Η Βουλισμένη, το Νησί κι ο Βοναπάρτης!

Κρήτη μου, όμορφο νησί, κλειδί του Παραδείσου! Μέρος 1ο

-Από πότε έχεις να πας στην Κρήτη;

-Από το 1997.

-20 χρόνια;

-Άσε ντρέπομαι και μόνο που το σκέφτομαι!

-Καλά κάνεις και ντρέπεσαι! Κρητικός είσαι εσύ; Έχεις πάει σε τόσες χώρες και έχεις να πας στον τόπο που γεννήθηκες 20 χρόνια! Τι να πω.

-Τίποτα να μην πεις. Το πήρα απόφαση. Φέτος πάμε Κρήτη. Μόνο να είμαστε καλά.

Έτσι τα έλεγα συχνά πυκνά …. με το εαυτό μου και βρίζαμε ο ένας τον άλλο. Μου χρειαζόταν όμως, μπας και ξυπνήσω. Και να που το πήρα απόφαση.

Γεννήθηκα στα Χανιά, αλλά μεγάλωσα στην Αθήνα. Οι γονείς μου και οι δύο από την ορεινή περιοχή του Σελίνου, με μεγαλώσανε, όσο μπορούσανε, σαν «Κρητικό». Και ομολογώ πως έτσι αισθάνομαι σε μεγάλο βαθμό. Όταν ήμουν μικρός, θυμάμαι κάποια καλοκαίρια στο χωριό, με μεγάλη νοσταλγία. Ήταν όμως δύσκολα τα χρόνια και κάθε χρόνο, όταν τελείωνε το σχολείο, έπιανα δουλειά. Από τα πολύ μικρά μου στη βιοπάλη. Με εξαίρεση δύο καλοκαίρια, που λόγω ανωτέρας βίας δεν δούλεψα και πήγα για λίγο στο χωριό, διακοπές έκανα, ουσιαστικά για πρώτη φορά, στα 27 μου, εργαζόμενος και παντρεμένος. Και εκείνες οι διακοπές ήταν ταξίδι στην Κρήτη για ένα γύρο του νησιού, 20 ημερών.

Από εκείνο το ταξίδι πέρασαν 12 χρόνια. Σε αυτά τα χρόνια είχαμε οικογενειακές αλλαγές, ευχάριστες και δυσάρεστες. Τότε άρχισα να ταξιδεύω στην Ελλάδα και να γνωρίζω την πανέμορφη χώρα μας. Άρχισα και τα ταξίδια στις γειτονικές χώρες και πολύ μου άρεσε. Ένα μνημόσυνο με ξανάφερε στο χωριό και ξύπνησε μέσα μου λαχτάρα για ταξίδι στην Κρήτη, που πραγματοποιήθηκε 2 χρόνια μετά και ήταν μόνο στο νομό Χανίων. Περάσαμε υπέροχα και υποσχέθηκα στον εαυτό μου και άλλα μελλοντικά ταξίδια για να γνωρίσουμε και το υπόλοιπο κομμάτι του νησιού. Εν τω μεταξύ τα ταξίδια στην Ελλάδα και το εξωτερικό πλήθυναν και μ’ αυτά και μ’ αυτά πέρασαν τα χρόνια. Κάθε χρόνο έλεγα «του χρόνου οπωσδήποτε. Δεν γίνεται!». Και όμως γίνονταν και πέρασαν 2 ολόκληρες δεκαετίες.

Με το που μπήκε το 2017 άρχισα το ψάξιμο. Ήθελα ένα ταξίδι που θα είχε δύο σκοπούς. Να γνωρίσουμε κάποιες περιοχές που δεν τις ξέραμε και να συναντηθώ με φίλους και συγγενείς, που είχα να δω χρόνια. Κάποιους σχεδόν 40 χρόνια, από τα χρόνια στο Πανεπιστήμιο ή από το στρατό. Ήθελα ακόμα να συναντήσω και κάποιους ινετρνετικούς «φίλους», που δεν τους γνώριζα εκ του φυσικού.

Τελικά το ταξίδι κανονίστηκε για το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου και το πρώτο του Ιουλίου. Θα ξεκινούσαμε από το νομό Λασιθίου για να τον γνωρίσουμε, μιας και τότε που κάναμε το γύρο της Κρήτης δεν είχαμε πάει, παρά λίγο στα δυτικά του. Κανονίσαμε 8 διανυχτερεύσεις, πιστεύοντας πως ήταν υπεραρκετό διάστημα, αλλά λογαριάσαμε χωρίς τον ξενοδόχο, που ακούει στο όνομα «καύσωνας». Μετά το Λασίθι θα πηγαίναμε στην πόλη του Ηρακλείου για 4 βράδια, για να συναντήσουμε παλιούς φίλους και να κάνουμε και κάποιες ταξιδιωτικές επισκέψεις. Η συνέχεια θα είχε Σφακιά, που δεν έχουμε πάει, για 3 βράδια και μετά στα Χανιά για 4 βράδια να δούμε φίλους και συγγενείς, να κάνουμε μια βόλτα στα χωριά των γονιών μου και κάποιες επισκέψεις σε κάποια ενδιαφέροντα αξιοθέατα.

Αρχίσαμε τη συνηθισμένη διαδικασία για το ταξίδι. Να κλείσουμε τα εισιτήρια, να αναζητήσουμε ξενοδοχεία, και να κατεβάσουμε οδηγούς και άρθρα, έντυπα και ηλεκτρονικά, για να αρχίσει η μελέτη.

Στη γη που γέννησε και ανάθρεψε τον Δία! 

21-24 Ιουνίου 2017

Μ’ αυτά και μ’ αυτά έφτασε η 21^η Ιουνίου, το Θερινό Ηλιοστάσιο, η πρώτη μέρα του Καλοκαιριού. Υπάρχει άραγε καλύτερος τρόπος να προϋπαντήσει κανείς το καλοκαίρι από ένα ταξίδι;

Στις 7.15 το απόγευμα φύγαμε από το σπίτι για Πειραιά και μια ώρα αργότερα μπαίναμε στο καράβι ΚΡΗΤΗ ΙΙ της ΑΝΕΚ. Τακτοποιηθήκαμε και πήγαμε στο εστιατόριο Σελφ Σέρβις για φαΐ. Λίγο τηλεόραση και γύρω στις 23.00 πέσαμε για ύπνο. Η θάλασσα λάδι και το ταξίδι υπέροχο.

Πρώτες εικόνες της Κρήτης

Λίγο πριν τις 5.00 ξύπνησα και τράβηξα την κουρτίνα του παραθύρου.

Σκοτάδι! Ή μάλλον όχι τελείως.

Προς τα ανατολικά ένα φεγγάρι, όσο μια «παρανυχίδα» και ένα φωτεινό αστέρι έσπαγαν το «απόλυτο» σκοτάδι ουρανού και θάλασσας. Το φεγγάρι πρέπει να είχε ανατείλει περίπου πριν μια ώρα, που σήμαινε πως προηγούταν του ήλιου κάτι λιγότερο από δυο ώρες. Κακό του κεφαλιού του!!!! Σε λίγο ο απόλυτος άρχων του ουρανού δεν θα επέτρεπε κανέναν άλλο να δηλώνει την παρουσία του. Πράγματι σε λίγο άρχισε να κοκκινίζει ο ορίζοντας.

Ήμασταν πια λίγο πριν φτάσουμε στο λιμάνι του Ηρακλείου.

Φάνηκε και το νησάκι Δία στα βορειοανατολικά του λιμανιού.

Και να ο ήλιος που βγαίνει καμαρωτός-καμαρωτός μέσα από τα νερά του Κρητικού πελάγους.

Αρκετοί, που έχουν ξυπνήσει έχουν πάρει θέση για να απαθανατίσουν τη στιγμή. Είναι μια από τις ομορφότερες εικόνες που σου χαρίζει ένα νυχτερινό ταξίδι στο Αιγαίο!

Έτσι όμορφα μπήκαμε στο λιμάνι του Ηρακλείου

με τον Κουλέ, το Ενετικό παραθαλάσσιο κάστρο στα δεξιά μας, να μας καλωσορίζει στην Κρήτη.

Βγαίνοντας από το πλοία πήραμε ανατολική κατεύθυνση προς Άγιο Νικόλαο. Προορισμός μας η παραλία Αγία Φωτιά, 15 χμ ανατολικά της Ιεράπετρας στο Λιβυκό πέλαγος. Επειδή όμως δεν ήταν ακόμα ούτε 8.00 και μιας και είχαμε κοιμηθεί λίγο στο καράβι, είπαμε να ξεκινήσουμε την περιήγησή μας στο Λασίθι καθ’ οδόν προς τα νότια.

Πρώτη στάση λοιπόν η Νεάπολη, η παλιά πρωτεύουσα του νομού.

Το γεγονός αυτό φαίνεται στα νεοκλασικά και άλλα κτίρια των αρχών του 20^ου αι.

Εκτός από τα κτίρια έχει όμορφες πλατείες

και πάρκα.

Είχε έρθει η ώρα για τον πρώτο μας καφέ. Κάτσαμε απέναντι από το πάρκο της κεντρικής πλατείας και απολαύσαμε τον καφέ μαζί με την υπέροχη αίσθηση της πρωινής καλοκαιρινής δροσιάς. Μετά το καφέ έκανα μια βόλτα για τις σχετικές εικόνες και φωτογραφίες.

Το πάρκο με τα αγάλματα, το δικαστικό μέγαρο, το Δημαρχείο

και ο Μεγάλος ναός, ακόμα κλειστός.

Δίπλα του όμως είναι ένας μικρός, πέτρινος ναός

που ήταν ανοικτός.

Το ενδιαφέρον αυτής της μικρής εκκλησίας είναι οι έξι παλιές (μια τουλάχιστον μπόρεσα να δω πως είναι του 19^ου αι) εικόνες, δεξιά και αριστερά στους τοίχους του μοναδικού κλίτους της.

Πήραμε το δρόμο για το χωριό Κριτσά.

Μεγάλο χωριό

κτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού είναι γνωστό για τα υφαντά του

αλλά κυρίως για την Παναγιά Κυρά, το καμάρι του. Τρίκλιτη βυζαντινή εκκλησία, με τρούλο στο μεσαίο κλίτος

και καταπληκτικές και πολύ καλά διατηρημένες τοιχογραφίες του 14^ου αι.

Τι υπέροχο μνημείο!! Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς!

Η τέχνη των τοιχογραφιών είναι εξαιρετικά ψηλή, παρόμοια πολλών τοιχογραφιών του Μυστρά και του Αγίου Όρους.

Από την Κριτσά, μια ανηφορική, φιδογυριστή, ορεινή διαδρομή 15 χμ, μας έφερε στο όμορφο οροπέδιο Καθαρού.

Το βουνό σε όλη τη διαδρομή είναι στα πιο άγριά του.

Πέτρα πάνω στην πέτρα και χαμηλή θαμνώδης βλάστηση και αραιά, μικρόσωμα δέντρα, γαντζωμένα στο άγριο τοπίο. Πολύ εντυπωσιακές οι εικόνες.

Ακόμα και οι φράχτες, όπου υπάρχουν έχουν για πασσάλους κλάρες από τα λιγοστά δέντρα.

Κάναμε μια στάση σε ένα κιόσκι

με υπέροχη θέα προς τον Κόλπο του Μιραμπέλου.

Σαν φτάσαμε στο οροπέδιο, οι εικόνες ήταν τελείως διαφορετικές με τα αμπέλια και τα μποστάνια να ηρεμούν το μάτι από την τόση αγριάδα που είχε δει μέχρις εκεί.

Γυρίσαμε στην Κριτσά και από επαρχιακούς δρόμους συνεχίσαμε περνώντας από τον Κρούστα,

το χωριό Πρίνα με το εκκλησάκι στην κορυφή του λόφου, και τα χωριά Μεσελέροι και Μακρυλιά, πριν δούμε στα δεξιά μας το Λιβυκό και τη «θάλασσα» των θερμοκηπίων. Μπήκαμε στην Ιεράπετρα, την οποία παρακάμψαμε, με μια μικρή μόνο στάση σε ένα σούπερ μάρκετ και τον απαραίτητο εφοδιασμό. Σε λίγο φτάσαμε στην Αγία Φωτιά. Μικρή, τουριστική και οργανωμένη παραλία στις εκβολές ενός χειμάρρου με λίγα ενοικιαζόμενα και δυο τρία εστιατόρια και καφέ. Κόσμος όμως αρκετός. Βρήκαμε το δωμάτιό μας, κατεβάσαμε τα πράγματα, παραγγείλαμε φαγητό από την ταβέρνα που έχει ο ιδιοκτήτης του ξενώνα και αφού φάγαμε πέσαμε ξεροί για ύπνο.

Αργά το απόγευμα κατεβήκαμε για μπάνιο. Κάτσαμε για ένα καφέ και γυρίσαμε στο δωμάτιο. Κολατσιό, άραγμα και τα σχετικά με τις φωτογραφίες και τον υπολογιστή. Περασμένα μεσάνυχτα πια πέσαμε για ύπνο.

Κρήτη καλώς σε βρήκαμε, 20 χρόνια μετά την τελευταία φορά!

Η Βουλισμένη και το νησί των λεπρών

Η δεύτερη μέρα στην Κρήτη ξημέρωσε πολύ ζεστή.

Κάναμε το μπάνιο μας,

πήραμε πρωινό μας με θέα στο Λιβυκό και λίγο πριν το μεσημέρι φύγαμε για την πρωτεύουσα του νομού, τον Άγιο Νικόλαο ή απλά Άγιο, όπως τον λένε οι ντόπιοι, για να προλάβουμε να δούμε το Αρχαιολογικό Μουσείο, που όμως ήταν κλειστό, λόγω εργασιών.

Ο Άγιος, με τη μακρά του ιστορία, είναι η πρωτεύουσα του νομού. Δεν τη λες όμορφη πόλη,

αλλά μια πόλη με γραφικές γωνιές,

με πιο όμορφη εικόνα τη Βουλισμένη, δηλ. Βουλιαγμένη, τη λίμνη στο κέντρο της πόλης

και δίπλα στο λιμάνι, που στα 1870 έγινε λιμνοθάλασσα, όταν ανοίξανε το μικρό κανάλι που την ενώνει με τη θάλασσα. Έχει αρκετά μεγάλο βάθος, κάθετα βράχια, που της δίνουν μια πρόσθετη ομορφιά

και από τις δύο πλευρές, είναι γεμάτη φαγάδικα.

Για τη λίμνη τραβήξαμε κι εμείς.

Στο πλακόστρωτο μπροστά της κάποιος ή κάποιοι έχουν ζωγραφίσει με χρωματιστές κιμωλίες όμορφες εικόνες. Καταφύγαμε στη σκιά και τη δροσιά των ανεμιστήρων ενός καφε-εστιατορίου όπου φάγαμε και κάτσαμε αρκετές ώρες για να περάσει η λαύρα. Εγώ βέβαια έκανα κάποιες βόλτες για φωτογραφίες.

Στο γραφικό εκκλησάκι με τη λαϊκής τεχνοτροπίας όμορφη πόρτα, χωμένο μέσα στο βράχο,

την πέτρινη βρύση, ή τις παγκάδες για να ξαποσταίνουν οι περιπατητές.

Οι βάρκες που είναι αραγμένες είναι μια πρόσθετη όμορφη πινελιά στον καμβά που απλώνεται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη.

Στη νοτιοανατολική πλευρά, ένα στενό ανηφορικό δρομάκι-σκάλες οδηγεί στον κεντρικό δρόμο 28^ης Οκτωβρίου.

Εκεί στη συμβολή τους στέκει το άγαλμα του Ρούσου Κούνδουρου (1891-1944), δικηγόρου και πολιτικού, που γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή του δράση (ιδρυτικό μέλος του ΕΑΜ Λασιθίου). Το άγαλμα είναι έργο του Κρητικού γλύπτη Μανόλη Τζομπανάκη (έργο του «Στον αστράτευτο Κρητικό μαχητή της Μάχης της Κρήτης», έξω από το πολεμικό μουσείο στην Αθήνα. Βλ.

https://disaki.blogspot.com/2014/05/blog-post_20.html).

Γύρω στις 4 φύγαμε, κινηθήκαμε βόρεια, περάσαμε από τα αναρίθμητα ξενοδοχεία της Ελούντας χωρίς να σταματήσουμε και φτάσαμε στην Πλάκα για να πιούμε τον καφέ μας και να φάμε τη βάφλα με το παγωτό αγναντεύοντας απέναντι την Σπιναλόγγα.

Σπιναλόγγα ή Καλυδών. Μικρό νησί στον κόλπο της Ελούντας,

το οποίο οι Βενετσιάνοι οχύρωσαν το 1579 (υπήρχαν κάποιες οχυρώσεις, ακόμα και από την αρχαιότητα) για να ελέγχουν τη ναυσιπλοΐα σε εκείνα τα νερά. Το 1715 πέρασε στα χέρια των Τούρκων, που κατοικούσαν σε αυτό μέχρι το 1903, που η Κρητική Πολιτεία αποφασίζει να τους διώξει και να εγκαταστήσει στο φρούριο-φυλακή λεπρούς, μετατρέποντας το μικρό αυτό νησί σε σύμβολο κοινωνικού αποκλεισμού. Το λεπροκομείο λειτούργησε μέχρι το 1957, που έκλεισε οριστικά. Το νησί ρήμαζε για πολλά χρόνια.

Τις τελευταίες δεκαετίας έγιναν έργα αναστήλωσης και τουρίστες άρχισαν σιγά-σιγά να το επισκέπτονται. Στα 2010-11 ένα σήριαλ στην Ελληνική τηλεόραση (ΤΟ ΝΗΣΙ του Θ. Παπαδουλάκη), κάνει τη Σπιναλόγκα διάσημη

και από τότε πολλά καραβάκια πηγαινοφέρνανε κόσμο καθημερινά στο νησί.

Γυρνώντας στο δωμάτιο σταματήσαμε στην Ιεράπετρα σε ένα Σούπερ Μάρκετ για προμήθειες και στο δωμάτιό μας απολαύσαμε ντάκο με ντόπια προϊόντα.

Η νοτιότερη πόλη της Ευρώπης

Μετά το πρωινό μπάνιο, φύγαμε για την Ιεράπετρα. Ήταν νωρίς το μεσημέρι όταν αφήσαμε το αυτοκίνητο μπροστά στο παλαιό κτίριο της Οθωμανικής Σχολής του 1899.

Εκεί στεγάζεται η αρχαιολογική συλλογή και από εκεί σκοπεύαμε να ξεκινήσουμε την πρώτη μας επίσκεψη στη νοτιότερη πόλη της Ευρώπης.

Τα εκθέματα καλύπτουν το χρονικό διάστημα από τη μινωική ως και τη ρωμαϊκή εποχή.

Τα σημαντικότερα είναι κάποιες μινωικές σαρκοφάγοι

και το πολύ όμορφο ρωμαϊκό άγαλμα της πεπλοφόρου Περσεφόνης ή Κόρης (150-200 μ.Χ.).

Μέσα στο μουσείο απαγορεύεται η φωτογράφιση αλλά όταν ενημερώθηκα από τον φύλακα, είχα τραβήξει ήδη αρκετές. Στο μουσείο υπάρχει ένα πρόβλημα με τις επεξηγηματικές πινακίδες που είναι λίγες και όχι σε όλες τις προθήκες ή τα εκθέματα.

Απέναντι από το μουσείο είναι το δημαρχείο της πόλης, με  τις κολώνες στην πρόσοψη, να παραπέμπουν σε Μινωικό ανάκτορο.

Κατεβήκαμε στην παραλία και ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο προς νοτιοδυτικά

φτάσαμε στο Βενετσιάνικο φρούριο «Καλέ»,

ένα φρούριο που συνδέεται με τους πειρατές της Μεσογείου και που το στοιχειώνουν οι θρύλοι και οι ιστορίες τους. Αν και δεν είναι σίγουρο, φαίνεται πως κτίστηκε στις αρχές του 13^ου αι. Μέσα στους αιώνες έπαθε πολλές φορές ζημιές και το επισκεύασαν άλλες τόσες.

Άλλαζε χέρια, ανάλογα με τον κατακτητή, μέχρι που εγκαταλείφθηκε για να αλλάξει στις μέρες μας χρήση και να γίνει τουριστικό αξιοθέατο και σήμα κατατεθέν της πόλης και χώρος διαφόρων πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Έχει μια αυλή με διάφορα κτίρια ένα γύρω,

σκάλες και ράμπες που οδηγούν στις ταράτσες,

τις πολεμίστρες και τη θέα προς την πόλη και τη θάλασσα.

Από εκεί οι υπερασπιστές του έλεγχαν την είσοδο του λιμανιού.

Σειρά είχε η παλιά πόλη ή Κάτω Μερά, για τους ντόπιους.

Στενά δρομάκια με χαμηλά σπίτια, λουλουδιασμένες αυλές,

μικρές εκκλησίες και σκιερές πλατείες.

Σε ένα στενό στέκει το καλοσυντηρημένο παλιό κτίσμα όπου σύμφωνα με την παράδοση , το 1798 φιλοξενήθηκε για ένα βράδυ ο Ναπολέων Βοναπάρτης, στο δρόμο του για την Αίγυπτο.

Σε μια μεγαλύτερη πλατεία, βρίσκεται το παλιό οθωμανικό τζαμί

με την οθωμανική βρύση μπροστά του.

Ο μιναρές του τζαμιού σώζεται μέχρι κάποιο ύψος, ενώ το κτίριο είναι συντηρημένο

και όπως είδα από το παράθυρο, μιας και ήταν κλειστό, πρέπει να χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις.

Βγήκαμε και πάλι στην παραλία και κάτσαμε κάπου να φάμε. Μετά το φαΐ γυρίσαμε στο αυτοκίνητο και επιστρέψαμε στο δωμάτιο, απ’ όπου δεν βγήκαμε, αφιερώνοντας όλο το υπόλοιπο της μέρας σε ξεκούραση. 

(το ταξίδι συνεχίζεται Η «Χώρα» των θερμοκηπίων!)

Θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλια σας.