Στις πλαγιές της Οίτης!

 Ένα διήμερο στη Φθιώτιδα, μέρος Β΄

(Συνέχεια από Λαμία ή Ζητούνι;)

23-24 Μαΐου 2021

 

Υπάτη, Νέαι Πάτραι ή Πατρατζίκι;

Σε λιγότερο από 10 λεπτά από τα Λουτρά της Υπάτης, φτάνει κανείς στην Υπάτη, ανηφορίζοντας το δρόμο, που με αρκετές στροφές ανεβαίνει στις βόρειες πλαγιές της Οίτης.

Φτάνοντας, στην είσοδο του χωριού τον περιμένει διπλή έκπληξη.

Πρώτα το άρμα μάχης,

μέρος του μνημείου για τη σφαγή της 17^ης Ιουνίου του 1944, όταν οι δυνάμεις της Γερμανικής κατοχής εκτέλεσαν 28 άτομα και κατέστρεψαν τα 375 από τα 400 σπίτια της μικρής, αλλά ηρωικής κωμόπολης, γεγονός που της «χάρισε» τον τίτλο της Μαρτυρικής Πόλης.

Λίγα μέτρα μετά, κρυμμένος στην στροφή του δρόμου είναι ο υπέροχος καταρράχτης,

δίπλα στο νερόμυλο. Τι εικόνα! Σε συνδυασμό με τον ήχο και τη δροσιά του νερού η αίσθηση είναι απερίγραπτη.

Δίπλα στο μύλο, πάνω στο βράχο είναι μια μαρμάρινη πινακίδα και δίπλα της στέκει η Ελληνική σημαία. Πρόκειται για το μνημείο για τη «Μάχη του Πατρατζικίου», που έγινε στις 18 Απριλίου 1821 (περισσότερα εδώ).

Η Υπάτη είναι σήμερα ένα χωριό με λιγότερους από 500 κάτοικους. Κουβαλά όμως μια ιστορία 2500 χρόνων. Για πρώτη φορά μνημονεύεται από τον Αριστοτέλη τον 4^ο αι π.Χ. Στα Μεσαιωνικά χρόνια ονομάζεται «Νέαι Πάτραι» (;;;) και είναι πρωτεύουσα της αυτόνομης ηγεμονίας της Θεσσαλίας και έδρα του Σταυροφορικού Δουκάτου Νέων Πατρών. Κατά την τουρκοκρατία μετονομάζεται σε Πατρατζίκι (μικρή Πάτρα), ενώ από το 1833 ξαναπαίρνει το αρχαίο της όνομα, Υπάτη (πηγές πληροφοριών εδώ και εδώ).

Το σημερινό χωριό, αν και καταστράφηκε σχεδόν τελείως το 1944, είναι ένα πολύ όμορφο χωριό. Έχει πολύ πράσινο και τα σπίτια έχουν πολύ όμορφους κήπους. Η θέα προς τον κάμπο του Σπερχειού είναι εξαιρετική.

Φτάσαμε στην όμορφη πλατεία και κάτσαμε για δροσιά και ένα καφέ (60 χρονών, με χρώμα και μεράκι!).

Κάτω από την πλατεία βρίσκεται το «Πάρκο των Ηρώων»,

ένας χώρος με το ηρώο,

μνημεία και προτομές ηρωικών μορφών, που κατάγονταν από εκεί.

Δίπλα είναι το «Κακογιάννειο Αστεροσχολείο»,

ένα μοναδικό δημιούργημα, όνειρο δύο εκπαιδευτικών, που σκοπό έχει να επιμορφώσει μαθητές από όλη την Ελλάδα αλλά και άλλους επισκέπτες σε θέματα αστρονομίας (περισσότερα εδώ).

Μετά τον καφέ μπήκαμε στο αυτοκίνητο και ανηφορίσαμε για να φτάσουμε, σύμφωνα με τις οδηγίες ντόπιων, στον ναό του Αγίου Νικολάου.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου, παλαιά Μητρόπολη της Υπάτης, χρονολογείται τον 18^ο-19^ο αι.

Τα γλυπτά μέλη, που έχουν χρησιμοποιηθεί ξανά στο Ναό, δηλώνουν την ύπαρξη παλαιοχριστιανικής βασιλικής (4^ος-6^ος αι.). Στις κολώνες του περιστυλίου του ναού σώζονται βυζαντινά κιονόκρανα.

Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα εκκλησία

με περιστύλιο και ωραίο καμπαναριό στη δυτική της μεριά και εκτός των βυζαντινών στοιχείων έχει και λαϊκά τέτοια,

όπως τα κεραμικά πιάτα, που είναι εντοιχισμένα στην εξωτερική μεριά του ιερού.

Μου αρέσανε ιδιαίτερα τα κάγκελα που κλείνουν ένα γύρω το χώρο. Δυστυχώς ήταν κλειστή.

Από το προαύλιο είχαμε πολύ ωραία θέα προς το χωριό.

Εν τω μεταξύ είχε αρχίσει να νυχτώνει και είχε έρθει η ώρα να κάτσουμε να φάμε κανονικά, μιας και το μεσημέρι είχαμε φάει κάτι πρόχειρο.

Τα κρεατικά ήταν υπέροχα, αλλά η θέα ήταν όλα τα λεφτά.

Το χωριό,

ο κάμπος,

η πλαγιά του βουνού.

Όταν φύγαμε είχε νυχτώσει για τα καλά και τα φώτα κάτω στον κάμπο έφτιαχναν μια πολύ όμορφη εικόνα. Την τελευταία εκείνης της μέρας, μιας και σε λίγο φτάναμε στο δωμάτιό μας. Λίγο δουλειά στον υπολογιστή και ύπνο. Να ξεκουραστούμε λίγες ώρες. Η επόμενη είχε κάποιες επισκέψεις και μετά επιστροφή στο σπίτι μας.

Καληνύχτα!

Την άλλη μέρα, μετά από ένα γερό πρωινό, πληρώσαμε, φορτώσαμε και πήραμε το δρόμο για την Υπάτη. Προορισμός μας αυτή τη φορά το Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας, που βρίσκεται εκεί.

Στην Υπάτη υπάρχει άλλος ένας Οθωνικός, λιθόχτιστος στρατώνας, του 1836. Στο κτίριο αυτό στεγάζεται από το 2007 το Βυζαντινό Μουσείο, όπου έχουν συγκεντρωθεί ευρήματα των Παλαιοχριστιανικών και Βυζαντινών χρόνων από όλο το νομό. Αν και δεν είναι ιδιαίτερα πλούσιο (π.χ. δεν έχει καθόλου εικόνες), τα εκθέματά του είναι γενικά εξαιρετικά.

Αντιγράφω από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού για το Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας

[…]Η αίθουσα του ισογείου είναι αφιερωμένη στην τέχνη των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων, πολυάριθμα δείγματα της οποίας έχουν εντοπιστεί στη Φθιώτιδα.

Εκτίθενται τμήματα ψηφιδωτών από την Πελασγία,

τον Αχινό

και τα Βαρκά Υπάτης,

και φωτογραφικό υλικό από άλλα αντίστοιχα ευρήματα.

Σε ξεχωριστό τμήμα παρουσιάζονται τα υλικά και η τεχνική κατασκευής ενός ψηφιδωτού, με σύγχρονες ψηφίδες και δείγματα σύγχρονων ψηφιδωτών, δίνοντας μάλιστα τη δυνατότητα στον επισκέπτη να αντιληφθεί και με την αφή του την υφή μιας ψηφιδωτής επιφάνειας.

Στον πρώτο όροφο […] η βόρεια αίθουσα είναι αφιερωμένη στον παλαιοχριστιανικό ναό, την λεγόμενη βασιλική.

Αρχιτεκτονικά μέλη

και τμήματα ψηφιδωτών

με αφιερωματικές επιγραφές που προέρχονται από βασιλικές της Φθιώτιδας παρουσιάζουν στοιχεία του εσωτερικού αυτών των οικοδομημάτων.

Σε δύο μεγάλες προθήκες εκτίθενται επίσης αντικείμενα καθημερινής χρήσης (λυχνάρια, αγνύθες, μαγειρικά σκεύη κ.α.) από την ανασκαφή της βασιλικής των Δαφνουσίων Λοκρών στην Αρκίτσα.

Στο κεντρικό τμήμα του ορόφου αναπτύσσονται η έκθεση της νομισματικής κυκλοφορίας στη Φθιώτιδα

και η νομισματική συλλογή του Κωνσταντίνου Κοτσίλη. […]

Η νότια αίθουσα φιλοξενεί αρχιτεκτονικά γλυπτά της βυζαντινής περιόδου. Δεσπόζει το μεγάλο μαρμάρινο τέμπλο από τον Ταξιάρχη Άγναντης Λοκρίδας (12ος-14ος αι.),

μαζί με το οποίο εκτίθενται τμήματα του γλυπτού διακόσμου της κατεστραμμένης μονής των Αλεπόσπιτων (12ος αι.).

Τελειώσαμε με το ενδιαφέρον αυτό μουσείο και πήγαμε να πάρουμε το αυτοκίνητο.

Σε διπλανό παρκάκι είναι το άγαλμα του Σπύρου Ματσούκα (1873-1928). Ο Ματσούκας γεννήθηκε στην Υπάτη και υπήρξε ποιητής, αγωνιστής και παθιασμένος με τις ιδέες του πατριώτης (περισσότερα εδώ).

Στου «παπά-Ανυπόμονου» το μοναστήρι

Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και αρχίσαμε να ανηφορίζουμε στην καταπράσινη πλαγιά του βουνού.

Πράσινο, πολύ πράσινο και τα ανθισμένα σπάρτα δίνανε την κίτρινη πινελιά, που αποθέωνε τις εικόνες γύρω μας.

Σε κάποιο σημείο, στη μέση του πουθενά, μέσα στο πυκνό πράσινο είναι ένα πολεμικό αεροπλάνο (!!!!)

Σε ένα υπέροχο, καταπράσινο τοπίο είδαμε την πινακίδα για το Μοναστήρι του Αγάθωνα. Αυτός ήταν ο επόμενος προορισμός μας. 

Στα 553μ υψόμετρο βρίσκεται το μοναστήρι.

Πιθανολογείται πως ιδρύθηκε τον 14^ο-15^ο αι. από τον μοναχό Αγάθωνα, μετέπειτα Όσιο.

Από αυτόν πήρε και το όνομά του.

Στο διάβα του χρόνου υπέστη πολλές καταστροφές με χειρότερη αυτή του 1822, όταν ο Δράμαλης πυρπόλησε το καθολικό. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να καταστραφούν οι περισσότερες παλιές τοιχογραφίες.

Απ’ αυτές των 16^ου, 17^ου και 18^ου αι σώζονται λίγες, κυρίως στα παρεκκλήσια,

ενώ στο νάρθηκα

και τον κυρίως ναό είναι του 20^ου αι.

Τα υπόλοιπα κτίρια της μονής είναι κι αυτά του 20^ου αι.

Μέσα στην αυλή έχει πολλά λουλούδια,

τρεχούμενα νερά και αγιάσματα

και υπέροχη θέα.

Πάνω από την πύλη της κεντρικής αυλής στέκει το καμπαναριό.

Έξω από την κεντρική αυλή υπάρχει άλλος ένας μεγάλος προαύλιος χώρος,

με ένα ναό,

διάφορες κατασκευές

και ηρώα,

παλιότερα αρχιτεκτονικά λείψανα και αντίγραφα ψηφιδωτών

Το μοναστήρι έγινε πολύ γνωστό πριν λίγα χρόνια όταν έγινε η εκταφή του σκηνώματος του ιερομόναχου Βησσαρίωνα Κορκολιάκου, το οποίο παραμένει σε μεγάλο βαθμό μουμιοποιημένο. Σήμερα μπορεί να το δει κανείς σε ένα από τα παρεκκλήσια του καθολικού.

Στο χώρο του μοναστηριού λειτουργεί και Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, κλειστό εκείνη την ώρα (περισσότερες πληροφορίες για τη Μονή).

 

Η γέφυρα της ενωμένης Εθνικής Αντίστασης

Τελειώνοντας της επίσκεψή μας στο μοναστήρι, μπήκαμε στο αυτοκίνητο για να γυρίσουμε στο σπίτι, κάνοντας όμως άλλη μια στάση.

Περάσαμε από Υπάτη, Λουτρά Υπάτης, Μεξιάτες, Κομποτάδες, Κωσταλέξη και φτάσαμε στο Γοργοπόταμο. Σκοπός μας να δούμε για άλλη μια φορά την διάσημη γέφυρα.

Στις 25 Νοεμβρίου του 1942, οι ενωμένες δυνάμεις του Ε.Α.Μ. και του Ε.Δ.Ε.Σ., μαζί με 12 άγγλους ανατίναξαν τη γέφυρα του τρένου που περνά πάνω από τον Γοργοπόταμο, επιφέροντας ένα σοβαρότατο πλήγμα στις γερμανικές, κατοχικές δυνάμεις, που είχε όμως και άλλες συνέπειες γενικά στην πορεία και έκβαση του Β΄ Π.Π. (περισσότερα εδώ)

Φτάσαμε στη γέφυρα, σταθήκαμε κάτωθε της για να φωτογραφήσουμε αυτή 

και το ποτάμι της και ανεβαίνοντας λίγο πιο ψηλά

είχαμε μια πανοραμική εικόνα της και του καταπράσινου περιβάλλοντός της.

https://www.youtube.com/watch?v=9m_zzmdRAiE

Κάπου εκεί τελείωσε ουσιαστικά το διήμερο ταξίδι μας στην περιοχή. Σύντομα βγήκαμε στην εθνική, κάναμε μια στάση σε ένα Σ.Ε.Α., να τσιμπήσουμε κάτι πρόχειρο και χωρίς το απόγευμα φτάσαμε στο σπίτι μας.

Το πρώτο ταξίδι μετά τον εξάμηνο εγκλεισμό έφτασε στο τέλος του και ήταν ωραίο και προπαντός ενδιαφέρον, μιας και γνωρίσαμε μέρη σχετικά κοντινά μας, αλλά αρκετά άγνωστα σε εμάς.

Καλά να πάει από εδώ και μπρος η χρονιά και μακάρι νάχουμε να κάνουμε κι άλλα ταξίδια, εντός και εκτός του τόπου μας.

θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλιά σας