το δισάκι μου στον ώμο...: Φωτεινή Στεφανίδη: "Σιωπηρή Ευωχία"!

Κυριακή 10 Δεκεμβρίου 2023

Φωτεινή Στεφανίδη: "Σιωπηρή Ευωχία"!

3 Δεκεμβρίου 2023

Σχεδόν ενάμιση μήνα «τρέχει» η ατομική έκθεση ζωγραφικής της Φωτεινής Στεφανίδη με τον τίτλο «Σιωπηρή Ευωχία» στη Zivasart Gallery και επιτέλους τα καταφέραμε να πάμε να τη δούμε.

Πόσο τυχεροί είμαστε που συμβαίνουν τέτοια σπουδαία καλλιτεχνικά γεγονότα και μπορούμε να γίνουμε κοινωνοί τους.

Μυημένη στην τέχνη της τοιχογραφίας, του φρέσκο,

κάνει όποια επιφάνεια και αν χρησιμοποιήσει να μοιάζει σαν τοιχογραφία και έτσι να παραπέμπει στις αρχέγονες μεσογειακές ζωγραφικές.

Και αυτό το βλέπει κανείς κυρίως στο τεράστιο έργο-πανόραμα των σχεδόν 11 μέτρων μήκους, που επιβάλλεται κύρια στο χώρο και έδωσε τον τίτλο στην έκθεση.

Δουλεμένο με αβγοτέμπερα σε βαμβακερό χαρτί, αποτέλεσμα εργασίας σχεδόν έντεκα χρόνων, και μήκους σχεδόν έντεκα μέτρων, το έργο το «χωρίς κόπο» όπως χαρακτηρίζεται από τη δημιουργό του, μιας και ολοκληρώθηκε χωρίς καμία πίεση όλα τα χρόνια,

σαν μυστική συνάντηση της ίδιας με αυτό, συνάντηση επιθυμίας και μόνον, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

«Το τραπέζι απείρως εκτατό, λευκό τραπεζομάντιλο, δεν έχει αρχή και τέλος, διατρέχει τόπους και καιρούς από Ανατολή σε Δύση, αν και το στίγμα του έκδηλα ελληνικό, γιατί ελληνικός ο παλλόμενος χρωστήρας που το ιστόρησε βήμα-βήμα ώς την ανοιχτή ολότητά του – απόσπασμα και ολοκλήρωμα μαζί», σημειώνει ο Χρήστος Μπουλώτης στην εισαγωγή της τρίγλωσσης συλλεκτικής έκδοσης που συνοδεύει τη Σιωπηρή Ευωχία στην παρουσίασή της.

Και για τα γυμνά που δίνουν ρυθμό στο άχρονο τραπέζι γράφει: «Και τα κορμιά αξόδευτα, στην καλή τους ώρα, αναδύονται δοξαστικά μέσα απ' τη γύμνια τους που είναι ρούχο ιδανικό, περικαλλές, εράσμιο. Τι μνήμες κουβαλάνε τούτα τα κορμιά; Πού σκαλώνουν τα βλέμματα, ερμητικά, ενδόστροφα το πιο πολύ;»

Ο καλλιτέχνης γκαλερίστας και επιμελητής της έκθεσης Νίκος Ζήβας σημειώνει:

Ιδού μία ζωγραφική αρχαία, ταξιδεμένη στο παρόν, δραπετεύουσα από τα ηλιόλουστα δωμάτια των σπιτιών του προϊστορικού Αιγαίου, βγαλμένη από τους τοίχους της Πομπηίας και των επαύλεων της Μεγάλης Ελλάδας, αναστημένη μέσα από τα νεκρικά Φαγιούμ της ελληνιστικής Αιγύπτου.

Η ΦΩΤΕΙΝΉ ΣΤΕΦΑΝΊΔΗ βουτάει το χρωστήρα της στο χώμα και στη θάλασσα της Μεσογείου, στην υγρασία και στους ανέμους του Νότου, αγγίζοντας τα λιοκαμένα βράχια των νησιών κι αφήνοντας τα χρώματά της να πλεχτούν στους μίσχους των αγριολούλουδων, στα κλαδιά των δέντρων, στις φυλλωσιές των θάμνων, μέσα σε κήπους μυστικούς, όπου πετούν και φωλιάζουνε ζωύφια και πουλιά.

Και τούτα όλα τα θαυμαστά εικάσματα της Φωτεινής έρχονται σαν δώρα να τα χαρούν όμορφα νέα γυμνά σώματα, που περιφέρονται σ’ ένα ατέλειωτο τραπέζωμα με φαγητό, κρασί και τραγούδι, όπου το γλέντι σιωπηρά κρυσταλλώνεται σε μια στιγμή ενός ζαλισμένου μεσημεριού, μέσα στην απέραντη αυλή της παιδικής μας ανάμνησης.

Νίκος Ζήβας

Εκτός από το έργο-πανόραμα «Σιωπηρή Ευωχία»,

είδαμε τους δώδεκα μήνες, δώδεκα πίνακες με μια αντρική φιγούρα στον καθένα και ένα στρωμένο τραπέζι με τα προϊόντα της κάθε εποχής. Το στοιχείο τους στρωμένου τραπεζιού υπάρχει στη «Σιωπηρή Ευωχία», στους μήνες,

στις τέσσερις μικρές ελαιογραφίες,

στα «Θερινά III-VII» καθώς

και στο τρίπτυχο με τίτλο «Στον κόκκινο κήπο».

Για τους «Μήνες» γράφει η Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

«Προσωποποιημένοι με ιδιαίτερο μορφοπλαστικό λεξιλόγιο και ένα θαυμάσιο συνδυασμό γραμμικών τύπων και χρωματικών τόνων, οι Μήνες της Φωτεινής Στεφανίδη αποτελούν έργο με ποιητικό χαρακτήρα.

Αυτό που προκαλεί τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι πως όλο το βάρος ρίχνεται στην πνευματικότητα των μορφών, σε μια ανάδοση καθαρά υπαινικτική.

Τα πρόσωπα, οικεία και απόμακρα μαζί, μετουσιώνουν το χρώμα και την έκφραση σε μια μυστική κοινωνία βαθύτατα ελεύθερη και απόλυτα εξομολογητική.

Η εσωτερικότητα του χρώματος στα φόντα, με τους γαιώδεις, κλιμακωτούς τόνους ενώνει τους Μήνες σε ένα αδιάσπαστο σύνολο, στο ιδανικό της ζωγράφου, που είναι γαλήνιο και ευγενικό.

Τα λίγα παραπληρωματικά θέματα -καρποί και άνθη που παίζουν με τον αέρα- πλαισιώνουν τα βαθικά πρόσωπα που μας κοιτάζουν κατάματα, σίγουρα στην αινιγματική Σιωπή τους, και μας αφήνουν να δούμε στα μάτια τους τον εαυτό μας, με τα οράματα και τις ελπίδες του, τη χαρά ή την κρυμμένη του οδύνη».

Δύο ακόμα ποιητικά κείμενα από τον Ζήβα για δύο από τα έργα της έκθεσης:

Για το έργο «Ελιά σε πιατάκι του καφέ» γράφει:

«Σε τούτο τον Πανάρχαιο τον Καρπό

Ολάκερη η Μεσόγειος στρέφεται και τρέφεται

Σε πιάτο άσπιλο και σε ματοβαμμένο χώμα

Αλείφει με το Έλαιο τις πληγές της

Παραδομένη στο έλεος των Μεγαλοδύναμων…»

και για μια λεπτομέρεια του έργου «Στον κόκκινο κήπο», που βλέπουμε στο κάδρο-τρύπα στον τοίχο

«Ο ΜΙΚΡΌΣ ΉΡΩΣ - ΈΡΩΣ

Αυτό το αγγελούδι της ηρωικής Χαράς που πληγώνει με τον τοξόβολό του τα Ανθρώπινα μα και τα Φυσικά, ξεπροβάλλει μέσα από τη μαύρη τρύπα του διαστήματος, τη σκοτεινή σκηνή του σύμπαντος ανοίγοντας τη σάρκα του τοίχου με το άλικο χρώμα, δίνοντας τον ερωτικό του παλμό στα πουλιά και στα φυλλώματα και σε κάποιον που άφησε γεμάτο το ποτήρι του ψάχνοντας σε τούτη την αισθησιακή αυλή κάτι που τον ξάφνιασε ή τον γοήτευσε...τι άραγε;»

για να καταλήξει στη γενική διαπίστωση πως

«Η ΦΩΤΕΙΝΉ ΣΤΕΦΑΝΊΔΗ ό,τι ζωγραφίζει στο χαρτί, στο ξύλο ή στον καμβά μετατρέπεται σε κρυσταλλικό ασβέστη, σε διάφανο σοβά, σε μια τοιχογραφία των παλαιών καιρών και των παλαιών χρωμάτων...»