Οι υπόγειες γκαλερί της Μόσχας!

30 Ιουλίου 2016

 (από τον Novoslobodskaya)

Η Μόσχα είναι μια αχανής πόλη με πληθυσμό, που φτάνει και ίσως ξεπερνάει τα 14 εκατομμύρια. Από πολύ νωρίς φάνηκε η ανάγκη για έναν υπόγειο σιδηρόδρομο, ένα Μετρό, για να εξυπηρετήσει τον τεράστιο αυτό αριθμό ανθρώπων.

Αν και η ιδέα ήταν παλιότερη, ήταν το 1931, που ξεκίνησε η κατασκευή του και ακόμα και σήμερα επεκτείνεται και νέοι σταθμοί προστίθενται. Σήμερα έχει 12 γραμμές, περίπου 200 σταθμούς και οι περισσότεροι απ’ όσους χρησιμοποίησα, απέχουν πολύ μεταξύ τους. Κάποιοι είναι κόμβοι. Δηλαδή σε αυτούς «διασταυρώνονται» διάφορες γραμμές. Το διασταυρώνονται είναι μια κουβέντα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο ή τρεις σταθμούς, άλλοτε έχοντας το ίδιο όνομα, άλλοτε με άλλο, που επικοινωνούν μεταξύ τους. Για να πας από τον ένα στον άλλο έχει πολύ περπάτημα και σε κάποιες περιπτώσεις ανεβαίνεις και κατεβαίνεις τεράστιες κυλιόμενες σκάλες ή μικρότερες απλές.

(από τον Komsomolskaya)

Οι κυλιόμενες σκάλες, που οδηγούν σε κάποιους απ’ αυτούς είναι ατέλειωτες. Η συχνότητα των συρμών είναι τέτοια, που στις ώρες αιχμής, το ένα τρένο έρχεται μετά το άλλο σε λιγότερο από 2 λεπτά.

Τα τρένα είναι ταχύτατα, ευρύχωρα, με δωρεάν WiFi και εξυπηρετούν τεράστιο αριθμό επιβατών. Το εισιτήριο έχει 60 ρούβλια (η ισοτιμία τις μέρες που ήμασταν εκεί ήταν 1 ΕΥΡΩ=71-72 ρούβλια) και ισχύει μέχρι να βγεις από το μετρό. Δυστυχώς το όλο σύστημα δεν είναι προσβάσιμο σε ανθρώπους με αναπηρία, μιας και η πρόσβαση στους σταθμούς γίνεται με σκάλες. Ίσως σε κάποιους από τους καινούριους σταθμούς, στην περιφέρεια της πόλης, έχουν ανσασέρ, στο κέντρο όμως όχι.

Πέρα από τα μεγέθη και τις στατιστικές, το μετρό της Μόσχας είναι παγκόσμια γνωστό για την διακόσμηση κάποιων από τους σταθμούς του, αν και σχεδόν όλοι πρέπει να έχουν κάποια, έστω στοιχειώδη, διακόσμηση.

(από τον Komsomolskaya)

Κάθε σταθμός έχει μια ξεχωριστή διακόσμηση και αυτή βρίσκεται κυρίως στο επίπεδο επιβίβασης, αν και σε κάποιους πρέπει να είναι διακοσμημένα τα πιο πάνω επίπεδα.

(από τον Kievskaya)

Ένα κοινό χαρακτηριστικό, που είχαν σχεδόν όλοι οι σταθμοί που είδα ήταν οι πολυέλαιοι, απλοί ή περίτεχνοι. 

Λίγο πριν τελειώσει το ταξίδι μας ξέκλεψα ένα δίωρο για μια περιήγηση στους πιο ωραίους σταθμούς του Μετρό της Μόσχας. Οι σταθμοί που επισκέφτηκα αποτελούν από μια γκαλερί, ένα παλάτι, πες καλύτερα, ο καθένας. Μιας όμως και δεν είχα πολύ χρόνο έπρεπε να κάνω ένα καλό πρόγραμμα. Ένα καλό ψάξιμο στο διαδίκτυο για τους πιο «όμορφους» σταθμούς, μια εφαρμογή, που σου έδινε τη δυνατότητα να συνδυάσεις τους σταθμούς και το πρόγραμμα έτοιμο.

Αρχή και τέλος της υπόγειας περιήγησης ο σταθμός στην πλατεία Arbatskaya (κοντά στο διαμέρισμα που μέναμε),

ο σταθμός με το σχήμα του Σοβιετικού Κόκκινου αστεριού.

Κατέβηκα τη σκάλα, πήρα το εισιτήριο, κατέβηκα και πέρασα τις μπάρες, ακυρώνοντας το. Από εκεί και πέρα ξαναβγήκα στην επιφάνεια δύο ώρες και κάτι λεπτά μετά. 

Πήρα τη γραμμή 3 και δύο σταθμούς μετά 

κατέβηκα στον Kievskaya, το σταθμό, που κατασκευάστηκε το 1954.

Λίγο πριν φτάσουμε είναι ένα σημείο, που το μετρό βγαίνει στην επιφάνεια και περνάει πάνω από τον ποταμό Μόσκοβα.

Η κόρη μου με είχε ενημερώσει πως ο εν λόγω σταθμός είναι πολύ όμορφος.

Εκεί που κατέβηκα ήταν όμορφα, αλλά όχι αυτό που περίμενα. Για να πάω όμως στον επόμενο σταθμό έπρεπε να αλλάξω γραμμή, που σήμαινε πως έπρεπε να αλλάξω αποβάθρα, ή καλύτερα πες, «σταθμό».

Ανέβηκα, περπάτησα και κατέβηκα, ακολουθώντας τις πινακίδες για τη γραμμή 5. Εδώ να κάνω μια παρένθεση. Τα πάντα είναι γραμμένα στο Κυριλλικό αλφάβητο και καλό είναι κανείς, να είναι κάπως εξοικειωμένος μ’ αυτό.

Τέλος της παρένθεσης και αρχή της οπτικής και αισθητικής απόλαυσης,

γιατί η αποβάθρα στην οποία κατευθυνόμουν ήταν αυτή, που μου είχε πει η Μαριάννα.

Από ψηλά παίρνεις μια ιδέα και κατεβαίνοντας απολαμβάνεις τις υπέροχες ψηφιδωτές παραστάσεις με τις επίχρυσες κορνίζες,

με θέματα που αφορούσαν τη Ρωσοουκρανική φιλία (πόσο εξωπραγματική ακούγεται στις μέρες μας μετά τα σχετικά πρόσφατα γεγονότα μεταξύ των δύο χωρών!),

αλλά και σκηνές από τη ζωή

στη Σοβιετική Ένωση. 

(Από το διαδίκτυο)

Η γραμμή 5 είναι κυκλική, όπως φαίνεται στο χάρτη του μετρό, με τις άλλες γραμμές να την τέμνουν σε διάφορα σημεία.

Για να πάρει κανείς το τρένο προς τη σωστή κατεύθυνση, έχουν ένα σύστημα πολύ πρακτικό, αλλά πάντα μόνο στο κυριλλικό. Όταν στέκεσαι στην αποβάθρα, στον τοίχο απέναντι υπάρχει το δρομολόγιο της συγκεκριμένης γραμμής. Σε όποιο σταθμό διασταυρώνεται με άλλη γραμμή, έχει και τους σταθμούς της δεύτερης γραμμής. 

Για να καταλάβει κανείς καλύτερα, βάζω μια φωτογραφία από τον σταθμό Teatralnaya, όπου φαίνεται αυτό το σύστημα.

Πήρα το τρένο με σκοπό να κατέβω 3 στάσεις μετά. Από την ανοικτή πόρτα του βαγονιού τράβηξα 2-3 φωτογραφίες από τους ενδιάμεσους σταθμούς, 

τον Krasnopresnenskaya

και τον Belorusskaya.

Ο σταθμός προορισμού μου ήταν ο Novoslobodskaya,

ο σταθμός των βιτρό, που άνοιξε το 1952. Έγινε σε σχέδια του Alexey Dushkin' και τον βοηθό του Alexander Strelkov, Ο Pavel Korin σχεδίασε τα βιτρό, που κατασκευάστηκαν από τους Λετονούς E. Veylandan, E. Krests, και M. Ryskin.

Ο σταθμός αυτός

 

έχει σε πολλά σημεία το σοβιετικό αστέρι και το σφυροδρέπανο,

πάρα πολύ όμορφα φωτιστικά-πολυελαίους

και πάνω απ’ όλα υπέροχες παραστάσεις σε βιτρό. Στην άκρη της πλατφόρμας έχει μια μεγάλη παράσταση σε μωσαϊκό (είναι η εικόνα στην αρχή αυτής της ανάρτησης), κάτι που έβλεπες σε αρκετούς σταθμούς. 

Ξανά στο τρένο της κυκλικής (γραμμή 5) για να κατέβω δύο σταθμούς μετά,

στον Komsomolskaya, ίσως τον πιο όμορφο από τους όμορφους Μοσχοβίτικους σταθμούς,

ένα υπόγειο παλάτι!

Κατασκευάστηκε το 1952 από τον αρχιτέκτονα Alexey Shchusev και έχει ψηφιδωτά του Pavel Korin. (Κομσομόλ, η νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης).

Πάνω από τις καμάρες, γύψινα διακοσμητικά, κάποια με ψηφιδωτές παραστάσεις μέσα τους, καταπληκτικοί πολυέλαιοι

και κυρίως στην οροφή ψηφιδωτά,

που αφηγούνται σκηνές της ρώσικης ιστορίας,

μέσα σε περίτεχνες γύψινες «κορνίζες». Στις δύο άκρες του είχε δύο μεγάλες ψηφιδωτές παραστάσεις. Στη μια ήταν η παράσταση, που φαίνεται στην 4^η φωτογραφία αυτής της παρουσίασης

και στην άλλη μια ψηφιδωτή αψίδα με το σύμβολο της Σοβιετικής Ένωσης και από κάτω την προτομή του Λένιν. Πόσο όμορφα ήταν σε αυτόν τον σταθμό! Θα έβλεπα κι άλλους ωραίους σταθμούς, αλλά σαν κι αυτόν κανένα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, πως τον αποκαλούν «Υπόγειο Παλάτι»!

Για τον επόμενο προορισμό μου έπρεπε να αλλάξω γραμμή και άρα αποβάθρα. Ξανά σκάλες, κυλιόμενες και συμβατικές

και στην κορυφή της κυλιόμενης περίτεχνα διακοσμημένες κολώνες,

ενώ η αποβάθρα είχα πολύ πιο απλή διακόσμηση.

 

Αυτή τη φορά πήρα τη γραμμή 1 για να κατέβω

στο σταθμό Kropotkinskaya. Βγήκα από το τρένο, αλλά οι εικόνες σκέτη απογοήτευση. Καμιά διακόσμηση. Που είναι αυτά για τα οποία διάβασα; Ίσως στο πιο πάνω επίπεδο. Δεν είχα όμως τη χρονική πολυτέλεια για τέτοιο ψάξιμο και έτσι πήρα και πάλι το τρένο, προς την αντίθετη κατεύθυνση και κατέβηκα στον Ohotnyi Rjad. Αυτός ο σταθμός επικοινωνεί υπόγεια με τον Teatralnaya και τον Ploshchad Revolyutsi.

Έφτασα στον Teatralnaya (και αυτός τίποτα στις αποβάθρες. Ίσως πιο πάνω) για να πάρω τη γραμμή 2 για τον επόμενο προορισμό μου, 

που ήταν ο σταθμός Mayakovskaya.

Ο σταθμός αυτός είναι από τους παλιούς του δικτύου. Κατασκευάστηκε το 1938, από τον αρχιτέκτονα Alexey Dushkin.

Αν και χωρίς την πολυτέλεια του Komsomolskaya, αποπνέει μιαν αρχοντιά με τη σχετική του λιτότητα. Εκτός από τις κολώνες με μάρμαρο και ατσάλι,

έχει στην οροφή, οβάλ φατνώματα,

όπου υπάρχουν μικρά, σχετικά, ψηφιδωτά, έργα του Alexander Deyneka,

με παραστάσεις από τον Σοβιετικό Ουρανό.

Ο τίτλος του συνόλου των ψηφιδωτών είναι "24 ώρες Σοβιετικός Ουρανός". Στην παγκόσμια έκθεση της Νέας Υόρκης εκείνης της χρονιάς, ο σταθμός αυτός πήρε το πρώτο βραβείο.

Φωτογράφισα και τις 34 παραστάσεις, εντυπωσιασμένος απ’ αυτές και πήρα πάλι το ίδιο τρένο, προς την αντίθετη κατεύθυνση. 

Προορισμός μου ο σταθμός Novokuznetskaya.

Ο σταθμός αυτός συνδέεται με μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, ενός μεγάλου καλλιτέχνη.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο σταθμός έγινε το 1943, στην καρδιά του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου (ή Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, όπως τον αποκαλούσαν οι Σοβιετικοί και οι Ρώσοι), σε σχέδια των I. Taranov και N. Bykova. Το κύριο θέμα της διακόσμησης του, είναι οι μάχες του Σοβιετικού λαού, ενάντια στους εχθρούς του.

Φτιαγμένος από λευκό και ροζ μάρμαρο, κυρίως από τη Σιβηρία,

έχει στο πάνω μέρος, ανάμεσα στις καμάρες, μεμονωμένα ανάγλυφα, που μνημονεύουν τις διάφορες μάχες, αλλά και τις μεγάλες νίκες των ρώσων του παρελθόντος, όπως ο Νέφσκι.

Ακριβώς πάνω από τις καμάρες έχει μια ζώνη, σε όλο το μήκος του σταθμού με ανάγλυφα από τις μάχες του Κόκκινου στρατού.

Στην άκρη του σταθμού υπάρχει ένα μεγάλο μωσαϊκό, αφιερωμένο στον ηρωικό Σοβιετικό λαό.

Αυτό που κάνει όμως ιδιαίτερη εντύπωση είναι τα μωσαϊκά στην οροφή. Τα μωσαϊκά αυτά είναι έργο του Vladimir Alexandrovich Frolov (1874, St. Petersburg - 1942, Leningrad), πάνω σε σχέδια του ήδη γνωστού μας Alexander Deyneka (σταθμός Mayakovskaya). Τα σχέδια αυτά προορίζονταν για τον σταθμό Paveletskaya. Η κατασκευή τους ανατέθηκε στον Frolov, που ζούσε στο Leningrad. Ο Frolov ήταν πολύ γνωστός, γιατί είχε φτιάξει όλα τα μωσαϊκά του εντυπωσιακού Ναού του Ρέοντος αίματος (κατασκευή του Ναού 1883-1907) στην Αγία Πετρούπολη. Ο χρόνος όμως, που του ανέθεσαν τα μωσαϊκά του σταθμού συνέπεσε με τη μεγάλη πολιορκία και τον λιμό στην πόλη του Λένινγκραντ. Δριμύς ο χειμώνας και πείνα. Για κάθε κάτοικο της πόλης αντιστοιχούσαν 125γρ μαύρου ψωμιού την ημέρα για να επιβιώσει(!!). Ο Frolov δεν ζήτησε περισσότερο φαΐ ή καλύτερες συνθήκες δουλειάς, αλλά λίγη παραπάνω κηροζίνη για να βλέπει να δουλεύει. Όταν τελείωσε, τα μωσαϊκά φορτωθήκανε σε πλοίο του πολεμικού ναυτικού και φύγανε για τη Μόσχα. Λίγες μέρες μετά ο Frolov πέθανε. Όταν με τα πολλά τα μωσαΙκά έφτασαν στη Μόσχα, ο σταθμός για τον οποίο προορίζονταν είχε τελειώσει, γιατί κανείς δεν πίστευε πως ο καλλιτέχνης αυτός θα κατάφερνε να φέρει σε πέρας το έργο του, κάτω από τέτοιες συνθήκες. Αποφάσισαν τότε να τα χρησιμοποιήσουν στον Novokuznetskaya, που τότε φτιάχνονταν.

Μια τιμητική πλάκα σε κάποιο σημείο του σταθμού μνημονεύει το έργο του μεγάλου αυτού καλλιτέχνη.

Τα μωσαϊκά είναι πραγματικά εντυπωσιακά. Μεγάλη εντύπωση προκαλεί η ένταση των χρωμάτων στις συνθέσεις, που πλημμυρίζουν από «ΕΙΡΗΝΗ», ενώ φτιάχτηκαν μέσα στη μαυρίλα του θανάτου.

Οι παραστάσεις με τους εργάτες σε ώρα εργασίας

ή οι κοπέλες, που μαζεύουν τα ώριμα μήλα είναι κυριολεκτικά η χαρά της ζωής. Πραγματικά σπουδαίος καλλιτέχνης. 

Πριν προχωρήσω να κάνω άλλη μια μικρή παρένθεση. Όταν έκανα αυτή τη βόλτα στους σταθμούς του Μετρό της Μόσχας, δεν ήξερα όλες αυτές τις λεπτομέρειες για την κατασκευή τους. Εγώ απλά θαύμαζα αυτά τα υπέροχα ανθρώπινα δημιουργήματα και φωτογράφιζα. Αργότερα, που έκατσα να ψάξω και να ενημερωθώ, οι πληροφορίες, που έμαθα με έκαναν να θαυμάσω διπλά αυτά, που λίγες μέρες πριν απλά είχα δει.

Από τον Novokuznetskaya, πήρα πάλι την ίδια γραμμή (Νο 2) αλλά αντίθετα και κατέβηκα στον Teatralnaya και με τα πόδια πέρασα

στον εξίσου εντυπωσιακό Ploshchad Revolyutsi (Πλατεία της Επανάστασης).

Ο σταθμός αυτός είναι κυριολεκτικά στην καρδιά του Ιστορικού κέντρου, ο πιο κοντινός στην Κόκκινη Πλατεία. Κατασκευάστηκε το 1938 από τον Alexey Dushkin, ο οποίος χρησιμοποίησε στην κατασκευή του κόκκινο, κίτρινο και μαύρο μάρμαρο, κυρίως στις αψίδες. Σε αυτές τις αψίδες ο γλύπτης Matvey Manizer κατασκεύασε 76 μπρούτζινα αγάλματα σε φυσικό μέγεθος. Τα αγάλματα αυτά παριστούν ανθρώπους της καθημερινότητας.

Στρατιώτες, ναύτες,

εργάτες,

αγρότες,

διανοούμενους,

αθλητές,

μια μάνα με το μωρό της, αλλά και ένα πατέρα με ένα μωρό κλπ.

Το πιο δημοφιλές είναι αυτό του συνοριοφύλακα με τον σκύλο. Όποιος χαϊδέψει τη μύτη του σκύλου θα έχει καλή τύχη. Έτσι βλέπει κανείς το μισό πρόσωπο του σκύλου να είναι κίτρινο και να γυαλίζει. Μια κυρία, που με είδε να φωτογραφίζω, με πλησίασε και μου είπε στα αγγλικά να πάω να χαϊδέψω τον σκύλο, πράγμα, που φυσικά έκανα.

Πήρα τη γραμμή 3 και δύο στάσεις μετά κατέβηκα στον Arbatskaya, το σταθμό απ’ όπου ξεκίνησα τη βόλτα μου στους υπόγειους θησαυρούς της Ρώσικης πρωτεύουσας.

Βγαίνοντας με εντυπωσίασαν η μαρμάρινη πλάκα, για τη θεμελίωση του σταθμού, που τελείωσε το 1953,

οι γύψινες διακοσμήσεις στους τοίχους

και οι όμορφοι πολυέλαιοι.

Εκεί τελείωσε η πολύ ενδιαφέρουσα κατάδυση μου στα έγκατα της Μόσχας (κυριολεκτικά) και στους θησαυρούς, που βρίσκονται εκεί κάτω.

Η δίωρη βόλτα μου σε 7 σταθμούς του Μοσχοβίτικου Μετρό, σε καμία περίπτωση δεν ήταν αρκετή για μια γνωριμία με αυτό που εγώ ονομάζω «Οι υπόγειες γκαλερί της Μόσχας» ή κατ’ άλλους «Τα υπόγεια παλάτια» της. Απλά πήρα μια  ιδέα για το τι μπορεί να δημιουργήσει ένας λαός, που το θέλει. Χρειάζονται πολύ περισσότερες ώρες, ίσως και πάνω από μία ημέρα γι αυτή τη γνωριμία. Μου αρέσει πολύ η σύγχρονη τέχνη και πολύ θα ήθελα να επισκεπτόμουν και κάποιους από τους σύγχρονους, που όπως είδα σε φωτογραφίες, έχουν πολύ ενδιαφέρουσες, μοντέρνες διακοσμήσεις.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο των σταθμών είναι πως εκεί, όσο πουθενά αλλού, είναι παρούσα η Σοβιετική εποχή, μια περίοδος πάνω από 70 χρόνια, που σημάδεψε, όχι μόνο τη Ρώσικη ιστορία, αλλά κυρίως την παγκόσμια και που μετά το τέλος της, ο κόσμος είναι τελείως διαφορετικός.

Ανεξάρτητα από την ιδεολογική τοποθέτηση του κάθε ενός, η γνωριμία με τους σταθμούς και η απότιση φόρου τιμής σε ένα λαό για τα κατορθώματά του και στους καλλιτέχνες, που τα αποτύπωσαν, είναι απλά «υποχρεωτική» και χωρίς αυτήν το ταξίδι στη Μόσχα θα είναι «μισερό».

Οι φωτογραφίες σε αυτή την ανάρτηση είναι μερικές από αυτές που τράβηξα στη βόλτα στο Μετρό της Μόσχας. Για περισσότερες: https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/6314909325134855441  

Κάποιες πληροφορίες για το μετρό βρήκα εδώ: 
https://en.wikipedia.org/wiki/Moscow_Metro 

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας