Μάνη. Της πέτρας και του γδικιωμού!-3ο μέρος

(συνέχεια από Μάνη. Της πέτρας και του γδικιωμού!-2ο μέρος)

27-28 Μαΐου 2013

Ότι δεν προλάβαμε!

Τελευταία μέρα στη Μάνη και είπαμε να δούμε μέρη στην Αποσκιερή Μάνη που τα προσπεράσαμε τις προηγούμενες μέρες. Φάγαμε ένα καλό πρωινό και πήραμε το δρόμο για τα νότια. Μετά τη διασταύρωση για Πύργο Διρού, στην Τριανταφυλλιά, στρίψαμε δεξιά. Προσπεράσαμε το όμορφο χωριό με κατεύθυνση νοτιοδυτική, ακολουθώντας τα στενά δρομάκια μέσα στους ελαιώνες.

 

Στο Νικάνδρι με τα λίγα πυργάκια του είδαμε μια όμορφη, παλιά, βασιλική. Δυστυχώς κλειστή αν και μέσα από τα τζάμια της πόρτας μπόρεσα να δω και να «φωτογραφίσω» κάποιες τοιχογραφίες. Συνεχίζοντας μέσα στους ελαιώνες φτάσαμε στη Χαρούδα, το χωριό με τις «μεγαλιθικές» κατασκευές.

Ακόμα και στις μάντρες βλέπεις μεγάλα αγκωνάρια. Στο νεκροταφείο βρήκαμε μια από τις ομορφότερες εκκλησίες της Μάνης.

Το Ναό των Ταξιαρχών του 11^ου αι. Σταυροειδής με τρούλο, πολυώροφο οξυκόρυφο καμπαναριό,

περίτεχνα σκαλισμένα μάρμαρα στην πόρτα και τα παράθυρα και το κατώτερο τμήμα των τοίχων φτιαγμένο από μεγάλους ογκόλιθους, που δείχνει και την ηλικία αυτής της παράδοσης. Γύρω της έχει κάποια κτίσματα, στα οποία κάποιοι οικοδόμοι δούλευαν. Δυστυχώς και εδώ η εκκλησία ήταν κλειστή. Πραγματικά κρίμα, γιατί όπως διάβασα έχει μια εικόνα της Παναγίας με ξέπλεκα μαλλιά. Μια Παναγία-μοιρολογίστρα!!! Πολύ θα ήθελα να τη δω.

Μπήκαμε και πάλι στο αυτοκίνητο και γυρίσαμε στον κεντρικό δρόμο αλλά σύντομα κάναμε αριστερά, ανηφορίσαμε και πήραμε ένα δρόμο παράλληλο του κεντρικού, αλλά πιο ψηλά με θέα προς τη θάλασσα και το Τηγάνι. Η περιοχή είναι γνωστή στους ντόπιους σαν Ξούμερο. Περάσαμε χωρίς να σταματήσουμε από το μικρό Φραγκούλια

και φτάσαμε στο Δρύαλο. Εκεί είδαμε ένα από τα πιο περίεργα εκκλησάκια. Αν και στη Μάνη τίποτα πια δεν είναι απίθανο, αυτό δεν το περίμενα.

Είναι δικκλήσι αφιερωμένο στους Αγίους Γεώργιο και Αικατερίνης και είναι του 13^ου αι. Έχω δει πολλά δίδυμα εκκλησάκια σε πολλά μέρη της Ελλάδας, στεριανά και νησιωτικά. Συνήθως είναι δύο εκκλησάκια χτισμένα παράλληλα, με τον κοινό τοίχο να έχει πόρτες για επικοινωνία ή πολλές φορές να λείπει εν μέρει ή και τελείως φτιάχνοντας ένα ενιαίο σύνολο όπου όμως οι δύο ναοί ξεχωρίζουν φανερά. Σε αυτή την περίπτωση οι δύο ναοί επικοινωνούν με μια πόρτα αρκετά μικρή που για να περάσεις χρειάζεται να σκύψεις. Η πόρτα αυτή είναι στο μέρος που αρχιτεκτονικά θάπρεπε νάναι το Ιερό του δεύτερου ναού. Και εξηγούμαι: Οι δύο ναοί δεν είναι παράλληλα κτισμένοι αλλά κάθετα, σχηματίζοντας ένα Τ.!!!!

Ο πρώτος είναι αρκετά γεμάτος με τοιχογραφίες σε κακή ή μέτρια κατάσταση.

Στο δεύτερο μπαίνοντας στα αριστερά στο μέρος που σύμφωνα με τον προσανατολισμό θάπρεπε να είναι το ιερό είναι μια «Αγία Τράπεζα» με μερικά εικονίσματα και ένα καντήλι. Το περίεργο σύνολο δεν είναι μόνο εσωτερικά αλλά και εξωτερικά.

Μάλιστα πάνω από την πόρτα του πρώτου το καμπαναριό (έχουν δύο καμπαναριά, ένα σε κάθε εκκλησάκι) έχει αριστερά και δεξιά του σταυρού κάτι σαν ….«κέρατα»!!!! Τι άλλο θα δουν τα μάτια μου σε αυτόν το περίεργο τόπο; Τα ξωκκλήσια αυτά έχουν γύρω ένα χώρο σαν πλατεία. Στην άλλη άκρη της είναι άλλη μια εκκλησία, η Αγία Κυριακή, καινούρια αυτή, του 1994.

Συνεχίσαμε, περάσαμε την Παλιόχωρα,

τη Βάμβακα

και το Μπρίκι.

Έξω από το χωριό άλλο ένα, τελείως πρωτόγονο ξωκλήσι μέσα στους ελαιώνες ήταν αφορμή για στάση.

Ο δρόμος τελειώνει στο μεγαλύτερο από τα χωριά του Ξούμερο, τη Μίνα.

Όμορφο χωριό με χτίσματα από γκρίζα πέτρα καλοδουλεμένη. Από εκεί είναι δύο επιλογές. Ή ανεβαίνεις πιο ψηλά στον Σαγγιά και την τεφρή πέτρα (διαδρομή που μοιάζει με θηλιά)  ή κατεβαίνεις στον Άγιο Γεώργιο και τον κεντρικό δρόμο. Διαλέξαμε την πρώτη και σε λίγο επισκεφτήκαμε δύο χωριά, όπου όλα έμοιαζαν τελείως πρωτόγονα.

Πρώτα φτάσαμε στον Πολεμίτα. Μερικές φωτογραφίες

και στη συνέχεια φτάσαμε στην Καρύνεια. Εκεί είδα ένα ακόμα από τα παράδοξα της Μάνης.

Είχα διαβάσει στον οδηγό μου για τις «εκκλησίες για νάνους», εκκλησίες με τόσο μικρή είσοδο που για να μπεις θα έπρεπε να διπλωθείς στα δύο ή να συρθείς. Μέχρι εκείνη την ώρα δεν είχα δει καμιά.

Στην Καρύνεια όμως βρέθηκα μπροστά στον Άγιο Χαράλαμπο. Μικρό εκκλησάκι, μάλλον καινούριο που το πάνω μέρος της πόρτας με το ζόρι έφτανε στο στήθος μου. Χρειάστηκε να διπλωθώ στα δύο για να μπω μέσα!! Κανένας δεν ξέρει γιατί έφτιαχναν τέτοιου είδους εκκλησίες αλλά να δεις καινούρια τέτοια είναι ένα τελείως παράδοξο πράγμα. Αλλά είπαμε, στη Μάνη πια τίποτα δεν με εκπλήσσει!!

Κατεβήκαμε και πάλι στη Μίνα και από εκεί στον κεντρικό δρόμο και πήραμε το δρόμο του γυρισμού. Περάσαμε την Αρεόπολη και πήραμε το δρόμο προς το Γύθειο. Στη διασταύρωση προς Σκουτάρι στρίψαμε δεξιά. Σκοπός μας να κάτσουμε εκεί για καφέ αφού κάναμε ένα μπανάκι στην υπέροχη θάλασσά. Έτσι νομίζαμε γιατί άλλα σκεφτόμασταν εμείς αλλά άλλη είναι η πραγματικότητα.

Φτάσαμε αφήσαμε τα πράγματά μας στην ταβέρνα και κατεβήκαμε για να μπούμε στη θάλασσα. Αθηνούλα μου, που έλεγαν και οι Ρωμαίοι στον Αστερίξ!! Τόσο κρύα νερά δεν έχω ξανανοιώσει στη ζωή μου!! Λες και έλειωναν πάγοι!! Γραμμή έξω. Αδύνατο να κολυμπήσουμε εκεί! Και να σκεφτεί κανείς πως γενικά μου αρέσουν οι σχετικά κρύες θάλασσες. Όχι όμως κι αυτό. Τι κρίμα. Και φαίνονται τόσο όμορφα εκείνα τα νερά.

Μετά το φαγητό γυρίσαμε στο ξενοδοχείο για λίγη ξεκούραση.

Το απογευματάκι κατεβήκαμε για καφέ στο Νέο Οίτυλο και το τελευταίο βράδυ αράξαμε για άλλη μια φορά στην πλατεία της Αρεόπολης. Εκεί με τις όμορφες εικόνες του απόβραδου τελείωσε το ταξίδι μας. Την άλλη μέρα θα επιστρέφαμε στο σπίτι μας.

Επιστροφή!

Το πρωί, μετά το πλούσιο πρωινό, μαζέψαμε τα πράγματά μας, τα φορτώσαμε, πληρώσαμε και ξεκινήσαμε. Σε προηγούμενη επίσκεψή μας στο Γύθειο μου είχε κάνει εντύπωση το κουφάρι του πλοίου που είχε ναυαγήσει στα ξέβαθα της παραλίας Γλυφάδα, λίγο μετά το Γύθειο προς τη Σκάλα. Έτσι πήγαμε μέχρι το Γύθειο και πήραμε το δρόμο για σκάλα.

Από μακριά φάνηκε το ναυάγιο. Πίσω του είναι η παραλία Τρίνησα με τα τρία μικρά νησάκια μπροστά της. Δεν κατεβήκαμε κάτω στη Γλυφάδα

μιας και από ένα σημείο ψηλά η εικόνα του ναυαγίου ήταν κοντά και πολύ καθαρή. Έτσι έβγαλα τις φωτογραφίες που ήθελα,

κάναμε και άλλη μια στάση πάνω από τα Τρίνησα για φωτογραφίες των γεμάτων με γλάρους νησιών και συνεχίσαμε. Έξω από τη Σκάλα στρίψαμε αριστερά για Σπάρτη και μεσημέρι πια φτάναμε στο σπίτι μας! Ένα ακόμα ταξίδι τελείωσε με τις καλύτερες εντυπώσεις! Και σε άλλα με υγεία!

Κατακλείδα!

Η Μάνη είναι υπέροχη και μοναδική! Πάνω απ’ όλα όμως, είναι ο τόπος των ισχυρών αντιθέσεων. Παντού γύρω σου τέσσερα πράγματα σε περιτριγυρίζουν: πέτρα, θάλασσα, ελιές κι αέρας. Με την πέτρα οι άνθρωποι έφτιαξαν τα θαυμαστά τους έργα. Στη θάλασσα ταξίδεψαν και κούρσεψαν τόπους μακρινούς, φέρνοντας πλούτη πίσω. Το θαυμάσιο μανιάτικο λάδι στήριξε σώμα και καρδιά. Ο αέρας σμίλεψε την πέτρα και τα πρόσωπα και πήρε μακριά το σπαραχτικό μοιρολόϊ να το ακούσουν τα παιδιά της Μάνης που ξενιτεύτηκαν στα πέρατα του κόσμου. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη αντίθεση αυτού του τόπου. Δένει τα παιδιά της με ισχυρούς δεσμούς και ταυτόχρονα τα διώχνει μακριά, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Στο μυαλό μου υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό. Όλα τούτα τα θαυμαστά γίνανε από εγωισμό, μίσος και γδικιωμό. Πύργου πανύψηλοι, σε μια προσπάθεια να είναι πιο ψηλοί από του γείτονα, πολλές φορές χωρίς κανένα παράθυρο, με ανθρώπους «ποντίκια» που κινούνται στο σκοτάδι με φόβο αλλά και μίσος στην καρδιά, να προστατέψουν αλλά και να αυγατίσουν την πατριά και να μην ξεχάσουν ποτέ το χρέος του γδικιωμού. Καμιά συγχώρεση και ας έχουν ξεκληριστεί ολάκερες οικογένειες. Τόσο που η παροιμιώδης, πια, έκφραση «το κρατάει μανιάτικο» σημαίνει ακριβώς πως δεν συγχωρά και πρέπει να πάρει «το αίμα του πίσω», αλλού συμβολικά, εδώ κάτω κυριολεκτικά. Βεντέτες κράτησαν δεκαετίες και άφησαν πίσω τους χήρες και ορφανά, χύνοντας ποτάμια αίμα. Την ίδια ώρα, οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι χτίζουν αμέτρητα εκκλησάκια, αφιερωμένα στους αγίους της θρησκείας της συγχώρεσης και της αγάπης. Εντελώς ακατανόητα πράγματα!!

Έφυγα από τη Μάνη εντυπωσιασμένος αλλά, το ομολογώ, χωρίς να έχω καταλάβει αυτά που ήταν πίσω από τις εικόνες που αντίκριζα. Οι άνθρωποι ευγενέστατοι αλλά χωρίς να αφήνουν πολλά περιθώρια προσέγγισης. Άνθρωποι ταιριαστοί με το περιβάλλον που τους σμίλεψε. Θέλει μεγάλη προσπάθεια ετούτος ο τόπος για να τον πλησιάσεις και ακόμα μεγαλύτερη για να τον καταλάβεις. Θέλω μόνο να του εκφράσω ένα βαθύ ευχαριστώ για όσα μας αποκάλυψε!! Ελπίζω κάποια μέρα να τα ξαναπούμε! 

Περισσότερες φωτογραφίες: https://picasaweb.google.com/106934190911586551442/Mani232852013