Κώστας Νταής: «Αρχέγονες όψεις του γενέθλιου τόπου»!

 14 Ιουνίου 2022

 

Άλλη μία εξαιρετική έκθεση απολαύσαμε σήμερα στην Zivasart Gallery.

Την έκθεση ζωγραφικής του Κώστα Νταή με τίτλο «Αρχέγονες όψεις του γενέθλιου τόπου».

Υπέροχα, μοναδικά έργα, που αποτυπώνουν στιγμές ηρεμίας

ή της έντασης μια καταιγίδας στον κάμπο (της Θεσσαλίας ή οποιουδήποτε άλλου στον κόσμο),

των νερών που κυλούν,

με τις καλαμιές

ή τα πουλιά που πετούν ένα γύρω.

Δεν λείπουν και τα ψηλά βουνά

(μην ξεχνάμε πως η Θεσσαλία, εκτός από κάμπο έχει και ψηλά, επιβλητικά βουνά (η έκθεση συνεχίζεται).

 

Ο Νίκος Ζήβας γράφει:

Ιδού ένας χρωστήρας που τιθασεύει την καταιγίδα πάνω από τον Κάμπο,

παγιδεύει τη ροή του αρχαίου Πηνειού,

του Όλυμπου τα προϊστορικά τα χιόνια κρυσταλλώνει.

Η ζωγραφική ποίηση του Κώστα Νταή και η στοργή για τη γενέθλια γή του,

αποτυπώνονται με ενάργεια και δυναμικότητα πάνω στο χαρτί και τον καμβά.

Ξεπερνά την εντοπιότητα και καθίσταται μία Οικουμενική Ζωγραφική, που απογυμνώνει την τεχνολογική μνήμη του θεατή, ο οποίος μένει ξαφνικά ενεός, μπροστά στην ανέγγιχτη φύση.

Η δραματικότητα των χειρονομιακών περασμάτων των χρωμάτων στην ζωγραφική επιφάνεια, προκαλεί μια αίσθηση πρωτογονικού τοπίου και επιφέρει την ταύτισή της με αυτό.

Ο ΚΏΣΤΑΣ ΝΤΑΉΣ είναι ένας δεξιοτέχνης της απλότητας, ένας δραματουργός φυσικών σκηνών, με λιγότερο ρομαντισμό και περισσότερη χειρονομία από τον Turner.

Το έργο του μας (καθ)οδηγεί πίσω στα τοπία της καταγωγής μας, με τα οποία έχουμε χάσει την άμεση επαφή, παγιδευμένοι στους αστικούς κατακερματισμένους κλωβούς μας.

Η παρουσίαση των έργων του Κώστα Νταή τιμά τον χώρο μας και καθιστά ευνόητη τη χαρά και την ευτυχία της συνεργασίας μας.

Νίκος Ζήβας για την Zivasart Gallery

 

και

 

Η ΧΕΙΡΟΝΟΜΊΑ ΠΟΥ ΠΑΡΆΓΕΙ ΑΤΜΌΣΦΑΙΡΑ

...Είναι η στιγμή της γρήγορης συσσώρευσης των νεφών, που αφήνει τις ζώνες φωτός να συναγωνίζονται τις πρώτες αστραπές της καταιγίδας....είναι το πανηγύρι των θροϊσμάτων και του ζουζουνίσματος, που συνοδεύει την αστραφτερή επιφάνεια της ήσυχης ροής του ποταμού, που διαταράσσει το άξαφνο πέταγμα ενός πουλιού ανάμεσα στις καλαμιές... Είναι οι αποφασιστικές δυναμικές πινελιές της χειρονομίας... Είναι η σωματική ζωγραφική του ΚΏΣΤΑ ΝΤΑΉ...

Ν.Ζ.

 

Ο ποιητής Κώστας Μαυρουδής σημειώνει:

«Σ’ όλη την πορεία της εξέλιξης της, η ζωγραφική του Νταή αναλώθηκε ψάχνοντας αρμονίες των στοιχείων του φυσικού γενέθλιου χώρου του. Και τα στοιχεία αυτά αξιοποιούνται: Μας κάνει να ανακαλύψουμε μια επιβλητική φύση που ακινητεί και σιωπά. Δεν την ταράσσει καμιά παρουσία. Δεν εμφανίζεται πουθενά ούτε η ανθρώπινη φιγούρα, ούτε άλλος υπαινιγμός δραστηριότητας»

 

Και η κριτικός τέχνης Βιβή Βασιλοπούλου υπογραμμίζει για το έργο του:

«Ο Κώστας Νταής αντλεί εικόνες από το ανεξάντλητο θεσσαλικό τοπίο και προσπαθεί να μεταγγίσει κάτι από τον ψυχισμό και το πνεύμα του. Όλοι οι πίνακές του είναι κομμάτια ενός πολύπτυχου συνόλου και επαναλαμβάνονται, χωρίς να επαναλαμβάνονται, όπως θα έλεγε ο Fautrier».

 

Σε ένα καβαλέτο θα διαβάσουμε το αυτοβιογραφικό κείμενο του καλλιτέχνη:

Λάρισα. Το 1960 ήμουν έξι ετών, με ένα χαρτονάκι και με μισό μολυβάκι στο χέρι ζωγράφιζα τα κορίτσια της γειτονιάς την ώρα που κεντούσαν, όταν χτενίζονταν ή όταν με σταυρωμένα χέρια καθόταν στα πεζούλια των σπιτιών. «Μπράβο Κωστάκη, τι θα γίνεις ζωγράφος;» «Ναι. ζωγράφος», τους έλεγα σοβαρός. «Θα πεθάνει στην ψάθα», λέγαν οι άντρες και όντως έτσι ήταν. τότε και τώρα

Στο ένατο δημοτικό σχολειό δεν άνοιγα ποτέ βιβλίο και όταν το άνοιγα ζωγράφιζα στα περιθώρια των σελίδων αεροπλανάκια, περικεφαλαίες και μασίστες. Από την πρώτη δημοτικού ήμασταν τρεις φίλοι κολλητοί που ζωγραφίζαμε καλύτερα από όλους, ο Αντώνης, ο Γιώργος και εγώ. Ο Αντώνης μπάρκαρε μηχανικός στα γκαζάδικα, ο Γιώργος καπετάνιος στο εμπορικό ναυτικό και εγώ συνέχισα να ζωγραφίζω και να σμιλεύω τα μάρμαρα. Στη δευτέρα δημοτικού ζωγράφισα ένα γάιδαρο και ο δάσκαλος με επαίνεσε πολύ και το έδειξε στους δασκάλους και στα παιδιά. Πήραν τα μυαλά μου αέρα ότι ζωγραφίζω ωραία και ονειρευόμουν να το μάθουν όλοι στη γειτονιά μας και κάποτε ίσως όλη η συνοικία -δηλαδή η Φιλιππούπολη-, μέχρι εκεί έφτανε η φιλοδοξία μου.

Στο σχολείο συνέχισα να μην ανοίγω βιβλίο, μου βάζανε χαριστικώς εξάρια να ττερνώ τις τάξεις, κανονικά ήμουν για πεντάρια. Ζωγράφιζα συνέχεια και παντού, η μάνα μου τα έβρισκε και τα έκαιγε, μου έριχνε και ξύλο γιατί δεν διάβαζα παρά μόνο ζωγράφιζα. Ο ποτέρας, πιο καλλιεργημένος, δεν μου έλεγε τίποτα.

Όταν μεγάλωσα λίγο μάζευα πενηνταράκια και δεκάρες, έκλεβα και κανένα φράνκο από τη μάνα μου αλλά το καταλάβαινε γιατί δεν είχε και πολλά και πάλι τις έτρωγα κανονικά. Όταν γινόντουσαν τέσσερις δραχμές πήγαινα Κυριακή πρωί στο Σινέ Παλλάς και έβλεπα τρεις "Μίκη Μάους" και μια ταινία, πότε Ταρζάν. ποτέ καουμπόικο ή τον Μασίστα.

Βγάζοντας το δημοτικό μετά βασάνων πάω στην πρώτη τάξη του 1ου Γυμνασίου Λαρίσης, συνέχισα να μην ανοίγω βιβλίο. Ξάφνου, ανακάλυψα σε ένα βιβλιοπωλείο χρώματα λαδιού σε σωληνάρια αλλά πολύ ακριβά. Μάζευα και πάλι δραχμούλες να αγοράσω και εγώ πέντε χρώματα και κανένα πινέλο να ζωγραφίσω σαν κανονικός ζωγράφος. Βρήκα χαρτονέξ και χρησιμοποιούσα πιν πίσω πλευρά που έμοιαζε με μουσαμά. Ο καθηγητής τεχνικών, Ζαχαρίας Μπεκιάρης, βλέποντας τη φτώχια μας είπε μια μέρα στους συμμαθητές της τάξης να κάνουν έρανο και ό,τι μαζευτεί να μου τα δώσουν να αγοράσω χρώματα γιατί ο πατέρας μου δεν μου έδινε. Τότε μαζεύτηκαν γύρω στις σαράντα δραχμές και τα πήρα με χαρά, παρόλη τη ντροπή μου. Κάποια μέρα είδα στην βιτρίνα του βιβλιοπωλείου ένα μεγάλο βιβλίο με τον τίτλο " Παγκόσμια Ιστορία της Τέχνης" με γυαλιστερό έγχρωμο εξώφυλλο, «μπαμπά, θέλω να το πάρουμε», τον παρακαλούσα κάθε μέρα για κανένα εξάμηνο. Τελικά το πήραμε, εξήντα δραχμές θυμάμαι, πολλά τα λεφτά νια μας. Το ξεφύλλιζα κάθε μέρα και έβλεπα μόνο τις φωτογραφίες με τα έργα, ποτέ δεν το διάβασα. Μόνο το κοίταζα και ήθελα και εγώ να γίνω σαν κι’ αυτούς.

Τελείωνε η πρώτη χρόνια και βιβλίο δεν είχα ανοίξει, όλοι οι βαθμοί εξάρια και εννιάρια, στα καλλιτεχνικά όμως είκοσι. Φυσικά έριξα κανόνι. Δεύτερη χρονιά, μια από τα ίδια... ξανά κανόνι...! Βιβλία κλειστά και ξύλο από τη μάνα γιατί ζωγράφιζα! Ερχόταν ο πατέρας στους καθηγητές και τους παρακαλούσε να μου βάλουν ένα δεκάρι για να περάσω την τάξη, εκείνοι του λέγανε ότι δε γίνεται γιατί «δεν ξέρει τίποτα». Τρίτη χρονιά στην ίδια τάξη δε σήκωνε...! Καλεί ο καθηγητής των τεχνικών τον πατέρα και του λέει ότι για γράμματα δεν κάνω αλλά ότι είμαι ταλέντο στη ζωγραφική. Του είπε για τη σχολή Καλών Τεχνών στον Πύργο της Τήνου και αν μπορεί να με πάει εκεί να δώσω εξετάσεις. Εκεί μαθαίνουν ζωγραφική και γλυπτική στο μάρμαρο. Παρόλα τα πενιχρά οικονομικά του πατέρα, πάμε στον Πειραιά με το τραίνο και από εκεί με τον "Κανάρη" φτάνουμε στο νησί. Δίνω εξετάσεις και περνάω πρώτος με δεκαοκτώ. Διευθυντής της σχολής ήταν ο Τυρναβίτης ζωγράφος Δανιήλ Δανιήλ. Όλοι οι φοιτητές της σχολής ήμασταν μέχρι δεκαπέντε ετών, καμία δεκαπενταριά όλοι κι όλοι. Βρήκαμε ένα δωματιάκι στο χωριό να μένω, τρία επί δυόμιση, με ένα κρεβάτι και ένα παραθυράκι. Εμένα μου φάνηκε παλάτι. Ζωγράφιζα συνέχεια ακουαρέλες και σχεδίαζα τα πάντα. Κάναμε και θεωρητικά μαθήματα, θρησκευτικά και λίγο ιστορία της τέχνης. Στο μάθημα των θρησκευτικών με ρώτησε η καθηγήτρια να της πω ένα εκκλησιαστικό μυστήριο και της λέω η "μεταλαβιά". αυτή γέλασε και μου λέει “θεία κοινωνία" το λένε και όλη η τάξη γέλασε μαζί μου. Επειδή καθόμουν στο τελευταίο θρανίο και κάναμε φασαρία με τους συμμαθητές, κάποια μέρα με έβαλε στο πρώτο θρανίο, μόνο. να με ελέγχει. Εγώ όμως έβλεπα από εκεί και τα ωραία της μπούτια γιατί φορούσε μίνι, ήταν νέα και όμορφη. Με πήρε χαμπάρι που κοιτούσα και άφηνε λίγο ανοιχτά τα πόδια της, από εκεί μόνο εγώ μπορούσα να δω. Από τότε δεν ξαναγύρισα στα πίσω θρανία!

ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΝΟΥ=1968

Την δεύτερη χρονιά έγινε διευθυντής της σχολής ο γλύπτης Παράσχος, αυτός με μισούσε για πολλούς δικούς του λόγους και επ ταλαντούχος και ζωηρός. Έλεγε όπ δεν έχω "μέσο όρο", ή θα φτάσω ψηλά ή θα πεθάνω κάτω από γέφυρες. Όταν δεν ζωγράφιζα έπαιρνα το σακίδιο με τα βατραχοπέδιλα, ένα καρβέλι ψωμί με μυζήθρα και κατέβαινα με τους φίλους τρία χιλιόμετρα ποδαρόδρομο για μπάνιο στον Πάνορμο μέχρι να νυχτώσει. Στην επιστροφή, αν πετυχαίναμε τον Νίκο Καραμαλή με το τρίκυκλο ανεβαίναμε στην καρότσα και γλιτώναμε την ανηφόρα Ο Παράσχος, την χρονιά που έφτασα να αποφοιτήσω μου έβαλε είκοσι στη ζωγραφική και με βραβεία αλλά διαγωγή ΚΑΚΗ Με κλάματα υπέγραψε η καθηγήτρια μου επειδή με αγαπούσε πολύ. Έτσι. με αυτήν την διαγωγή δεν μπορούσα να πάω στην Καλών Τεχνών της Αθήνας παρότι θα έμπαινα άνευ εξετάσεων λόγο αριστείας.

Φεύγοντας από το νησί δεν γύρισα στη Λάρισα αλλά πήγα στην Αθήνα να βρω δουλεία και να μείνω εκεί να ζωγραφίζω. Το 1970 γνώρισα τον ποιητή Κώστα Μαυρουδή που ήταν από την Τήνο και σπούδαζε νομικά στην Αθήνα. Αυτός με φιλοξένησε στο σπίτι του όσο χρειάστηκε μέχρι να βρω δουλειά και αυτό θα του το χρωστώ για πάντα. Η φιλία μας κρατά ως σήμερα, επηρεάστηκα πολύ από το μεγάλο ιδιοφυές πνεύμα του που ήταν και είναι ένα σχολείο για μένα. Την πρώτη μέρα που βγήκαμε στο κέντρο, Πανεπιστημίου και Σίνα. μου λέει «περίμενε, να πάω κάπου και έρχομαι. Μην φύγεις και χαθείς», έμεινα εκεί ακίνητος σαν σκοπός, μην κουνηθώ και χαθώ.

Δούλευα στα μαρμαράδικα της Φιλόθεης και έμενα στο Χαλάνδρι. Μετά ήρθαν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Τρεις μέρες δεν πήγα στο μαρμαράδικο, την έβγαζα απ' έξω από το πρωί ως το βράδυ φωνάζοντας "κάτω η χούντα". Εντωμεταξύ εκείνες τις μέρες είχα κάνα ένα απόστημα στο δόντι και μου το είχαν ανοίξει εξωτερικά για να το καθαρίσουν οπότε ήμουν με γάζες και τσιρότα. Μετά την εισβολή του τανκ στην πύλη και το ξύλο που έπεσε, πηγαίνοντας για το μαρμαράδικο, με έβλεπαν οι ταξιτζήδες με τα τσιρότα και φώναζαν με χαρά και μίσος «καλά σας κάνουν κωλόπαιδα, παλιοκουμμούνια».

Μετά από πολλά χρόνια μου δόθηκε η ευκαιρία να εργαστώ στην αναστήλωση της Ακρόπολης, η εμπειρία και η συγκίνηση τεράστια. Αποκολλούσαμε και συντηρούσαμε τα μέλη των μνημείων για πρώτη φορά μετά από 2.500 χρόνια. Ανάμεσα στις ρωγμές βρήκαμε ξεχασμένα από τους αρχαίους μαρμαρογλύπτες, του 447 π.Χ., μικρά κοκαλάκια από αποφάγια κοτόπουλου. Απερίγραπτη συγκίνηση η σύνδεση “του θεϊκού με το ανθρώπινο.”

Έτσι πέρασαν τα χρόνια, ζωγραφίζοντας πάντα αυτό που με συγκινούσε και ποτέ δε σκέφτηκα αν είμαι "εντός η εκτός εποχής" αυτό που κάνω είναι μόνο για μένα.

Κ. Νταής, Λάρισα 25/1/2018

 

Σύντομο βιογραφικό:

ΚΏΣΤΑΣ ΝΤΑΉΣ

Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1954

Σπούδασε στη σχολή Καλών Τεχνών της Τήνου (1968 - 1971) και εργάστηκε στη ζωγραφική και τη γλυπτική στο μάρμαρο, στην Αθήνα και στη Λάρισα. Την περίοδο 2003-2013 εργάστηκε στις αναστηλώσεις των μνημείων της Ακρόπολης των Αθηνών, ως εξειδικευμένος μαρμαρογλύπτης. Συνεργάστηκε σκιτσογραφώντας με το λογοτεχνικό περιοδικό "Το Δέντρο". Είναι μέλος του Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Έργα του ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού.

 

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του καλλιτέχνη εδώ.

 

Τα υπόλοιπα έργα της έκθεσης

θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας