Εκεί που σμίγουν οι ποταμοί!

Στο δρόμο του Αώου! Μέρος 9ο

(συνέχεια από Στα χωριά του Σαραντάπορου! Β΄)

 

24 Οκτωβρίου 2023

 

Τελευταία μέρα στην περιοχή της Κόνιτσας και είχαμε προγραμματίσει να πάμε να δούμε χωριά και αξιοθέατα στην περιοχή των Σμίξεων των ποταμών. Εκεί που ο Σαραντάπορος σμίγει με τον Αώο και ξεκινούν το ταξίδι τους στη γειτονική Αλβανία, κάτι που θα δούμε στη συνέχεια.

Το πρωί που σηκωθήκαμε όλα ήταν σκεπασμένα από ένα πέπλο ομίχλης. Μέχρι να φάμε το πρωινό μας και να ετοιμαστούμε ο ουρανός καθάρισε και η μέρα έγινε υπέροχη και ηλιόλουστη.

Πολύ κοντά, μόλις 500μ, από τη σμίξη και τα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα είναι ένα μοναστήρι από τα χρόνια του Κωνσταντίνου Δ΄ Πωγωνάτου, τον 7^ο αι. Είναι η Μονή της Παναγίας και επειδή κάποτε η στέγη του καθολικού ήταν σκεπασμένη με φύλλα μολύβδου, την είπαν «Μολυβδοσκέπαστη» και έτσι είναι πια γνωστή. Αντρική μονή σήμερα κουβαλάει μια βαριά ιστορία, κυρίως λόγω της καίριας θέσης της, μιας και εκεί κοντά περνούσε παρακλάδι της Εγνατίας στα χρόνια των Ρωμαίων («Βασιλικόδρομος»).

Η μονή περιβάλλεται από αρκετά ψηλό μαντρότοιχο στον οποίο είναι ενσωματωμένο το καμπαναριό,

στη βάση του οποίου είναι η πύλη του μοναστηριού.

Μέσα στην ολάνθιστη αυλή είναι το καθολικό το οποίο κατασκευάστηκε σε τρεις φάσεις. Η παλαιότερη είναι του 11^ου-12^ου αι, όταν ξανακτίστηκε ο παλιός ναός.

Εκεί είναι και ο τρούλος, που αναλογικά με το μέγεθος του ναού λένε πως είναι ο ψηλότερος στην Ελλάδα.

Τον 13^ο-14^ο αι. ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος πρόσθεσε το μεσαίο σταυρεπίστεγο τμήμα,

ενώ το 1521 οι κάτοικοι της περιοχής έκαναν ανακαίνιση και πρόσθεσαν τον μεγάλο νάρθηκα, που βλέπουμε σήμερα στα αριστερά, όπως κοιτάμε τον ναό.

Και οι τοιχογραφίες έγιναν σε δύο φάσεις. Οι πρώτες έγιναν στα βυζαντινά χρόνια του 14^ου αι. και το 1521-22 έγιναν οι δεύτερες οι οποίες σε ένα βαθμό κάλυπταν τμήματα των παλαιοτέρων.

Μπήκαμε στο μοναστήρι και το ναό, θαυμάσαμε τον πλούσιο τοιχογραφικό διάκοσμο,

την εικόνα της Παναγιάς με τα πολλά τάματα

και βγήκαμε στην αυλή.

Εκεί, εκτός από τα πολλά λουλούδια θα δει κανείς τα κελιά ένα γύρω, το μεγάλο και ένα πολύ μικρό κωδωνοστάσιο, τα σήμαντρα,

αλλά και κάποιους τάφους.

Φεύγοντας να πω πως τα Χριστούγεννα του μακρινού 2009 είχαμε κάνει μια πολύ σύντομη επίσκεψη σε αυτό το μνημείο (ΓΙΑΝΝΕΝΑ, από πέτρα και νερό!!), αλλά μου είχε μείνει μόνο μια πολύ γενική εικόνα. Έτσι η τωρινή επίσκεψη έγινε λες και πήγαινα για πρώτη φορά.

Στην ίδια περιοχή είναι και ένα χωριό, τουλάχιστον από τα Βυζαντινά χρόνια με πλούσια ιστορία, λόγω της καίριας θέσης του. Το όνομά του Διπαλίτσα ή Δεπολίτσα. Αυτό μέχρι το 1929, όταν του το άλλαξαν και γι αυτό «υπέυθυνο» ήταν το μοναστήρι, που μόλις είχαμε επισκεφτεί. Το είπαν Μολυβδοσκέπαστο ή Μολυβδοσκέπαστη και έτσι το λένε και σήμερα. Το πόσο σημαντικό ήταν αυτό το χωριό φαίνεται από τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία που βρίσκονται μέχρι τις μέρες μας μέσα ή γύρω του. Φυσικά το σημαντικότερο είναι η Μονή της Μολυβδοσκέπαστης.

Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 540μ, έχει λιγότερους από 50 κάτοικους, είναι πολύ κοντά στα σύνορα και απέχει περίπου 5χμ ανηφορικού δρόμου από το μοναστήρι.

Σε λιγότερο από 10 λεπτά φτάσαμε στην πλατεία του χωριού.

Εκεί στέκει ένα μνημείο για τους πεσόντες στο Αλβανικό μέτωπο. Αποτελείται από δύο πυροβόλα, δεξιά και αριστερά από το κυρίως μνημείο.

Στην ίδια πλατεία είναι το γραφικό κτίριο του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού,

αρκετές κατατοπιστικές πινακίδες για τα διάφορα μνημεία και τις αποστάσεις τους με το αυτοκίνητο ή τα πόδια

και κάποιες ενημερωτικές πινακίδες για το χωριό και τα μνημεία του. Ακολουθώντας τις πινακίδες, μέσα από στενά φτάσαμε στο σημείο που είναι δύο από αυτά.

Ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Δημητρίου του 11^ου ή 13^ου αι και δίπλα του, σχεδόν κολλητά

οι Άγιοι Ταξιάρχες, σε καλή κατάσταση αυτός, αλλά κλειστός. Από το παράθυρο «έκλεψα» κάποιες εικόνες του εσωτερικού.

Συνεχίζοντας περάσαμε από τον ναό του Αγίου Γεωργίου, που έχει στη βάση του βρύσες με πόσιμο νερό, όπως μας πληροφορεί σχετική επιγραφή

και στη βόρεια άκρη του χωριού

φτάσαμε στο ναό των Αγίων Αποστόλων. Σύμφωνα με την κτιτορική επιγραφή χτίστηκε το 1537 και αγιογραφήθηκε το 1645. Υπήρξε έδρα της αρχιεπισκοπής Πωγωνιανής μέχρι το 1857, ενώ σήμερα είναι ο κεντρικός ενοριακός ναός του χωριού. Είναι ο μεγαλύτερος σε διαστάσεις ναός της περιοχής

και από τον καταπράσινο περιβάλλοντα χώρο βλέπει κανείς την Αλβανία και τον Αώο.

Στο χώρο αυτό υπάρχει ένα ακόμα μνημείο για τους πεσόντες το 1940-41.

Μια ακόμα τελευταία εικόνα του ναού και του γύρω υπέροχου χώρου και φεύγουμε.

Κατεβαίνοντας, λιγότερο από 2χμ από το Μολυβδοσκέπαστο, μια μικρή πινακίδα δείχνει δεξιά προς Πωγωνίσκο σε 2,5χμ. Και δεν πάμε;

Εντυπωσιακή διαδρομή μέσα σε καταπράσινο φαράγγι, στενός ο δρόμος με αρκετές στροφές και φτάνουμε. Που είναι το χωριό; Χωριό ακούμε και χωριό δεν βλέπουμε. Κάποιες στάνες, λίγα σπίτια σκόρπια εδώ και εκεί, όλα κλειστά, αρκετά ερείπια

και μόνο η εκκλησία στέκει γερή και κλειστή (φυσικά). Αυτός είναι ο Πωγωνίσκος (πρώην Μπουτσικό), θα λέγαμε ένα χωριό φάντασμα σε ένα όμορφο αλπικό τοπίο.

Ξανά πίσω και παίρνουμε το δρόμο για Αηδονοχώρι.

Σταματάμε όμως πρώτα στο μοναστήρι των Ταξιαρχών της Γκούρας. Όμορφο δασώδες τοπίο

με βρύσες ανάμεσα στα δέντρα

και κάμποσα γήπεδα μπάσκετ (;;;;;;). Το μοναστήρι έρημο και κλειστό, αλλά ωραία εικόνα.

Μοναστήρι του 16^ου αι, παλιότερα θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής με μεγάλο πλούτο και μετόχια μέχρι και στη Ρουμανία. Σήμερα είναι κλειστό και μόνο το καλοκαίρι ανοίγει φιλοξενώντας παιδικές κατασκηνώσει (γι αυτό και τα γήπεδα). 

Περίπου 2,5χμ μετά είναι το Μαρτυρικό Αηδονοχώρι (πρώην Οστανίτσα). Στα 560μ υψόμετρο και με περίπου 50 ψυχές, ακολούθησε τη μοίρα και άλλων ελληνικών χωριών στα χρόνια της κατοχής. Στις 9 Ιουλίου 1943 οι γερμανοί εκτέλεσαν πάνω από 20 άμαχους, μεταξύ των οποίων γέροντες και παιδιά και πυρπόλησαν τα περισσότερα σπίτια.

Ένα μνημείο έχει στηθεί για να μνημονεύει εκείνα τα θύματα, αλλά και άλλα, άλλων πολέμων.

Συνεχίσαμε και βγήκαμε στο δρόμο που πάει από Κόνιτσα Μολυβδοσκέπαστη. Κάναμε δεξιά

και σταματήσαμε στο Περιβαλλοντικό Πάρκο «Μπουραζάνι» με σκοπό να φάμε στο εστιατόριό του. Λόγω εργασιών ήταν κλειστό. Λίγα μέτρα πιο πέρα είναι ένα άλλο εστιατόριο, αυτό ανοικτό. Εκεί κάτσαμε και φάγαμε πολύ ωραία, στην όμορφη δροσιά του. Ήπιαμε και το καφεδάκι μας και νωρίς το απογευματάκι σηκωθήκαμε για να γυρίσουμε στο ξενοδοχείο. Είχαμε όμως ακόμα μια στάση.

Σε λιγότερο από 500μ φτάσαμε στον Αώο και συγκεκριμένα στη Γέφυρα Μπουραζάνι. Πρόκειται για νέα γέφυρα, του 2008, αλλά φτιαγμένη έτσι που να θυμίζει τις παλιές Ηπειρώτικες γέφυρες.

Δίπλα, σε πολύ μικρή απόσταση είναι και η παλιά μεταλλική στρατιωτική γέφυρα. Το σημείο αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο το 40.

Η στρατιωτική του σημασία φαίνεται και από κάποια παλιά πολυβολεία που στέκουν ακόμα δίπλα στις δύο γέφυρες.

Το τοπίο είναι πολύ εντυπωσιακό γιατί οι όχθες του ποταμού είναι βραχώδεις, κάνοντάς το επιβλητικό.

Φεύγοντας λίγα χιλιόμετρα μετά σταμάτησα για τις τελευταίες φωτογραφίες της ημέρας. Η Κόνιτσα «απλωμένη» στην πλαγιά του βουνού.

Δεν ξαναβγήκαμε εκείνη τη μέρα. Ξεκουραστήκαμε και ετοιμαστήκαμε για την επομένη που θα φεύγαμε για να μπούμε στην Αλβανία, ακολουθώντας το ποτάμι μέχρι της σμίξη του με την Αδριατική.

Εδώ λοιπόν τελείωσε το πρώτο μέρος του ταξιδιού μας. Ένα ταξίδι στην Ήπειρο, τη μαγική αυτή περιοχή του τόπου μας, τη γεμάτη ορεινά, πανέμορφα πέτρινα χωριά, υπέροχα δάση, νερά πολλά και φυσικά γεφύρια, μικρά ή μεγάλα, παλιά ή πιο παλιά, αλλά και νεότερα, άλλα με μία και άλλα με περισσότερες καμάρες, όμως όλα υπέροχα, μάρτυρες κόπου, και μεγάλης μαστοριάς, που δίκαια έκανε τους κάτοικους αυτών των χωριών διάσημους στα πέρατα του κόσμου.

Θα τα ξαναπούμε γη του Πύρρου, σύντομα!

Καλή μας συνέχεια!

Οι διαδρομές της ημέρας

 

(το ταξίδι συνεχίζεται )

 

θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλιά σας