Ο Γέρο-Θωμάς του Ταλλίν! α΄

Λευκές Νύχτες, Μέρος 1^ο

19-20 Ιουνίου 2015

Το αεροπλάνο κάνει μια στροφή και ετοιμάζεται να προσγειωθεί.

Είναι περίπου 2.10 μετά τα μεσάνυχτα, η πόλη είναι φωτισμένη και από πάνω της, στο βάθος το κόκκινο της επερχόμενης ανατολής (!!!!).Μια πραγματικά περίεργη εικόνα.

Φυσικά υπάρχει η εξήγηση, που ακούει στο όνομα «Θερινό ηλιοστάσιο», από το οποίο μας χώριζε μόνο μια μέρα. Είμαστε και αρκετά βόρεια, νάτες οι «Λευκές Νύχτες»! Αν και η πόλη είναι αρκετά κάτω από τον αρκτικό κύκλο, η 21^η του Ιουνίου είναι η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, μια πραγματικά μεγάλη μέρα και μια πολύ μικρή νύχτα.

Το παρθενικό ταξίδι της Aegean για το Tallinn, την πρωτεύουσα της Εσθονίας, ξεκίνησε μια ώρα πριν τα μεσάνυχτα. Οι αεροσυνοδοί μας καλωσόριζαν με δωράκι καπέλο και καρφίτσα με το λογότυπο της εταιρείας. Σε όλη δε τη διάρκεια του ταξιδιού όλο και κάτι κερνάγανε. Πότε σαμπάνια, πότε κάποιο γλυκάκι. Έχει και τα καλά του να είσαι ο πρώτος.

Με τις χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) είμαστε στην ίδια ωριαία άτρακτο και έτσι έχουμε την ίδια ώρα. Γύρω στις τρεις ώρες αφότου φύγαμε, πετάγαμε πάνω από το κοιμισμένο Tallinn.

Μισή ώρα μετά τις 2.00 προσγειωθήκαμε. Πήραμε τα πράγματα και με ένα ταξί φτάσαμε στο ξενοδοχείο μας, που βρίσκεται απέναντι από τη «Χοντρομαργαρίτα». Πέσαμε ξεροί για ύπνο. Ευτυχώς στα παράθυρα είχε χοντρές κουρτίνες, γιατί σαν άνοιξα τα μάτια μου από το λιγοστό φως, που έμπαινε από μια χαραμάδα, είδα πως ήταν 4.00 και είχε προ πολλού ξημερώσει. Έκλεισα τη μικρή χαραμάδα, άλλαξα πλευρό και συνέχισα το ροχαλητό. Καλώς ήρθαμε στις χώρες της Βαλτικής, καλώς ήλθαμε στο Tallinn!!

Το πρωί βγήκα να ψάξω να βρω κάτι να φάμε για πρωινό.

Η μέρα ήταν βροχερή, αν και στη διάρκεια της, υπήρξαν διαστήματα με ανοιχτό καιρό, μέχρι το απόγευμα, που βγήκε ένας λαμπρός ήλιος. Σε ένα φούρνο εκεί κοντά ψώνισα το κατιτίς να φάμε και γύρισα στο δωμάτιο. Οι πρώτες εικόνες όμορφες. Αν και είμασταν έξω από το ιστορικό κέντρο,

έχει παλιά ξύλινα σπίτια, ενώ ο δρόμος μπροστά από το ξενοδοχείο ακολουθεί την παλιά τάφρο και τις οχυρώσεις της πόλης, μέρος των οποίων διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Αν και κάτι με είχε πειράξει στο στομάχι, δεν είχα σκοπό να το αφήσω να μου χαλάσει το ταξίδι. Πήρα τα σχετικά από το φαρμακείο μας και έτοιμοι να εξέλθουμε.

Απέναντι η «Χοντρομαργαρίτα»

και η πύλη δίπλα της μας έγνεφαν να μας φιλέψουν πανέμορφες εικόνες μεσαίωνα και πολιτισμού αιώνων.

Ήταν τον Απρίλη του μακρινού 2003, όταν πηγαίνοντας με μαθητές μου σε σχολείο της Φινλανδικής Λαπωνίας (ανταλλαγή) μείναμε δύο μέρες στο Ελσίνκι και πήγαμε με το πλοίο, για λίγες ώρες στο Tallinn, διαπλέοντας τον Φιννικό κόλπο, στην παγωμένη Βαλτική. Από το λιμάνι το λεωφορείο μας πήγε κατευθείαν στο λόφο της Toompea, όπου βρίσκεται το κοινοβούλιο και ο Ρώσικος Ναός του Νέφσκι. Από ένα πλάτωμα είδαμε την κάτω (παλιά) πόλη και τότε ορκίστηκα να ξανάρθω (βλ. Φινλανδία-Εσθονία, ταξίδι στους πάγους!!!).

Απρίλιος 2003

Εκείνες οι εικόνες με τις μυτερές στέγες και τα καμπαναριά, να ξεπροβάλουν μέσα από αραιή ομίχλη, ήταν ονειρικές.

Ήρθε λοιπόν η ώρα να ξεπληρώσω το «τάμα»!

Περάσαμε απέναντι και είμαστε πια στα πόδια της «Χοντρομαργαρίτας» (Παχιά Μαργαρίτα-Paks Margareeta), του κυκλικού πύργου, τμήμα του αρχαίου τείχους. Το σχετικά χαμηλό ύψος και η σχετικά μεγάλη διάμετρος, της έχουν δώσει, κατά μια άποψη, αυτό το αστείο όνομα. Η άλλη άποψη λέει πως το όνομα οφείλεται σε ένα κανόνι, που ήταν πάνω στον πύργο.

Σήμερα στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο (Meremuuseum) της πόλης. Δίπλα της, η Μεγάλη Πύλη της Ακτής, η είσοδος στη μεσαιωνική πόλη από τη μεριά του λιμανιού. Και τα δύο μνημεία φτιάχτηκαν γύρω στα 1500. Από την πύλη ξεκινά μια από τις κεντρικές αρτηρίες-πεζόδρομους, που διασχίζει όλη την παλιά, μεσαιωνική πόλη.

Η οδός Pikk (Μακρά οδός ή μακρύ πόδι).

Ο δρόμος αυτός, ένας από τους μακρύτερους της πόλης, είναι ο παλαιότερος. Ακόμα και στα χρόνια του Μεσαίωνα οδηγούσε από την Toompea στη θάλασσα.

Ακολουθήσαμε την Pikk,

αφήσαμε στα δεξιά μας, την εκκλησία του Αγίου Όλαφ και στη συνέχεια συναντήσαμε διάφορα ενδιαφέροντα και όμορφα κτίρια σε διάφορους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς.

Στο Νο 28 είναι το μπαρόκ παλάτι της οικογένειας von Rosen, του 1670, σήμερα πρεσβεία της Σουηδίας,

ενώ στο Νο 26 το αναγεννησιακό κτίριο της Αδελφότητας των Μαυροκέφαλων (Mustpeade maja), του 1517, της αδελφότητας εμπόρων και πλοιοκτητών του 16^ου αι (Σήμερα η έδρα της αδελφότητας βρίσκεται στη Γερμανία). Στις μέρες μας το κτίριο χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις,

ενώ μια σημαία στην αριστερά της πρόσοψης δείχνει πως εκεί στεγάζεται η Tallinna Filharmonia.

Η πόρτα του κτιρίου είναι υπέροχη.

Χρώματα στο ξύλινο μέρος της,

πέτρινο ανάγλυφο υπέρθυρο

και δύο πέτρινες πλάκες, δεξιά και αριστερά της πόρτας, με το ίδιο θέμα (κεφάλι πλαισιωμένο από δύο λιοντάρια).

Στο Νο 20 είναι το Kanuti Gildi SAAL, ένα κτίριο με πολιτιστικές χρήσεις.

Στο Νο 18 είναι ένα κτίριο που έκτισε ο Εσθονός αρχιτέκτονας Jacques Rosenbaum (1878-1943) στην πρώτη δεκαετία του 1900 και είναι σε ρυθμό Αρ Νουβό.

Ακριβώς απέναντι, στο Νο 23/25 είναι το πρώτο κτίριο που έφτιαξε ο Rosenbaum, με στοιχεία από διάφορους ρυθμούς.

Άλλο ένα Αρ Νουβό κτίριο είναι στο Νο 21,

ενώ στο Νο 17 είναι το Μεσαιωνικό κτίριο της Μεγάλης Αδελφότητας (Suurgild), μια αδελφότητα εμπόρων και τεχνιτών που υπήρξε στο Ταλίν από τον 14^ος αι μέχρι το 1920. Το κτίριο χτίστηκε στην πρώτη δεκαετία του 1400 και σήμερα στεγάζει το Ιστορικό Μουσείο της Εσθονίας (Eesti Ajaloomuuseum).

Απέναντι είναι ο Ναός του Αγ. Πνεύματος (Püha Vaimu kirik), που πρωτοχτίστηκε στις αρχές του 13^ου αι.

Έχει ένα όμορφο ρολόϊ ψηλά στον τοίχο,

ενώ το εσωτερικό του είναι αρκετά λιτό.

Αριστερά είναι ένα πλακόστρωτο σοκάκι, το «Πέρασμα του Άσπρου Ψωμιού» (Saia kang), που κάποτε ευωδίαζε ψωμί που ψηνόταν

και τελειώνει σε ένα στεγασμένο πέρασμα. Περνώντας το βγήκαμε στην πλατεία του Δημαρχείου (Raekoja plats), την κεντρική πλατεία της Παλιάς Πόλης. 

 

Τι εικόνα!

Πριν συνεχίσουμε την περιήγησή μας, κάτσαμε για ένα καφέ, που τον είχαμε τόσο ανάγκη. Πίνοντας το καφεδάκι μας απέναντι από το Δημαρχείο, ας πούμε μερικά πράγματα για την ιστορία αυτής της πανέμορφης πόλης.

Αν και τα ευρήματα δείχνουν κατοίκηση από το 2500 π.Χ., ουσιαστικά η πόλη δημιουργείται μεταξύ 9^ου και 11^ου αι. Και από εκεί και μετά η πόλη, ούσα σε κύρια εμπορική θέση, γίνεται μπαλάκι μεταξύ Δανών, Γερμανών, Σουηδών, Ρώσων, Πολωνών, Λιθουανών. Μεγάλο λιμάνι και εμπορικό κέντρο της Χανσεατικής Ένωσης, γνώρισε μεγάλη ακμή μέχρι τον 16^ο αι, όταν η Ένωση άρχισε να παρακμάζει. Είναι χαρακτηριστικό πως το Γερμανικό όνομα της πόλης, Reval, χρησιμοποιούταν παράλληλα μέχρι το 1918 (και στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής 1941-44). Με το τέλος του Β΄ Π.Π. η Εσθονία γίνεται Δημοκρατία της Ε.Σ.Σ.Δ. μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οπόταν και γίνεται ανεξάρτητη χώρα, μαζί με τη Λετονία και τη Λιθουανία.

Αρκετά με την ιστορία όμως. Ας απολαύσουμε καφέ και εικόνες ένα γύρω.

Η πλατεία είναι η καρδιά της κάτω πόλης

και έχει γύρω πολύ όμορφα κτίρια,

τα περισσότερα συντηρημένα και καλοβαμμένα.

Μέσα στην πλατεία, στο πάνω μέρος της στέκει το Δημαρχείο. Ο πύργος του που μοιάζει με καμπαναριό, το κάνει να μοιάζει με εκκλησία. Είναι το παλιότερο Δημαρχείο σε όλη τη βόρεια Ευρώπη και στέκει σε αυτή τη θέση από το τέλος του 14^ου αι.

Στην κορυφή του πύργου είναι ο «Γέρο-Θωμάς» (Old Toomas), ένας ανεμοδείκτης με μορφή στρατιώτη.

Στο κάτω μέρος της πλατείας, πολύ κοντά στο «Πέρασμα του Άσπρου Ψωμιού»,

είναι το μεσαιωνικό φαρμακείο (Raeapteek). Το λειτουργούν, στην ίδια ακριβώς θέση, τα μέλη της ίδιας οικογένειας από το 1422 και είναι ένα από τα παλαιότερα στο κόσμο, αν όχι το παλαιότερο.

Σε ένα στενάκι πίσω από το Δημαρχείο, στο κτίριο της πρώην Δημοτικής φυλακής, λειτουργεί το πολύ ενδιαφέρον Μουσείο Εσθονικής Φωτογραφίας, που φρόντισα να επισκεφτώ (βλ. https://disaki.blogspot.com/2015/07/blog-post_13.html).

Σε πολλά από τα κτίρια της πλατείας λειτουργούν εστιατόρια και καφέ, σαν αυτό που καθόμασταν και παρακολουθούσαμε τα τεκταινόμενα εκεί μπροστά στα μάτια μας. Παντού είχε κόσμο. Πολύ κόσμο! Και ήταν πολλοί αυτοί που πρόσφεραν κάποιου είδους θέαμα, είτε με σκοπό κάποιο κέρδος,

όπως ο «ιππότης» με την πανοπλία, που καλούσε τον κόσμο, κυρίως τα παιδιά

να δοκιμάσουν τον θώρακα ή το κράνος και το σπαθί για μια φωτογραφία, με αντάλλαγμα ένα φιλοδώρημα,

ή ο τύπος με το περίεργο μηχανικό όργανο με τα πολλά γρανάζια, τις καμπάνες και τις φιγούρες των ζώων να παίζουν όλα αυτά. Το κερασάκι της τούρτας ήταν τα κρανία ζώων, που στόλιζαν το κατασκεύασμα αυτό.

Κάποιοι πρόσφεραν θέαμα χωρίς να αποσκοπούν σε κέρδος, όπως η νύφη με τις παράνυφες, που κάνανε την πλατεία πασαρέλα για τη φωτογράφισή τους.

Αφού ήπιαμε τον καφέ μας και ξαποστάσαμε, ξεκινήσαμε τις βόλτες στα στενά γύρω από την πλατεία.

Γραφικά στενά, πλακόστρωτα σοκάκια,

όμορφα σταυροδρόμια

και παντού υπέροχες μυρωδιές, σκέτος πειρασμός, από τα καραμελωμένα αμύγδαλα που φτιάχνανε, εκεί, επί τόπου σε καρότσια, κάτι σαν τις μάντολες των Επτανήσων, αλλά φρέσκες και μοσκοβολιστές.

Είδαμε ακόμα μικρές και μεγάλες πλατείες,

όπως αυτή του Αγίου Νικολάου

με την ομώνυμη εκκλησία και το μουσείο της.

Παντού τα κτίρια ήταν όμορφα, σε όποιον ρυθμό και αν ανήκαν.

Είχε πια μεσημεριάσει και ήταν ώρα για φαγητό. Γυρίσαμε στην πλατεία και κάτσαμε να φάμε συνεχίζοντας το χαζολόγημα σε όσα συνέβαιναν γύρω μας.

Η συνέχεια είχε τείχη. Το Tallinn, έχει ακόμα κάποια τμήματα από τα μεσαιωνικά τείχη, που την προστάτευαν από κάθε επιβουλή. Ένα μεγάλο κομμάτι των τειχών, που σώζεται μέχρι τις μέρες μας είναι στα δυτικά της παλιάς πόλης. Για εκεί ξεκινήσαμε.

Από την πλατεία πήγαμε προς τα δυτικά, εκεί που η Pikk γίνεται Pikk Jaig (Μακρύ Πόδι), έναν από τους δύο δρόμους, που ανεβαίνουν στο λόφο Toompea.

Αριστερά μας είναι η πύλη-καμάρα, που ανεβαίνει στο λόφο

και δεξιά η οδός Nunne,

που ακολουθεί τους πρόποδες του. Αυτόν πήραμε κι εμείς

και μετά το σοκάκι Väike-Kloostri,

που φτάνει στα τείχη με τους διαδοχικούς πύργους και την πύλη, κάτω από την οποία περνάει η Suur-Kloostri.

Συνεχίζουμε στην Gümnaasiumi, παράλληλα με τα τείχη.

Πολύ ωραίες εικόνες, που παραπέμπουν σε Μεσαίωνα.

Εκεί κάπου, κάτω από τα τείχη και τους πύργους, ένα νιόπαντρο ζευγάρι βγάζει τις γαμήλιες φωτογραφίες του. Κάπου εκεί στρίψαμε δεξιά και φτάσαμε στην οδό Lai, τη σχεδόν παράλληλη της Pikk,

στο ύψος της εκκλησίας του Αγίου Όλαφ (Oleviste). Μπήκαμε λίγο να δούμε την εκκλησία

και από εκεί βγήκαμε στην οδό Vene, όπου είναι πάλι κάποια κομμάτια από τα τείχη. Σε αυτά σχηματίζονται κάποιες εσοχές, μέσα στις οποίες έχουν στήσει τους πάγκους τους μικροπωλητές.

Χαζέψαμε λίγο και ψωνίσαμε το κατιτίς μας.

Συνεχίζοντας, περάσαμε από τον Ρωσοορθόδοξο Άγ. Νικόλαο

και το Μοναστήρι των Δομινικανών με τον ναό των Αγ. Πέτρου και Παύλου και στη συνέχεια

μπαίνοντας στο πέρασμα της Αικατερίνης (Katariina käik),

μπήκαμε σε μια στοά

και βγήκαμε στην αυλή των μαστόρων (Meistrite hoov),

με τα εργαστήρια έργων τέχνης και αναμνηστικών και βγήκαμε πάλι στην Vene και κάτσαμε για καφέ. Πετάχτηκα μέχρι την πλατεία του Δημαρχείου, που είναι κοντά και αγόρασα καραμελωμένα αμύγδαλα, μια λιχουδιά, που φτιάχνουν παντού και η διαδικασία αυτή γεμίζει τον αέρα με μια υπέροχη μυρωδιά, που μας είχε ήδη σπάσει τη μύτη.

Πήγαμε και πάλι στην πλατεία του Δημαρχείου

και ακολουθώντας, αντίστροφα την πρωινή μας διαδρομή, γυρίσαμε στο ξενοδοχείο. Η Σοφία ξάπλωσε να ξεκουραστεί και εγώ πετάχτηκα μέχρι το Σούπερ Μάρκετ για προμήθειες.

Για να πάω στο Σ.Μ. περπάτησα κατά μήκος του υπέροχου πάρκου, που έχει πάρει τη θέση της παλιάς τάφρου στην εξωτερική πλευρά των τειχών.

Το «βραδάκι» βγήκαμε να πάμε στο λιμάνι να δούμε το ηλιοβασίλεμα. Φτάσαμε στο λιμάνι γύρω στις 10.00 το βράδυ.

Ο ήλιος ήταν ακόμα μια οργιά ψηλά (!!!!!).

Εν τω μεταξύ είχε αρχίσει να πέφτει ομίχλη,

που γίνονταν όλο και πιο πυκνή, δημιουργώντας παραμυθένιες εικόνες.

Ο ήλιος, έβαψε κόκκινα  τα σύννεφα της ομίχλης και η εικόνα έμοιαζε με πυρκαγιά στον ορίζοντα!! Γύρω στις 10.30 ο ήλιος χάθηκε και άρχισε να πέφτει η νύχτα, μια νύχτα, που δεν έμελλε να γίνει πολύ σκοτεινή, μιας και σε πολύ λίγες ώρες θα χάραζε και πάλι. Άντε να πάμε κι εμείς για ύπνο, γιατί η κούραση της ημέρας περίσσευε και τα πόδια μου δεν με κρατάγανε άλλο. Καλή νύχτα!

(το ταξίδι συνεχίζεται Ο Γέρο-Θωμάς του Ταλλίν! β΄)

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας.