Βίλνιους, η Ιερουσαλήμ του βορρά! α΄

Λευκές Νύχτες, Μέρος 7^ο

(συνέχεια από Χριστιανοί και Παγανιστές στο δρόμο για το Βίλνιους!)

26 Ιουνίου 2015

Η μέρα ξημέρωσε λαμπρή, καλοκαιρινή, με τη θερμοκρασία κοντά στους 20 βαθμούς. Τι ωραία! Τέλεια μέρα για περπάτημα και εξερεύνηση.

Πήραμε το πρωινό μας και ξεκινήσαμε να γνωρίσουμε την πρωτεύουσα της Λιθουανίας. Αφήσαμε το αυτοκίνητο κοντά στην παλιά πόλη,

απέναντι από το άγαλμα του συγγραφέα Petras Cvirka (1909-1947) (Paminklas Petrui Cvirkai), που βρίσκεται στο Πάρκο στους πρόποδες του ομώνυμου λόφου

και πήραμε την Vilniaus gatvè.

Σε λίγο είδαμε το αναγεννησιακό Παλάτι του Ραντζιβίλ (Radvilų rūmai), φτιαγμένο μεταξύ 1636 και1653. Σήμερα λειτουργεί σαν Μουσείο (Radvilų rūmų Muziejus) και είναι τμήμα του Εθνικού Μουσείου Τέχνης της Λιθουανίας. Δίπλα του είναι μια πλατεία

και εκεί ήταν αραγμένο το κινητό εστιατόριο Fantomas Gallery. Συνεχίζοντας με προορισμό την πλατεία του Δημαρχείου,

περάσαμε από το Κινηματοθέατρο Pasaka

και λίγο πιο πέρα το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Της Λιθουανίας. Έξω από το υπουργείο στέκει η προτομή του Jonas Žmaitis (1909-1954), που ήταν από τους ηγέτες των Λιθουανών παρτιζάνων, της ένοπλης αντίστασης κατά των Σοβιετικών. 

Μέσα από τα στενά, φτάσαμε στην πλατεία του Δημαρχείου (Rotušės aikštè). Πρόκειται για μια στενόμακρη, τριγωνική πλατεία,

που στη νοτιοδυτική της πλευρά δεσπόζει το Δημαρχείο της πόλης του Βίλνιους (Vilniaus rotušė). Πρωτοχτίστηκε το 1432 και πήρε τη σημερινή Νεοκλασσική του μορφή το 1799.

Στην άλλη άκρη της πλατείας φαίνεται το καμπαναριό του Ορθόδοξου ναού του Αγ. Νικολάου (Šv. Nikolajaus cerkvė), που φτιάχτηκε το 1340, ξύλινος και το 1839 πήρε τη σημερινή μπαρόκ μορφή του.

Πριν συνεχίσουμε κάτσαμε σε ένα παγκάκι να πάρουμε μιαν ανάσα

και να χαζέψουμε όλα όσα συνέβαιναν γύρω μας.

Πίσω και αριστερά του Δημαρχείου ξεκινά η Didžioji gatvè (Κεντρική οδός), την οποία είχαμε σκοπό να πάρουμε με προορισμό την Πύλη της Αυγής.

Στην αρχή αυτού του δρόμου είναι το εντυπωσιακό ξενοδοχείο Astorija, ένα πολύ ωραίο κτίριο του 1901.

Μέχρι να ξεκουραστούμε για να συνεχίσουμε, ας πούμε λίγα για την ιστορία αυτής της πόλης.

Η παράδοση λέει πως ο Λιθουανός μεγάλος δούκας Γκεντιμίνας ίδρυσε την πόλη το 1320, μετά από ένα όνειρο, που είδε, όταν είχε κατασκηνώσει εκεί και στο οποίο ένα σιδερένιος λύκος ούρλιαζε τόσο δυνατά, όσο εκατό. Αποφάσισε να κτίσει μια πόλη, πιο ισχυρή από κάθε άλλη της εποχής του.

Φαίνεται όμως πως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Τα στοιχεία δείχνουν πως στη θέση αυτή υπήρχε πόλη, τουλάχιστον 1000 χρόνων και μάλιστα πρέπει να ήταν πνευματικό και εμπορικό κέντρο.

Η πόλη του 14^ου αι, περιορίζονταν αρχικά στον λόφο Γκεντιμίνας, με τα τείχη, την τάφρο και τους πύργους και επεκτείνονταν και προς την κάτω πόλη, που είχε τα δικά της τείχη. Έτσι κατάφεραν να αντικρούσουν τις απανωτές επιθέσεις του Τευτονικού Τάγματος. Οι συνασπισμένες Λιθουανικές και Πολωνικές δυνάμεις κατάφεραν να νικήσουν τους Τεύτονες το 1410 και από εκεί αρχίζει η ανάπτυξη και η μπαρόκ ανοικοδόμηση της κάτω πόλης. Τον 16^ο αι το Βίλνιους ήταν μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ανατολικής Ευρώπης και τότε ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιό της.

Τον 19^ο αι η πόλη γίνεται το κέντρο της Πολωνικής-Λιθουανικής αφύπνισης και αντίστασης κατά των Ρώσων. Τότε αρχίζει και η εκβιομηχάνιση και καταφθάνουν πολλοί για να δουλέψουν. Έρχονται Ρώσοι, Πολωνοί, Λευκορώσοι. Τότε έρχονται και πολλοί Εβραίοι. Τόσοι πολλοί, που αποτελούσαν περίπου το μισό του πληθυσμού της πόλης. Το γεγονός αυτό έδωσε στην πόλη το προσωνύμιο «Ιερουσαλήμ του Βορρά».

Οι πρώτοι 3.000 Εβραίοι έφτασαν στο Βίλνιους 8 αιώνες πριν. Στην εποχή του μεσοπολέμου υπήρχαν δεκάδες συναγωγές, έβγαζαν 6 εφημερίδες, είχαν ερευνητικό ινστιτούτο, βιβλιοθήκες, λογοτεχνικές και θεατρικές σκηνές. Στη διάρκεια της τρίχρονης Γερμανικής κατοχής στο Β΄ Π.Π. εξοντώθηκαν σχεδόν όλοι οι 240.000 Εβραίοι της χώρας. Δυστυχώς, σε αυτό το γεγονός φαίνεται πως έπαιξε σημαντικό ρόλο, ένα πολύ μεγάλο μέρος των ντόπιων, που συνεργάστηκαν με τους κατακτητές, κάτι που έγινε και στις τρείς χώρες της Βαλτικής. Πρόκειται για ένα μελανό σημείο της ιστορίας αυτών των τριών λαών.

Είχε έρθει όμως η ώρα να σηκωθούμε και να συνεχίσουμε τη βόλτα μας.

Ξεκινώντας στην Didžioji gatvè, αριστερά είναι ο Ρωμαιοκαθολικός ναός του Αγίου Καζίμηρου (Šv. Kazimiero bažnyčia), των αρχών του 17^ου αι. Δεν μπήκαμε, αφήνοντάς το για την επιστροφή.

Λίγο παραπάνω υπάρχει μια μικρή πλατεία

και ο δρόμος αλλάζει όνομα και γίνεται Auštros Vartų gatvè, «Πυλών της Αυγής» δηλαδή.

Πρόκειται για τον πιο παλιό δρόμο της πόλης και για πολλούς και τον πιο γραφικό, γεμάτο από εκκλησίες όλων των δογμάτων κατά μήκος της αλλά και πολύ όμορφα κτίρια.

Δεξιά μας συναντάμε το Ναό της Αγ. Τριάδας (Šv. Trejybės bažnyčia) 16^ου αι., που ανήκει στους Ουνίτες και έχει μια όμορφη ροκοκό πρόσοψη.

Συνεχίσαμε βλέποντας γύρω μας όμορφα κτίρια και αυλές,

που φιλοξενούν εστιατόρια

Στο φόντο βλέπαμε άλλη μια εκκλησία. Το Βίλνιους έχει πολλές!

Αριστερά μας τώρα μια πύλη

οδηγεί σε μια αυλή με άλλη μια εκκλησία. Είναι ο Ρωσοορθόδοξος ναός του Αγίου Πνεύματος (Šv. Dvasios cerkvė ir vienuolynas), του 17^ου αι.

με το πολύ ωραίο εσωτερικό.

Ξανά στο δρόμο και σειρά είχε ο Ναός της Αγίας Τερέζας (Šv. Teresės bažnyčia), του 1650, ένα έξοχο δείγμα πρώιμου μπαρόκ εξωτερικά και όψιμου μπαρόκ εσωτερικά.

Λίγα μέτρα ακόμα και φτάσαμε στις Πύλες της Αυγής (Auštros Vartai), των αρχών του 15^ου αι., οι μόνες από τις εννέα πύλες της οχύρωσης που έχουν διατηρηθεί.

Στον όροφο, πάνω από την αψίδα αυτής που βλέπει στην Vartų gatvè, είναι το παρεκκλήσι της Παναγίας, με την εικόνα να αποτελεί μεγάλο προσκύνημα, κυρίως για τους Πολωνούς. 

Περάσαμε την πύλη και βγήκαμε σε ένα μεγάλο σταυροδρόμι-πλατεία να δούμε τις πύλες και από αυτή τη μεριά, πριν πάρουμε το δρόμο της επιστροφής προς το Δημαρχείο.

Στην επιστροφή μπήκαμε στη μπαρόκ εκκλησία του Αγίου Καζίμηρου.

Εντυπωσιακό το εσωτερικό,

με το όργανο

και τα μαρμάρινα εικονοστάσια, με τις ωραίες εικόνες

Πίσω από το Δημαρχείο ξεκινά η Vokiečių gatvè, που αν τη συνεχίσει κανείς φτάνει εκεί, που είχαμε αφήσει το αυτοκίνητο. Είναι ένας δρόμος με φαρδιά νησίδα-πάρκο.

Ένα εντυπωσιακό, μοντέρνο γλυπτό είναι στην αρχή της,

ενώ αριστερά σε ένα κτίριο στεγάζεται η σχολή διεθνών σχέσεων και πολιτικών επιστημών του Πανεπιστημίου της πόλης.

Εκεί κάναμε άλλη μια μικρή στάση για ξεκούραση και ανασυγκρότηση.

Περάσαμε πάλι πίσω από το Δημαρχείο και μπήκαμε στα στενά δρομάκια, ανατολικά του. Η περιοχή έχει κτίρια, λιγότερο περιποιημένα, μερικά σχεδόν ερείπια.

Χαρακτηριστική περίπτωση η μπαρόκ εκκλησία της Παρθένου Μαρίας του Ελέους, που μοιάζει να είναι κλειστή και εγκαταλελειμμένη.

Από κάποιο σημείο φαίνεται ο εντυπωσιακός, σε σχήμα στέμματος, τρούλος του Αγίου Καζίμηρου.

Συνεχίσαμε και φτάσαμε στη «Δημοκρατία του Užupis» (!!!). Μια «αυτόνομη δημοκρατία», μέσα στην καρδιά της πόλης. Μια «Δημοκρατία», που έχει σύνταγμα, σημαία, ύμνο και πρόεδρο.

Όλα ξεκίνησαν το 1998, όταν διάφοροι καλλιτέχνες, διαμαρτυρόμενοι για τα υπερβολικά ψηλά ενοίκια στο κέντρο της πόλης, άρχισαν να μετακομίζουν στην εξαθλιωμένη συνοικία Užupis,

που χωρίζεται από την υπόλοιπη πόλη από τον ποταμό Vilnia και άρχισαν να φτιάχνουν τα εργαστήριά τους. Έτσι η γειτονιά αυτή εξελίχθηκε σε ένα μποέμ, καλλιτεχνικό κέντρο, που τελικά πήρε ανεπίσημα, «επίσημο» χαρακτήρα σαν Δημοκρατία του Užupis.

Γκαλερί, ατελιέ και έργα καλλιτεχνών παντού.

Πίνακες στερεωμένοι στους τοίχους,

τοιχογραφίες,

γλυπτά.

Περίπου στο κέντρο της, σε μια μικρή τριγωνική πλατεία, μια στήλη με το άγγελο σαλπιγκτή στην κορυφή της.

Και φυσικά οι πανταχού παρόντες νεόνυμφοι, που ψάχνουν ντεκόρ για τις γαμήλιες φωτογραφίες τους.

Αυτή είναι η Δημοκρατία του Užupis και εμείς ήρθαμε να τη δούμε και να περπατήσουμε λίγο στα δρομάκια της, μήπως και νιώσουμε λίγο από τη μποέμ ατμόσφαιρά της.

Είχε έρθει όμως η ώρα να συνεχίσουμε τη βόλτα μας στην πόλη………

 (το ταξίδι συνεχίζεται Βίλνιους, η Ιερουσαλήμ του βορρά! β΄)

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας.