθμό εκθεμάτων. Φυσικά η εποχή των Ουμαϊάδων (8^ος αι) έχει τη μερίδα του λέοντος.

Πέτρινα μαγειρικά σκεύη,

ένα περίτεχνο παράθυρο,

το αντίγραφο ενός μπρούτζινου μαγκαλιού

και η μικρογραφία της οροφής ενός χαμάμ είναι ίσως τα πιο ενδιαφέροντα.

Τέλος ένα μπρούτζινο κανόνι των Μαμελούκων του 1501, είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα μιας νεώτερης εποχής.

Κάπου εκεί τελείωσε η επίσκεψή μας στο μουσείο. Βγαίνοντας είδαμε τα μέλη από το άγαλμα του Ηρακλή, βγάλαμε μερικές ακόμα φωτογραφίες από το χώρο της Ακρόπολης και ετοιμαστήκαμε για την επόμενη επίσκεψη, στο Ρωμαϊκό θέατρο.

Κατασκευάστηκε στα χρόνια των Αντωνίνων, στα τέλη του 2^ου αι μ.Χ., όταν η Φιλαδέλφεια ήταν μέρος της Δεκάπολης, του δικτύου των πόλεων στα νοτιοανατολικά σύνορα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Για την κατασκευή του έσκαψαν το βράχο στη βάση του λόφου Jabal Al-Jofeh.

Τρία διαζώματα με συνολικά 44 σειρές καθισμάτων σχηματίζουν το κοίλον και χωράνε συνολικά περίπου 6000 θεατές. Η ημικυκλική ορχήστρα έχει ακτίνα 13 μ.

Η σκηνή φαίνεται πως είχε τρεις ορόφους και η ακουστική του είναι εξαιρετική.

Στη βάση του στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο.

Σήμερα αναστηλωμένο και καλοσυντηρημένο χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις.

Απ’ έξω μια σειρά από κολώνες δείχνει τα όρια της Ρωμαϊκής Αγοράς (Φόρουμ), η πλατεία της οποίας ήταν μια από τις μεγαλύτερες της αυτοκρατορίας με διαστάσεις 100Χ50.

Σήμερα μπροστά από το θέατρο είναι η Πλατεία Χασεμιτών, που στην ανατολική της πλευρά έχει το μικρό Ρωμαϊκό Ωδείο, χωρητικότητας περίπου 500 θεατών.

Το βανάκι μας άφησε μπροστά στην πλατεία. Την περάσαμε και μπήκαμε στο θέατρο. Είναι πολύ ενδιαφέρον. Ο Ahmad, όπως και στην Ακρόπολη, ήταν κατατοπιστικότατος. Φυσικά κάναμε το γνωστό πείραμα για την ακουστική του. Πραγματικά όταν καθόσουν στο κέντρο της ορχήστρας ακούγονταν παντού ακόμα και ο ψίθυρος. Είχε αρκετό κόσμο, κυρίως Ασιάτες τουρίστες. Ήμασταν τυχεροί γιατί δύο μέρες πριν είχαν πλημύρες και το θέατρο είχε νερό σχεδόν μέχρι τη σκηνή, ενώ η μια πτέρυγα του Λαογραφικού Μουσείου έπαθε ζημιές και ήταν κλειστό.

Εμείς επισκεφτήκαμε την άλλη πτέρυγα,

που στεγάζει κυρίως υφαντά και φορεσιές,

όπως οι γυναικείες φορεσιές από διάφορες περιοχές της Παλαιστίνης

και η αντρική και γυναικεία φορεσιά των Κιρκασίων. Ένα έκθεμα μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση.

Σε μια γαβάθα υπήρχε ένα μικρό αγγείο και κάτι άσπροι σβόλοι σαν βότσαλα. Τελικά μάθαμε πως επρόκειτο για αποξηραμένο γιαούρτι (!!!!!).

Βγήκαμε αλλά δεν είδαμε το Ωδείο γιατί ήταν κλειστό.

Εκεί τελείωσε η ξενάγηση στα κύρια αξιοθέατα του Αμμάν. Φυσικά δεν είναι τα μόνα αλλά δεν είχαμε άλλο χρόνο. Η συνέχεια της μέρας ήταν σε σπουδαία αξιοθέατα εκτός της πόλης. Για εκεί λοιπόν ξεκινήσαμε.

Πολλές πληροφορίες πήρα από την ιστοσελίδα

https://universes.art/en/art-destinations/jordan/amman/tours/

Το ταξίδι συνεχίζεται 

Ajlun και Αντιόχεια η επί Χρυσορρόη!

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλιά σας