Μόσχα, εικαστικές τέχνες της Ρωσίας!

 Στη Μόσχα σύντροφοι, στη Μόσχα!, μέρος 3ο

(συνέχεια από Μόσχα, η μαγεία στο φως της μέρας!)

 

27 Ιουλίου 2016

 

(Sergei V. Ivanov (Сергей Васильевич Иванов, 1864-1910): «Οικογένεια», 1907, Πινακοθήκη Τρετιάκοφ)

Η Τρίτη μέρα στη Μόσχα ήταν αφιερωμένη στις εικαστικές τέχνες των Ρώσων, αρχής γενομένης από τη μεγαλύτερη γκαλερί της χώρας, την γκαλερί Τρετιάκοφ.

Ξεκινήσαμε με τα πόδια, περνώντας μέσα από στενά με όμορφα κτίρια

και φτάσαμε στον τεράστιο Καθεδρικό Ναό του Σωτήρος Χριστού (Храм Христа Спасителя). Ο Ναός αυτός είναι καινούριος. Ξανακτίστηκε στη θέση που υπήρχε άλλος από το 1812, όταν ο Ναπολέοντας ηττήθηκε και ο ρώσικος λαός έφτιαξε αυτή την εκκλησία, με αφορμή το γεγονός. Το 1931 γκρεμίστηκε και φτιάχτηκε και πάλι, στην ίδια θέση, δίπλα στον Μόσκοβα, το 2000. Στο χώρο γύρω από τον ναό υπάρχουν διάφορα μνημεία

και παρεκκλήσια.

Από εκεί ξεκινά μια μεγάλη και όμορφη πεζογέφυρα, που οδηγεί στην απέναντι όχθη του ποταμού, η γέφυρα του Πατριάρχη (Патриарший мост), που φτιάχτηκε το 2004.

Αφήσαμε πίσω μας το ναό του Σωτήρος και πήραμε να περάσουμε το ποτάμι από τη γέφυρα.

Στο βάθος φαίνεται το μνημείο του Μεγάλου Πέτρου, φτιαγμένο πάνω σε μια νησίδα του ποταμού και ένα γύρω βλέπαμε

όμορφα κτίρια

και τρούλους εκκλησιών. Ταλαιπωρηθήκαμε να κατέβουμε τους δύο ορόφους μέχρι το δρόμο, μιας και το ασανσέρ, που υπάρχει εκεί δεν δούλευε (ευτυχώς κάποιοι μοσχοβίτες βοήθησαν πολύ πρόθημα) και περπατήσαμε προς την πινακοθήκη.

Περάσαμε από την Εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Τολμάτσι (Храм Святителя Николая в Толмачах), του 17^ου αι, με πολλές αλλαγές και σε αυτόν και φτάσαμε έξω από την πινακοθήκη, όπου βρεθήκαμε με τους υπόλοιπους της παρέας.

Η Πινακοθήκη Τρετιάκοφ (Государственная Третьяковская галерея) δημιουργήθηκε από τον βαθύπλουτο βιομήχανο και έμπορο υφασμάτων Πάβελ Τρετιάκοφ το 1856 και άνοιξε σαν ιδιωτικό μουσείο ρώσικης τέχνης το 1892, όταν τη δώρισε στην πόλη της Μόσχας. Ο αδελφός του Σεργκέϊ, μεγάλος συλλέκτης έργων τέχνης κι αυτός, δώρισε πολλά από τα έργα της συλλογής του στην πινακοθήκη. Φυσικά η συλλογή μεγάλωνε συνεχώς και συνεχίζει να μεγαλώνει. Σήμερα στεγάζει την καλύτερη και μεγαλύτερη συλλογή ρώσικης τέχνης στον κόσμο.

Το κτίριο είναι του τέλους του 19^ου  αι και ολοκληρώθηκε το 1904 από τον Βίκτορ Βάσνετσοφ, όταν δημιούργησε την εντυπωσιακή πρόσοψη.

Στο κτίριο αυτό στεγάζονται έργα από τον μεσαίωνα (εικόνες) μέχρι και τις αρχές του 20^ου αι. Τα έργα της μετεπαναστατικής περιόδου (σοσιαλιστικός ρεαλισμός, ρώσικη πρωτοπορία κλπ) έχουν μεταφερθεί σε άλλο κτίριο, που αποτελεί τη Νέα Πινακοθήκη Τρετιάκοφ.

Μπήκαμε στην πινακοθήκη που αποτελείται από δύο ορόφους και είδαμε…. και τι δεν είδαμε.

Από το μεσάιωνα είδαμε πολλά,

όπως την ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Δημητρίου της Θεσσαλονίκης (1108-1113)

και το ανάγλυφο των δύο ιππέων (1062) του 11^ου-12^ου αι από το Κίεβο της εποχής των Ρως,

την Αγία Τριάδα του Αντρέϊ Ρουμπλιόφ (1420)

και πολλές άλλες εικόνες.

Η μεγάλη πλειοψηφία των έργων που εκτίθενται είναι του 19^ου και των αρχών του 20^ου αι.

Ξεχώρισα:

Τα έργα του Vasily Vereshchagin (Васи́лий Васи́льевич Вереща́гин, 1842-1904), των αρχών της δεκαετίας του 1870, με θέματα από την Κεντρική Ασία*, 

όπως «Οι Πόρτες του Ταμερλάνου», 

«Ο Μεντρεσές Σιρ Ντορ της Σαμρκάνδης», 

«η παρουσίαση των τροπαίων», 

και κυρίως το εντυπωσιακό και αρκούντως ανατριχιαστικό «η αποθέωση του πολέμου».

Του Mikhail Vrubel (Михаил Александрович Врубель, 1856-1910), 

της σειράς με θέμα τον Δαίμωνα («καθιστός Δαίμων», 1890), 

την «πριγκίπισσα κύκνο», 1900, 

την «πριγκίπισσα του ονείρου», 1896 

ή το «τζάκι», 1908.

Του δημιουργού της πρόσοψης της πινακοθήκης Viktor Mikhaylovich Vasnetsov (Ви́ктор Миха́йлович Васнецо́в, 1848–1926), το «μετά τη μάχη του πρίγκιπα Ιγκόρ», 1880.

Τον «Παρθενώνα των Αθηνών», 1882, του Vasily Dmitrievich Polenov (Васи́лий Дми́триевич Поле́нов, 1844–1927).

Την «αγρότισσα», 1914, του Filipp Andreevich Malyavin (Фили́пп Андре́евич Маля́вин, 1869–1940).

Τα έργα του συμβολιστή Nikolai Konstantinovich Roerich (Никола́й Константи́нович Ре́рих, 1874-1947),

με πιο εντυπωσιακό για μένα το «η σκιά του δάσκαλου» (αρχές της δεκαετίας του 1930).

Τη «Σταυρωση»

και τους «Φιλόσοφους» (S.N.Bulgakov, P.A.Florensky) του Mikhail Vasilyevich Nesterov (Михаи́л Васи́льевич Не́стеров, 1862–1942).

Πίνακες με θέματα από την καθημερινή και θρησκευτική ζωή των Ρώσων, παλιότερων εποχών,

αλλά και πιο σύγχρονα,

που δείχνουν την επίδραση των πιο μοντέρνων κινημάτων του 20^ου αι.

Έχει πάρα πολλά πορτρέτα, όπως αυτά των Γκόγκολ και Τσέχοφ.

Η γλυπτική αντιπροσωπεύεται με πολλά έργα, μικρά ή μεγαλύτερα.

Σε αυτά ξεχώρισα τη σύνθεση «Κιργίζιοι ιππείς ξεκουράζονται» (1880), του Yevgeny Lanceray (Евге́ний Лансере́, 1848-1886),

καθώς και τις, μικρού μεγέθους, προτομές των Γκόγκολ και Τολστόϊ. 

Φυσικά δεν είναι δυνατό να παρουσιαστούν τα αμέτρητα έργα της πινακοθήκης. Ούτε κι εμείς τα είδαμε όλα και από όσα είδαμε σταθήκαμε σε αυτά που μας κίνησαν το ενδιαφέρον. 

Βγήκαμε με το μυαλό «καζάνι» από τη συσσώρευση τόσων εικόνων και πληροφοριών και χρειαζόμασταν επειγόντως «ανασυγκρότηση» γιατί είχαμε και συνέχεια.

Δίπλα στην πινακοθήκη έχει μια μικρή πλατεία με ένα πολύ εντυπωσιακό σιντριβάνι, την Κρήνη των Τεχνών ή σιντριβάνι "Έμπνευση" (Фонтан искусств), του 2006, που φτιάχτηκε για τα 150 χρόνια της Πινακοθήκης Τρετιάκοφ.

Σε διπλανή πλατεία κάτσαμε να φάμε, μιας και είχε μεσημεριάσει. Κάτσαμε αρκετή ώρα, φάγαμε, ξεκουραστήκαμε και «ξελαμπικάραμε».

Φεύγοντας ανησυχήσαμε κάπως από τον ουρανό, που είχε μαυρίσει απότομα και αρκετά. Και πριν κάνουμε 50 βήματα άνοιξαν οι ουρανοί. Μιλάμε για πολύ νερό. Ένα δέντρο, στο οποίο αρχικά καταφύγαμε δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Χωθήκαμε σε ένα καφέ για να προστατευτούμε. Είμασταν όμως μούσκεμα μέχρι το κόκκαλο. Περιττό να πω πως μέχρι και τα εσώρουχα μας ήταν μούσκεμα. Στην τουαλέτα βγάλαμε ότι φοράγαμε από τη μέση και πάνω και φορέσαμε κάτι φουτεράκια που είχαμε στο σακίδιο, που το είχαμε προστατεύσει με το ειδικό αδιάβροχό του. Ήπιαμε και τον καφέ μας επί τη ευκαιρία και όταν ο χαλασμός έδωσε τη θέση του σε λαμπρό ήλιο βγήκαμε να συνεχίσουμε.

Προορισμός μας ένα πάρκο. Το Muzeon, το πάρκο της Ρώσικης γλυπτικής.

Πηγαίνοντας είδαμε την εντυπωσιακή Εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου της Νεοκαισάρειας (Храм Святителя Григория Неокесарийского в Дебрицах), του 17^ου αι, που φτιάχτηκε στη θέση προϋπάρχουσας ξύλινης του 15^ου, που κάηκε. 

Συνεχίσαμε και στο ύψος που είναι το μνημείο του Μεγάλου Πέτρου, μπήκαμε στο πάρκο. 

Το πάρκο αυτό είναι στην ουσία η βόρεια προέκταση του πάρκου Γκόργκι, του διασημότερου πάρκου της πόλης. Εδώ μεταφέρθηκαν όσα γλυπτά της σοβιετικής περιόδου αποκαθηλώθηκαν μετά την αλλαγή του καθεστώτος. Στη συνέχεια όμως τοποθετήθηκαν και άλλα πολλά γλυπτά, κυρίως μετασοβιετικά και δημιουργήθηκε έτσι ένα μεγάλο υπαίθριο μουσείο γλυπτικής. Στο πάρκο είναι και το κτίριο που στεγάζει τη Νέα Πινακοθήκη Τρετιάκοφ. Για το Muzeon έχω κάνει ξεχωριστή δημοσίευση εδώ.

Περάσαμε αρκετή ώρα, παρέα με παλιά και σύγχρονα γλυπτά, χαζεύοντας τα πιτσιρίκια στο σιντριβάνι (δες εδώ) και όταν πια άρχισε να σουρουπώνει το κόψαμε ποδαράτο, μιας και κανένα ταξί δεν σταματούσε, ακολουθώντας το δρόμο δίπλα στον Μόσχοβα για να γυρίσουμε στο διαμέρισμά μας. Οι εικόνες στη διαδρομή μας υπέροχες.  

Αυτές του Κρεμλίνου στο βάθος, ήταν από τις τελευταίες μια πολύ γεμάτης, με Ρώσικη τέχνη ημέρας. 

*τέσσερα χρόνια μετά είδα κάποια από αυτά τα έργα στο βιβλίο του Γ.Ν.Σχορετσανίτη: "Περιδιαβαίνοντας στις μυθικές πολιτείες του Ουζμπεκιστάν", εκδόσεις Οδός Πανός.

 (το ταξίδι συνεχίζεται Μόσχα, κατάδυση στη Ρώσικη ιστορία!)

 

θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλιά σας